Namiq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ VƏ MƏNƏVİ DƏYƏRLƏR
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
________Milli Kitabxana________ 74 və nizamlanmayan müstəqil biznes sahəsidir (kinomatoqrafiya istisna edilməklə). Hal-hazırda Mədəniyyət Nazirliyi Açıq Cəmiyyət İnstitutu ilə birlikdə “Azərbaycanda mədəniyyət institutları: müasir vəziyyət və inkişaf perspektivləri” layihəsini həyata keçirir. Layihədə ilk dəfə olaraq həmin bazarın sərhəd- lərinin müəyyən edilməsinə, müəllif hüquqlarına riayət olun- ması probleminin öyrənilməsinə, bu sahədə sosioloji tədqiqat- lar aparılmasına cəhd edilir. Artıq layihənin həyata keçirilmə- sinin ilkin mərhələsində aydın olmuşdur ki, bir çox rəqəmlər üzə çıxarılmır və xüsusi sahibkarlar tərəfindən səylə gizlədilir. Lakin çox da dərin araşdırmalar aparmadan belə audio, video və kompüter məhsulları bazarında müəlliflik hüquq və vergi qanunvericiliyinə riayət edilməsilə bağlı ciddi problemlər olduğu aydın şəkildə üzə çıxır. Mədəniyyət industriyalarının və onların istehsal etdiyi kütləvi mədəniyyətin rolunu qiymətlən- dirməmək dövlət siyasəti üçün bağışlanmaz səhv olardı. Leqal biznes üçün şərait yaradılması, vergi qanunvericiliyinin təkmil- ləşdirilməsi, konsultativ və texniki yardım – məhz bu vasitələr dövlətə bu qeyri-qanuni doğulmuş “enfant terrible” ilə ümumi dil tapmaqda və onu legitimləşdirməkdə kömək edə bilər. Xidmət təklif edən sahələrdə – rəsm qalereyalarının, suve- nir mağazalarının, dizayn bürolarının və s. açılmasında özəl sektorun inkişafı getdikcə güclənir. Bundan əlavə, hətta mədəni irsin mühafizəsi kimi ənənəvi dövlət sahəsi də özəl muzeylərin timsalında özünə “rəqiblər” qazanmağa başlamışdır. Mədəni həyatın demokratikləşməsi vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasına səbəb olur, özəl təşəbbüslərin üzə çıxması və fərdi layihələrin həyata keçirilməsi üçün geniş imkanlar açır. Yeni qanunvericiliyin açdığı imkanlar mədəniyyət və onunla kəsişən sahələrdə çalışan xeyli sayda qeyri-hökumət təşkila- tının yaranmasına gətirib çıxardı. Ədliyyə Nazirliyində rəsmən qeydə alınmış belə təşkilatların sayı 80-ə çatır. Onların əhatə etdikləri istiqamət spektri olduqca genişdir. Lakin bu heç də o demək deyil ki, bu təşkilatların 80-i də aktiv və məhsuldar
________Milli Kitabxana________ 75 fəaliyyət göstərir. Onlardan bəziləri, “qrant çaxnaşması” ilə doğulanlar, nə qədər sürətlə peyda olsalar da, əsl fəaliyyətə başlamamış yox olurlar. Eyni zamanda, son illərdə stabilliyə nail olan, ölkədə geniş populyarlıq qazanan, bir çox beynəlxalq təşkilatlarla əlaqə yaradan qeyri-hökumət təşkilatları da mövcuddur. Onların arasında Soros Fondunun Açıq Cəmiyyət İnstitutu və İSAR xüsusilə seçilir, bu təşkilatların fəaliyyəti üçüncü sektorun dəstəklənməsinə və inkişaf etdirilməsinə yönəlmişdir. Təəssüflər olsun ki, büdcədən maliyyələşdirmə imkanlarının məhdudluğu hazırkı mərhələdə QHT sistemini dövlət səviyyəsində himayə etmək mümkün deyildir. Lakin Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi belə əlaqələrin genişləndiril- məsini və bu təşkilatların birgə layihələrə cəlb edilməsini özünün prioritet vəzifələrdən hesab edir. Azərbaycan mədəniyyətinin rəngarəngliyi məsələsinə gəldikdə qeyd olunmalıdır ki, müasir Azərbaycanın digər, heç də az mühüm olmayan bir gerçəkliyi də əhalisinin çoxmillətli və yarıkonfessional olmasıdır. Təkcə Bakı şəhərində iyirmidən çox – rus, Ukrayna, kürd, lak, ləzgi, slavyan, tat, tatar, gürcü, inqloy, talış, avar, axıska türkləri, Avropa yəhudiləri, dağ yəhudiləri, gürcü yəhudiləri, alman, yunan və s. xalqların müxtəlif mədəniyyət cəmiyyəti fəaliyyət göstərir. Bütün ölkə miqyasında belə cəmiyyətlərin sayı xeyli yüksəkdir; praktik olaraq, onlar etnik azlıqların sıx yaşadıqları bütün rayonlarda mövcuddur. Milli siyasətin əsas müddəaları Azərbaycan Konstitusiyasında təsbit edilmişdir və onlar etnik, irqi, dini mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, respublikanın bütün vətəndaşlarının hüquq bərabərliyini təmin edir. Bundan əlavə, bir çox əsrlər boyu Azərbaycan üçün xarakterik olan tarixi, iqtisadi və mədəni xüsusiyyətlər sayəsində ölkə əhali- sinin psixoloji statusu dözümlülük, başqa etnosların və milli azlıqların mədəniyyətinə hörmət şəraitində formalaşmışdır. Üç dindən – zərdüştlük, xristianlıq və islam dinlərindən keçdiyi mərhələləri öz şüurunda qoruyub saxlayan Azərbaycan
________Milli Kitabxana________ 76 xalqının genetik yaddaşı da, onun həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq arenada tarazlaşdırılmış, üzvi mədəniyyətlərarası ünsiyyət qura bilməsi üçün heç də az əhəmiyyətə malik amil olmamışdır. Hal-hazırda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ATƏT-in və Norveç Səfirliyinin dəstəyilə “Azərbaycanda mədəniyyət plüralizmi” layihəsini həyata keçirir; layihədə ölkənin bütün etno-mədəniyyət rəngarəngliyinin əks etdirilməsi planlaşdırılır. Müxtəlif milli azlıqların mədəniyyət cəmiyyət- lərini onun realizasiyasına cəlb etməklə, Mədəniyyət Nazirliyi özünün ən mühüm strateji vəzifələrindən birini – mədəniyyət- lərarası dialoqu inkişaf etdirmək və dəstəkləmək vəzifəsini həyata keçirir. Mədəniyyət siyasətinin dövlət prioritetlərinə gəldikdə isə, ilk növbədə deyilməlidir ki, 1997–2001-ci illərdə Azərbaycan xalqının mədəni və təbii irsinin mühafizəsi, qorunub saxlanması, bu irs əşyalarının oğurlanması və qaçaqmalçılıq yolu ilə daşınmasına qarşı mübarizənin gücləndirilməsi sahəsində geniş Proqram qəbul edilmişdir. Həmin Proqram çərçivəsində respublikada əsas beynəlxalq Konvensiyalar radifikasiya edilmiş, bir sıra qanunlar qəbul olunmuşdur (75, s.5). 2001-ci ilin sonlarında isə Mədəniyyət və turizm Nazirliyi yaxın 5 il üçün “Azərbaycan mədəniyyətinin dövlət inkişaf proqramı”nı işləyib hazırlamışdı. Proqram Azərbaycanın dövlət mədəniyyət siyasətinin strateji məqsədlərinə nail olunmasına yönəldilmişdir və əsas prioritetlər kimi aşağıdakıları irəli sürür: – mədəni və tarixi irsin mühafizəsi; – yaradıcılığın dəstəklənməsi; – mədəni sahənin hüquqi, elmi, informativ inkişafı; – kadr hazırlığı və gənc istedadların dəstəklənməsi; – milli kinematoqrafiyanın dirçəlişi və inkişafı; – mədəniyyət turizmi infrastrukturunun yaradılması və inkişafı; – kitab nəşrinin inkişafı (139). Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|