·
Promo-aksiya – Biznes-məhsulun bazarda irəliləməsi
üçün stimullaşdırıcı tədbir. Promo-aksiya təşkilata, əmtəəyə və
ya hər hansı bir fəaliyyət sahəsinə marağın oyadılması üçün
nəzərdə tutulur.
Pablisiti
Pablisiti anlayışında şəxs, əmtəə, xidmət, təşkilat haqqında
KİV orqanında dərc edilən kompleks informasiya nəzərdə tutulur.
Pablisiti ödənişsiz PR elementi hesab edilir. Yəni pablisitini hər
bir təşkilat, şəxs, xidməti təklif edən şirkət özü-öz fəaliyyəti
sayəsində yaradır. Odur ki, ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə çalışan
mütəxəssis mütləq pablisitidə təmsil etdiyi qurum haqqında
mümkün qədər müsbət yazıların dərc edilməsinə çalışmalıdır.
Bunun üçün ilk növbədə:
Qurum haqqında dolğun məlumatlar toplusu hazırlanaraq təş-
kilatın rəsmi internet səhifəsinə yerləşdirilməlidir. (internet
səhifəsi beynəlxalq standartlara cavab verməlidir).
Ш
İctimai tədbirlərdə iştirak
Ш
İctimaiyyət nümayəndələri ilə işgüzar və qeyri-formal
görüşlərin təşkili
Ш
Rəhbərliyin pablisitisi (Rəhbərliyin kommunikasiyası)
Maliyyə pablisitisi isə adından göründüyü kimi ödənişli PR
elementidir. Burada məhz reklam vasitəsi ilə auditoriyaya, hədəf
qruplarına təsir nəzərdə tutulur.
22
Hər bir təşkilat, qurum, şirkət sanki bioloji orqanizm kimi
doğulur, inkişaf edir, qocalır və öz fəaliyyəti dövründə müxtəlif
çətinliklərlə üzləşir. Müasir dövrdə “böhran” dedikdə çətin, ağır
vəziyyət, kəskin çatışmazlıq, keçid dövründə yaranan
problemlər, qəfil meydana çıxmış problem başa düşülür. Təcrübə
göstərir ki, kritik böhranlı dövrlərlə gec və ya tez hər bir təşkilat
qarşılaşır. Bir sözlə, böhran bizim fəaliyyətimizin mütləq
komponentlərindən biridir və heç bir təşkilat, qurum və ya şirkət
ondan sığortalanmayıb. Təkamül nəzəriyyəsinin banisi Çarlz
Darvinə görə müasir dövrümüzədək çatan canlı orqanizmlərin
həyatda olmasının başlıca səbəbi təkmilləşməyi və mühitə uyğun
dəyişikliklərə, yeniliklərə cavab verməyi bacarmalarıdır. Başqa
sözlə, həyat qabiliyyətini qorumaq məqsədilə istənilən çətin
vəziyyətdən çıxmaq üçün təbii mexanizm lazımdır. Məsələn,
Qərb təcrübəsində son zamanlar böhran vəziyyətinin məntiqinə
yanaşma tamamilə dəyişmişdir. Bu yanaşma faciə, qəza, kom-
munikasiya problemi, məxfi informasiyanın sızması problemi,
ictimaiyyətdə çaşqınlıq yarada biləcək hadisələri və s. özündə
ehtiva edir. Bütün sadalanan hadisələr isə dərin təhlil əsasında,
hazırlıqlı, planlı şəkildə çıxış yolunun tapılması üçün böhran
kommunikasiyasının hazırlanması və lazım olan zaman
reallaşdırılmasını zəruri edir. Sonuncu sözə fikir verin: “Lazım
olanda reallaşdırılması”. Təbii ki, böhran kommunikasiyası
strategiyası böhran yaranarkən reallaşdırılır, lakin bu o demək
deyil ki, biz yalnız böhran baş verərkən böhran kommunikasiyası
strategiyası haqqında düşünməliyik, əsla yox. Yuxarıda qeyd
edildiyi kimi böhrandan heç kəs sığortalanmayıb. Odur ki,
strategiya, plan daim əlimizin altında hazır olmalıdır.
Böhran zamanı PR
23
Böhran zamanı ən vacib nüans – böhranın hər bir mər-
hələsində nə edəcəyimizi bilməyimizdir. Planlaşdırma prosesinə
təşkilatın fəaliyyətinin dərin təhlilindən başlamaq lazımdır. Bu
cür təhlilli planlaşdırmanın məqsədi risk faktorlarının, eləcə də
qarşıya çıxan mümkün çətinliklərin müəyyən edilməsidir. Təbii
ki, PR menecer öncəgörücü deyil və gələcəyi əvvəlcədən xəbər
verə bilməz. Lakin böhrandan çıxış yolu tapmaq üçün qəbul
edilmiş qərarların reallaşdırılması üçün işgüzar informasiyadan
düzgün nəticə çıxarmaq, böhranı pik həddinə çatdıra biləcək
hadisələri təhlil etmək, sizin qəbul edəcəyiniz qərarların
nəticələrini düşünmək lazımdır. Təhlil nəticəsində siz təşkilat
üçün “problemli zonalar”ın siyahısını əldə etmiş olacaqsınız.
Bundan sonra isə problemlər həllinin vacibliyinə görə
sıralanacaq. Bu işi də bitirdikdən sonra hər bir problem üçün
detallı həll ssenarisi, strategiya hazırlanır. Bu yolla artıq sizin
fövqəladə böhran planınız hazırlanmış olur. Böhran planı hər bir
təşkilatı böhran zamanı düzgün və tez qərar qəbul etməyə
istiqamətləndirir. Qarşıya qoyulmuş məqsədlər və onların
reallaşdırılması üçün nəzərdə tutduğunuz resurslar hər zaman
göz önündə olur. Plan sizin lazım olan anda “hə”, ehtiyac
olmadıqda isə qəti şəkildə “yox” deyərək seçdiyiniz yolla
addımlamağınıza da yardım edir. Bir nüansı da qeyd edim ki, plan
həddən artıq çətin olmamalıdır. Belə olarsa, onun əksər bəndləri
həyata keçirilmədən qala bilər. Periodik olaraq, plan nəzərdən
keçirilməli, mövcud vəziyyət və hadisələrin inkişafına görə
korrektələr edilməlidir.
Planın effektli şəkildə reallaşdırılması üçün ən mühüm
şərtlərdən biri də resuslarla yanaşı onun hər bir bəndinin həyata
keçirilməsinə məsul olan şəxslərin təyin edilməsidir. Planın ayrı-
ayrı bəndlərinə məsul olan əməkdaşların hər biri böhran
vəziyyətində öhdəsinə düşən işin məsuliyyətini aydın dərk etməli
və komanda şəklində fəaliyyətə başlamalıdır. Komandanın
rəhbəri isə komanda üzvlərinə detallı tapşırıqları verməyi
bacaran lider olmalıdır.
Böhran Kommunikasiya Planı
24