Namiq Atabəyli Azad şeir və onun poetikası
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qılınc vuran qolumuzsan, Sən azadlıq yolumuzsan. Simurq kimi doğulmusan, Bir kərə yüksələn Bayraq!
13 bütövlüyünə və tərəqqisinə inanmışam. Bu məkanı ümumi bəşər sivilizasiyasının lekomativi kimi görmək istəmişəm. Azad şeirə olan mənəvi bağlılığım da məhz bu bədii təfəkkür sisteminin ilk öncə ümumavrasiya mədəni irsi olması ilə əlaqədardır. Fəxr edirəm ki, həyatımın bütün mərhələlərində özümü xalqımın totalitar rejimə qarşı həqiqi milli azadlıq mübarizəsinə həsr etmişəm. 90-cı ilin qanlı 20 Yanvarında Azərbaycanımın milli istiqlal Bayrağına istila və hərbi vəziyyət rejimi şəraitində ilk kərə“Bir kərə yüksələn Bayraq!” şeirimi yazdım. Onun mətninə əsrin sonlarında bəstələnmiş simfonik marş (bəstəkar: Ədviyyə Rəhmətovadır) Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin ifasında (solo-ifaçı Sahil Kərimovdur) müsabiqə əsasında Qızıl Fonda qəbul edildi. Bu əsərim artıq 10 illərdir ki, virtual müstəvidə bütün (sosial, siyasi, coğrafi) sərhədləri aşaraq, Azəri türklüyümüzün Azadlıq və Birlik harayı tək dünyanı dolaşır. Yalnız bu fədakarlığım, zənnimcə, məni 60 milyonluq Azəri türkümün gözündə böyük Vətənimizin bir parçası etməyə kifayətdir... Qılınc vuran qolumuzsan, Sən azadlıq yolumuzsan. Simurq kimi doğulmusan, Bir kərə yüksələn Bayraq! (Bax:“İlham” qəzeti, 2 fevral 1991-ci il. № 13; Azadlığın qədri. İşıq nəşriyyatı, Bakı-1996. Səh: 3.) 14 Bu inqilabi çağırış artıq çoxdandır ki, mənimki olmaqdan daha ziyadə bütün azadlıqsevər könüllərin ümumi nəğməsinə çevrilmişdir. Bəlkə də, indi o, məndən ziyadə başqalarınkı olmuşdur. “Radio Station of Namiq Atabeyli”internet resursları günün 24 saatı ərzində ən gözəl vətən və bayraq mahnılarımızı səsləndirir. Şeirlər ifa edir. Minlərcə azadxah insanlar “Bir kərə yüksələn Bayraq” simfonik marşını da bu nəğmələrin içərisində dinləməkdən zövq alırlar. Deməli, ömrümün 60-cı baharına doğru nahaq yerə addımlamamışam: 15 Heç şübhəsiz ki, Qırmızı ideoloqların dar nəzərində verlibr sənətinin“burjua təmayüllü” modernist cərayan kimi başa düşülməsi səbəbindən mənim rəsmi gənclik həyatıma qanuni“alimlik səhifəsi”yazılmadı. Lakin bu məni heç vaxt təəccübləndirmədi. Çünki “Azadləq verilməz, alınar” deyiblər. Və mən hər bir haqqıma həyatımda yalnız öz azadlığım kimi yiyələnmək istəmişəm. İnsanın Fikir azadlığının hüdudları mənim nəzərlərimdə həmişə Avrasiyanın geniş skif stepləri kimi qeyri- müəyyən olmuşdur. Mən bunu poeziyaya da şamil edirəm. Hesab edirəm ki, “Azad şeirin poetikası” tədqiqat əsərim uzun illərdən bəri sürüb gələn aşırı antişirvanizmin qurbanı olmuşdur. Lakin bütün ömrüm boyu xüsusi qürur hissi keçirmişəm ki, mən şirvanlıyam!.. Şirvanlılıq mənim həm poetik, həm də genioloji şəcərəmdir. O, sinəmdə qəlbimin daşıdığı azadlıq ruhunun özüdür. Uzun illər ərzində məni Azad şeirə bağlayan yeganə hiss və inad da məhz bu olmuşdur. “Azad şeir və onun poetikası” kitabım eyni zamanda bu tükənməz duyğu və tarixi anlayışlarımın məhsuludur. Açıq deyə bilərəm ki, bu gün mənim dünyagörüşümdə Qırmızı dövrlə müqayisədə çox az şey dəyişilib. Bu azmaz nəzərə çarpan dəyişiklik İmperiyanın süqutu ərəfəsində rus dilində tapıb oxuya bildiyim 100 yeni kitabın sayəsində baş vermişdir. Sanıram indi onlardan bir- 16 neçəsinin adını öz gələcək oxucularım üçün çəkməyim pis olmazdı:“İnsanlıq keyfiyyətləri”, “Gələcək üçün 100 səhifə”(Aurelio Peççei), “3-cü dalğa” (O.Toffler), “Yer sivilizasiyasının inkişaf strategiyası”(M.Soukur), “İnsanın perspektivləri”(İ.Frolov),“Həmin insan dünyası” (Pekka Kuusi) və“Postkapitalist cəmiyyət”(Piter Drayker)... Mən bu kitabları Radişşevlərin, Bakıxanovların, Puşkinlərin, İvan İlinlərin, Seyid Əzimlərin, Solovyovların, Berdyayevlərin, Lev Qumulyovların, Sorokinlərin, Rəsul Rzaların, İ.Brodskilərin... azadlıq düşüncələrini tamamlamaq üçün oxumuşam. Və bu fikirlər insanlıq haqqında böyük Avrasiyaçı düşüncələrimin tamamlanmasında mənə əsl yardımçı olmuşdur. Biz bu gün XXI əsrin neosferasında (-bilik çevrəsində) yaşayırıq. Nobel mükafatı laureatı olmuş son dövr dünya şairlərinin yalnız modernist təmayüllü yaradıcılar olduğunu görürük. Əlbəttə, bu, yalnız alqışa layiqdir. Ötən əsrin 50-60-cı illərindən etibarən dünyada baş verən elmi-texniki inqilab prosesləri hər birimizin taleyində öz izlərini qoyub. Görünən odur ki, dünyanın vizual üzü ilə virtual üzü arasında dərin uçrumlar var. Çox şeyin vizual üzü dəyişsə də, mahiyyəti əzəlki kimi qalmaqda davam edir. Deməli, bu bizim nəsil üçün daha bir faciəvi alın yazısıdır ki, onu da qət edib keçməyə məcburuq. 17 On milyon il bundan əvvəl insanın əcdadı qalxıb iki ayağı üzərində durmuşdur. Lakin miladdan əvvəl IX-VII minilliklərdə Qədim Şumer və Akkadların gil kitabələrinin saxlandığı Hammurapinin kitabxanasındakı yazılarda bizim indiki sənaye və postsənaye nəslimizin nümayəndələri bunu da oxudular ki, həmin keçmiş zamanlarda birisi o birinə belə deyirmiş: “Qonşu, evinə başın üzərində olaraq sağ-salim qayıdıb gəlmək istəyirsənsə, onda öz qapından çıxandan qayıdıb evinə girənəcən belini yerə əy, başını yerə dik və heç vaxt yuxarıya boylanıb kimsənin üzünə baxma”. Sənaye erasını 1800-cü ildən başlanmış qəbul etsək, bu dövrdən bizim yeni minilliyin ilk yüzilliyinin tamamınacan Yer üzündə 15 insan nəsili dəyişmiş olacaqdır. Mənim üçün maraqlı olan odur ki, bu 15 nəslin içərisində hələ neçəsi Hammurapinin gil yazılarındakı kimi düşünəcəkdir. Və ya düşünəcəkdirmi?!. Mən inanıram ki, Yer üzünün ilk şairi bizdən 10 milyon il əvvəl iki ayağı üzərində qalxıb dik dura bilmiş həmin cəsarətli məğrur ilk İNSAN əcdadımız olmuşdur. Azad şeirin poetikası ilə uzun illər belə ardıcıl məşğul olmağımın əsl səbəbi hər cür asılılığa qarşı milli nifrətimdən ibarətdir. Bu üzdən indiyə kimi heç bir yaradıcılıq, ictimai və siyasi təşkilatda üzvlüyüm olmamışdır. Və yəqin ki, bundan sonra (yəni yaşımın 60-a çatacağı bir vaxtda) da heç olmayacaqdır. İnsanların öz Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|