Naği qarabağ
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
47
göstərərək tezliklə düşmənə əks zərbə vurdular və geri çəkilməyə məcbur etdilər. Dekabrın 15-dən başlayaraq Azərbaycan Ordusu beş əməliyyat istiqamətində -Füzuli, Xocavənd, Ağdam, Ağdərə, Kəlbəcər istiqamətlərində əks hücuma keçdi. Əsas zərbə cəbhənin cənub kəsiyində Füzuli, Horadiz istiqamətində endirildi. Ciddi manelərə, ərazinin böyük hissəsinin minalanmasına baxmayaraq, qoşunlarımız düşmənin müdafiə xəttini yardı və Araz çayı boyunca Füzuli rayonunun içərilərinə doğru irəlilədi. Yanvarın əvvəli üçün 11 yaşayış məntəqəsi və Azərbaycan-İran sərhəddinin 40 km-lik hissəsi azad edildi. Yanvarın 8-də 702-ci alayın hissələri düşmənin müqavimətini qıraraq döyüşlərlə Horadizə daxil oldu, qəsəbəni, dəmiryol stansiyasını və Xudafərin körpüsünü azad etdi. Yanvarın 26-da Azərbaycan Ordusu düşmənin artan müqavimətini sındıraraq Füzuli və Cəbrayıl rayon mərkəzlərinin həndəvərinə çıxdılar. Lakin bundan sonra hücumu davam etdirə bilmədilər. Xocavənd və Ağdam istiqamətlərində qoşunlarımız bir qədər irəlilədilər, lakin ciddi nəticələrə nail ola bilmədilər. Cəbhənin Tərtər-Ağdərə hissəsində ağır döyüşlərdən sonra 3 yaşayış məntəqəsi azad edildi və hərbi hissələrimiz Sərsəng su anbarına yaxınlaşdılar. Lakin burada da hücum əməliyyatı dekabrın 31-dayandırıldı. Cəbhənin şimal kəsiyində 701-ci briqadanın birləşmələri yanvarın 20-də ağır döyüşlərdən sonra Ömər aşırımından keçərək Kəlbəcər rayonunun ərazisinə daxil oldular. Qoşunlarımız yaşayış məntəqəsini düşməndən təmizlədilər və Kəlbəcər-Ağdərə yoluna çıxdılar. Ermənilər dərhal Rusiyanın nəqliyyat vasitələri ilə buraya Ermənistanın daxili rayonlarından, o cümlədən Vardeni bazasından əlavə qüvvələr gətirdilər. Yanvarın 21-22-də düşməni bir taburu Çəpli kəndi yaxınlığında darmadağın edildi, 200 nəfə yaxın canlı qüvvəsi məhv edildi, xeyli hərbi qulluqçusu, o cümlədən bir neçə erməni zabiti və 5 rusiyalı hərbçi əsir götürüldü. Digə erməni hərbi birləşmələri də ciddi itkilər verdilər. Fevralın ilk həftəsində Azərbaycan qoşunları Kəlbəcər şəhərinə yaxınlaşdılar. Azərbaycan Ordusu iki aylıq əməliyyatların gedişində bir sıra nəticələrə nail oldu. Füzuli rayonu ərazisində 23 yaşayış məntəqəsi düşməndən təmizləndi. Bunun ardınca Cəbrayıl rayonunun bir hissəsi, Kəlbəcər rayonunun Bozlu, Təkəqaya, Babaşlar, Qanlıkənd, Çəpli, Susuzluq, Qasımbinəsi, Yanşaqbinə, Yanşaq, Bağırsaq, Qamışlı, Bağırlı kəndləri azad edildi. Düşmən Çiçəkli dağdan və digər yüksəkliklərdən çıxarıldı, Kəlbəcər-Laçın yolunun xeyli hissəsi nəzarət altına alındı. Döyüşlərin dəniz səviyyəsindən 2500-3500 metr yüksəklikdə, sərt hava şəraitində aparılması, arxa cəbhə ilə əlaqənin yaradılmaması, canlı qüvvə və texnika ilə təminatının zəif olması və bir sıra digər amillər əldə olunmuş uğurların genişləndirilməsinə imkan vermədi. Eyni zamanda beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycana qarşı təzyiqlərini gücləndirdilər, atəşkəs rejimi haqda siyasi məsləhətləşmələrə başlanıldı. Ona görə də Azərbaycanın hərbi-siyasi rəhbərliyi hərbi əməliyyatın dayandırılması və 48
qoşunların ilkin döyüş mövqelərinə, Murovdan şimala tərəf çəkilməsi haqda qərar verdi. Fevralın 18-də Azərbaycan qoşunları Ömər aşırımını keçərək geri çəkildi. İki Azərbaycan briqadası mühasirəyə düşdü və dar keçiddən geri çəkilməyə cəhd göstərdi. Ermənilər həmin keçidi "qrad"lardan atəşə tutdular, burada qoşunlarımız 1500 nəfərdən artıq itgi verdi. Təxmini hesablamalara görə, bu qış kompaniyası zamanı Azərbaycan tərəfi 4 min, ermənilər isə 2 min nəfər itgi verdilər. Azərbaycan Ordusu xeyli itgi versə də, düşmənin müdafiə xəttinə ciddi zərbə vurdu və Kəlbəcərin qısa vaxt ərzində azad edilə biləcəyinin mümkünlüyünü nümayiş etdirdi. Azərbaycan Ordusunun digər istiqamətlərdən fərqli olaraq burada qarşılaşdığı uğursuzluq daha çox hava şəraitinin nəzərə alınmaması ilə bağlı oldu. Azərbaycan Ordusunun dekabr-fevral hücumu Qarabağ müharibəsinin mühüm hadisələrindən hesab edilir. Azərbaycanın hərbi-siyasi rəhbərliyi bu hücum əməliyyatı ilə düşmənə qarşı qətiyyətini nümayiş etdirdi. Ordumuzun hücum əməliyyatı keçirmək qabiliyyəti və əzmi əyani şəkildə göstərildi, döyüş əhval- ruhiyyəsi bərpa edildi. İşğal edilmiş ərazilərin bir hissəsi azad olundu. Ermənistan canlı qüvvə və texnika ilə ciddi itgilər verdi. Azərbaycan Ordusunun uğurları ilə hesablaşmaq istəməyən düşmən mart ayının əvvəlində Füzuli rayonu ərazisində üç istiqamətdən yeni hücumlara başladı. Ermənilər Horadiz nəqliyyat qovşağını ələ keçirməyə, sonrakı hücumlar üçün zəmin hazırlamağa çalışırdılar. Düşmən qoşunlarımızın müdafiə xəttini yarmağa bir neçə dəfə cəhd göstərdikdən sonra itgilər verərək geri çəkilməli oldu. 1994-cü ilin aprelində cəbhədə vəziyyət yenidən kəskinləşdi. İşğalçı Ermənistan yeni genişmiqyaslı hərbi əməliyyat planlaşdırmışdı. Düşmən Tərtər rayonu ərazisində qoşunlarımızın müdafiə xəttini yarmaq, Tərtər, Bərdə və Yevlax şəhərlərini ələ keçirərək şimal-qərb regionunu Azərbaycanın digər ərazilərindən ayırmaq məqsədi güdürdü. Ermənilər bu niyyətləri dəstəyinə arxalanırdılar. Düşmən aprelin 9-dan 10-a keçən gecə hücuma başladı. Dərhal üç istiqamətdən Tərtər üzərinə zərbələr endirildi. Əsas zərbə istiqamətində Ermənistanın 83-cü motoatıcı briqadası və Stepanakert (Xankəndi) yerli alayının qüvvələrindən istifadə olunurdu. Buraya 2 mindən artıq canlı qüvvə, 17 tank, 15-ə qədər digər zirehli texnika cəmləşdirilmişdi. Düşmən qəfil hücuma keçməsinə baxmayaraq, ilk anda nəzərdə tutduğu planı həyata keçirə, qoşunlarımızın müdafiə xəttini yara bilmədi. Azərbaycan Ordusu uğurlu müdafiə döyüşləri apararaq düşmənə əks zərbələr endirdi. Düşmən ağır itgilərinə baxmayaraq əlavə qüvvələr, o cümlədən 5-ci motoatıcı briqadanı, "Tiqran Mets" əlahiddə motoatıcı taburunu da cəlb etdi və aprelin 16-dan mayın 6-a qədər cəbhə xəttini yarmaq üçün 5 dəfə davamlı cəhdlər etdi. Lakin heç bir ciddi nəticəyə nail ola bilmədi, qoşunlarımız əsas müdafiə mövqelərini qoruyub saxladılar. Ermənilar Ağdamdan şimala və Tərtərdən qərbə Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|