Nahj ul-farodis

(Adaqlaridin surab bir eski quduqqa kemishtilar)
Bu jumlani noshir quyidagicha keltiradi: “Ibnü Mes‘üd aytur razhu'. Közüm birle kördüm ol kâfirlarnı Bedr toquşında. Haq te‘âlâ Peyğâmbarqa nuşrat berdi, anlar şahrâda şişip yatur erdiler. Adaqlarıdın sü[d]rep bir eski quduğqa kemiştiler Sasığı kişilerke tegmesün tep..”. (Nash 9 b) Noshir qo‘lyozmadagi “سوراب” (surab) degan kalimaga [d] harfini qo‘shib (sudrab) shaklida matnni to‘g‘rilagan. Shu faslda Abbos (r.a.) dan Abu Lahab o‘lgandan keyin uni tushida ko‘rganligini, uni olovli azob bilan azoblanayotganini musannif shunday bayon qiladi :
“بيغامبر عليه السلام ازارلاغانم شوملوقي تورور (Matn 18 b. ) ”
(Payg‘ambar alayhis-salom ozorlag‘anim shumlig‘i turur)
deb aytgan so‘zini noshir nashrda: “Abbâs aytur razhu: Abû Leheb dünyâdm barmışdın sorig tüşimde körer-rnen, ot yalırig içinde turur. Men aydım: Ne boldı sariga kim mundağ ‘uqübat içinde turur-sen ? tep. Abü Leheb aytur: imansız çıqqanım şümluqı taqı Peyğâmbar ‘as [nı] âzârlağanım şümluqı turur. Men aydım: Heç bu ‘azâb şendin eksülür-mü? tedim erse, Abü Leheb aydı: Tegme bir duşenbe kün bu ‘azâb mendin keter. Men aydım: Ne sebebdin, ey qarındaşım? Abü Leheb aydı: Muhammed tuğmışta manga habar herdiler kim qanndaşıng hatunı Emine hatun duşenbe kün Muhammed atlığ oğul keltürdi tep. Men ğâyat sewündüm, bir qara- vaşnı âzâd qıldım. Ol sebebdin ‘azâbum duşenbe kün keter tep aydı” , (Nash 14 b ) ya’ni “Payg‘anbar alayhis-salomga ozor berganim shumligi tutti” degan ma’nodagi jumla shakliga keltirgan.
Nabiy alayhissalom Savr g‘orida Abu Bakr roziyallohu anhu bilan mushriklardan yashiringan vaqtlarida g‘or ichidagi teshiklardan ilon chiqadi o‘sha holatni muasannif qo‘lyozmada quydagicha ifodalaydi:
“اول يلان بيغامبر عليه السلام قا سلام بيرماك اوجون ايردي“ ( Matn 21 b.)
(Ul yilan Payg‘ambar alayhis-salomqa salom bermak uchun erdi)
turkcha nashrda noshir bu jumlani: “ Ol tağ tüpinde bir ğâr bar erdi. Ol ğârğa kirmek tilediler erse, Abü Bekr aydı: Yâ Resülallâh, men burun kireyin, baqaym, âdamıni âzârlağan cânvarlar bolmasun tep. Burun kirdi, baqtı. Andın song Peyğâmbar ‘as kirdi. Abü Bekr razhu baqtı bir teşük bar erdi. Adaqını ol teşükke qodtı, bolmasun kim bu teşükdin yılan çıqıp Peyğâmbar ‘as zahmat tegürmesün temiş erdi. Bir yılan keldi, taqı ol teşükdin çıqmaqqa qaşd qıldı Abü Bekrning adaqınğa başını tegürdi. Abü Bekr razhu yol bermedi erse, Abü Bekr r a a’nung adaqmğa soqtı erdi. Zehri qatığ eşer qıldı. Abü Bekr adaqını ketermedi. Peyğâmbar Wqa zararı tegmesün tep. Peyğâmbar ‘as ol yılan Peyğâmbar ‘ar qa selâm bermek üçün [çıkar] erdi tep aydı. Baqar, Abü Bekrning közindin ‘abarât ve qata- rât yaş aqar. Peyğâmbar ‘as aydı: Yâ Abâ Bekr, nişe yığlar-sen? tedi erse, Abü Bekr razhu aydı: Yâ Resülallâh, uşbu teşükdin bir yılan adaqımğa qatığ zahm qıldı. Peyğâmbar ‘as aydı: Yâ Abâ Bekr, adaqırignı ketergil taqı yılandın çayandın qorqmağıl, Haq te‘âlâqa tevekkül qılğıl, Haq te‘âlâ bizim birle turur kim tedi” (Nash 16 b) deb tasnif qiladi. Qo‘lyozmadagi “اوجون ايردي ” kalimalarini o`rtasida “çıkar” (chiqar) degan kalimani keltirgan. Ya’ni musannif ilon teshikdan Nabiy alayhissalomga salom berish uchun teshikda chiqib kelar edi demoqchi bo‘lgan. Quyidagi jumla qo‘lyozmada:

“اكي جريك النا شميش تيسا (Matn 25 b.) ”

(Ikki jerik alnashmish tesa)
turkcha nashrda noshir: “ Peyğâmbar 'as öz elgi birle ol bey‘et bergennirig elgini tutar taqı aytur erdi: Haq te‘âlâ fermânıdın çıqmağay-sen taqı Haq te‘âlânıng resülı Muhammed Resülullâh fermânıdın çıqmağay-sen. Qayu işke kim buyursa, qılğay- sen, qayu işdin yığsa, yığlınğay-sen. Ekki çerig alnaşmış[da qaçmağay-sen] tese, ol bey‘et bergenler aytur erdiler kim: Qabûl qılduq tep” (Nash 19 b) deb qo‘lyozmadagi “النا شميش تيسا” kalimalarini o‘rtasiga “da qaçmağay-sen” jumlalarini qo‘shib jumlani to‘liq va tushunarli shaklga keltiradi. Bir necha ayollar Payg‘aybarimiz (s.a.v.) ning oldilariga kirib, erlari bayat bergandek ular ham bayat berishlariga izn berishlarini so‘ratgani Ayyub (r.a) ning onalarini oldiga borgan holatlarini ifodalash uchun musannif qo‘lyozmada quyidagi matnni keltiradi:
“ا يوب بيغامبر عليه السلام حضرتنغا كيردي” (Matn 26 b.)