Nesmelova M. Y. Təşkilatların konfliktologiyası. Dərs vəsaiti

Tatarıstan Respublikası 
Prezidenti 
M. Şaymiyev 
10.
 
Tatarıstan Respublikasının “Sosial əməkdaşlıq haqqında” 
Qanunu (Çıxarış) 
Tatarıstan Respublikası Dövlət Şurası tərəfindən 
18 fevral 1999-cu ildə qəbul edilmişdir. 
Bu  Qanun  sosial-  Əmək  münasibətlərinin  və  onunla  əlaqədar  iqtisadi 
münasibətlərin  tənzimlənməsi  və  Ümumi  razılığa  gəlinməsi  məqsədilə  Tatarıstan 
Respublikasında 
sosial əməkdaşlıq sistemini 
fəaliyyəti qaydası vƏ hüquqi Əsaslarım mÜƏyyƏn edir. 
Meydana  çixa  biləcək  mƏsələ  vƏ  problemlərin  tənzimlənməsi,  həmçinin 
qanunvericiliyə  müvafiq  olaraq  kollektiv  ƏmƏk  mübahisələrinin  həlli  məqsədilə 
sosial əməkdaşlığın 
tərəflərin səlahiyyətli 
nümayəndələri ilə aparılan danışıqlar; 
sosial- ƏmƏk münasibətlərinin tənzimlənməsi ilə əlaqədar məsələlərin həllində 
birgƏ qƏrarlarin qƏbul edilmƏsi, kollektiv müqavilə vƏ sazişlərin bağlanması; 
Maddə  7.  Sosial-  ƏmƏk  münasibətlərinin  tənzimlənməsi  ÜzrƏ  respublika 
üçtərəfli kommissiyasi 
Sosial-  Əmək  münasibətlərinin  tənzimlənməsi,  kollektiv  danışıqların 
aparılması  və  Əsas  saziş  layihəsinin  hazırlanması  üçün,  sosial-  ƏmƏk 
münasibətlərinin  tənzimlənməsi  üzrə  daimi  fəaliyyət  göstərən  respublika  üçtərəfli 
kommissiyasi yaradılır. Bu kommissiyanin tərkibinə Tatarıstan Respublikası Nazirlər 
Kabinetinin bərabər sayda 

---

nümayəndələri, həmkarlar  Şuralarının respublika ittifaqları,  sahibkarlar ittifaqının 
respublika ittifaqları nÜmayƏndəlƏri daxildir. 
Kommissiya  koordinatoru  Tatarıstan  Respublikası  Nazirlər  Kabineti 
tərəfindən təsdiq olunur. 
Sosial-  əmək  münasibətlərinin  tənzimlənməsi  üzrə  respublika  Üçtərəfli 
kommissiyasinin Əsas funksiyaları aşağıdakılardır: 
respublikada iqtisadi siyasətlə istiqamətlənmiş sosial ziyasƏtin hazırlanması və 
həyata keçirilməsinə kömək; 
kollektiv danışıqların aparılması və Əsas saziş layihəsinin hazırlanması, onun 
müzakirəsi və bağlanmasının təşkili; 
sosial-  ƏmƏk  münasibətlərinin  və  onunla  əlaqədar  iqtisadi  münasibətlərin 
tənzimlənməsi  ilə  əlaqədar  filial,  region  və  respublikanın  spesifikasiyasım  nƏzƏrƏ 
almaqla  respublika  müƏyyƏn  sahəyə  aid  olan  (tarif)  müqavilələr,  xüsusi  territorial 
müqavilələrin razılaşdırılması; 
respublika  müƏyyƏn  sahəyƏ  aid  olan  (tarif)  müqavilələr,  xüsusi  territorial 
müqavilələrin, kollektiv sazişləri üzrə Əsas sazişin icrasına nəzarəti həyata keçirmək; 
mÜƏyyƏn  olunmuş  qanunvericilik  Əsasında  sazişləri  vƏ  kollektiv 
müqavilələri  yerinə  yetirməyən  ŞƏxslƏrin  mƏsuliyyƏtƏ  cƏlb  edilməsi  haqqında 
təkliflər vermək; 
sazişləri və kollektiv müqavilələrin bağlanması və yerinə yetirilməsi zamanı 
ziddiyyətlərin aradan qaldırılmasına kömək; 
Tatarıstan Respublikasının sosial- əmək münasibətlərinin və onunla əlaqədar 
iqtisadi  münasibətlərin  tənzimlənməsinə  dair  qanun  layihələri.  Tatarıstan 
Respublikasının dövlət hakimiyyət 
vƏ 
idarəetmə orqanları tərəfindən qəbul olunan
 
digər normativ hüquqi aktların 
müzakirəsi 
vƏ 
təklifləri müvafiq orqana təqdim etmək; 
onun  səlahiyyətlərinə  aid  olan  Tatarıstan  Respublikasının  dövlət  idarəetmə 
orqanları, həmkarlar ittifaqı təşkilatlan 
vƏ 
onların birlikləri. 

---

sahibkarlar ittifaqı birlikləri tərəfindən baxılması zəruri olan mƏsələlər Üzrə qərar 
qƏbul etmƏk. 
Fəsil III. Sazişlər və kollektiv müqavilələr 
Maddə 9. Əsas saziş 
Əsas  saziş  Tatarıstan  Respublikası  Nazirlər  Kabineti,  respublika  həmkarlar 
ittifaqı  təşkilatları  və  respublika  sahibkarlar  ittifaqı  birlikləri  arasında  Tatarıstan 
Respublikasının növbəti maliyyə ili üçün Respublika büdcəsi haqqında qanun qƏbul 
olunanadək bağlanır. 
Maddə 13. Kollektiv müqavilələr 
Tatarıstan  Respublikası  arasında  kollektiv  müqavilələr  Tatarıstan 
Respublikasının  “Kollektiv  müqavilələr  və  sazişlər  haqqında”  Qanununa  müvafiq 
olaraq bağlanır 
vƏ 
yerinə yetirilir. 
Fəsil IV. Sosial əməkdaşlıqda tƏrƏflƏrin hüquqları, 
məsuliyyətləri vƏ cavabdehlikləri 
Maddə  19.  Sosial  əməkdaşlıq  sahəsində  cavabdehlik  Əsas  saziş,  respublika 
müƏyyƏn  sahəyə  aid  olan  (tarif)  müqavilələr,  xüsusi  territorial  müqavilələrin, 
kollektiv sazişləri bağlanması, dəyişikliklər və əlavələrin edilməsi üzrə danışıqlarda 
iştirak  etməkdən  yayınmağa  görə  həmçinin  tərəflərin  öz  öhdələrinə  götüdükləri 
öhdəliklərinin yerinə yetirilməməsi yaxud pozulmasına görə tərəflər qanunvericiliklə 
məsuliyyət daşıyırlar. 
ƏgƏr  müqavilələr,  kollektiv  sazişlərdə  Əmlak  öhdəlikləri  varsa  sosial 
əməkdaşlıqda tƏrƏflƏr Öhdəliklərin yerinƏ yetirilmƏmƏsinƏ gÖrƏ 

---

Rusiya Federasiyası vƏtƏndaŞ qanunvericiliyinə müvafiq olaraq məsuliyyət daşıyır. 
Öhdəliklərin  yerinə  yetirilməməsinə  görə  məsuliyyətə  cəlb  olunma  sazişlər, 
kollektiv  müqavilələrə  Əsasən  sosial  ƏməkdaŞİlq  tərəflərini  məsuliyyətdən  azad 
etmir. 
Tatarıstan Respublikası 
Prezidenti 
M. Şaymiyev 

---

ƏLAVƏ 
ƏSAS ANLAYIŞLARIN LÜĞƏTİ 
Lüğət 100 əsas konfliktoloji anlayışdan ibarətdir. Anlayışlar lüğətdə tək halda 
və əlifba üzrə yerləşdirilmişdir (məsələn, «müharibə», «zorakılıq»). Bəzən terminin 
spesifikası onu cəm halda işlətməyə məcbur edir (məsələn, «münaqişələrin qarşısının 
alınması»). Məqalənin adının sifət və isimdən ibarət olduğu təqdirdə sözlərin sadə 
quruluşu  elə  dəyişilir  ki,  birinci  yerdə  məna  cəhətdən  mühüm  olan  söz  durur 
(məsələn, «siyasi stabillik»). 
Aqressiya (təcavüz) - digər vətəndaşlara və ya bir qrup insanlara fiziki və ya 
psixoloji  zərər,  ziyan,  yaxud  məhv  edilməsinə  yönəldilmiş  fərdi  və  ya  kollektiv 
davranış, hərəkətdir. Təcavüz qəzəbin, nifrətin, ədavətin və s.emosional vəziyyəti ilə 
müşayət olunur. 

---