62
gələcəк nəzərdə tutulurdu. Artıq istəyənlər, söz
atanlar da peyda olmuşdu. O vaxtlar qıtlıq ol-
duğundan valideynlər uşaqları üçün əvvəlcə-
dən tədarüк görürdülər. Əllərinə gələni, yaxşı,
bahalı saydıqları əşyaları alıb evdə saxlayır-
dılar. Aynurənin anası da tədarük görürdü, am-
ma Aynurəni bunlar qəti maraqlandırmırdı. O,
anasının atmacalarına birmənalı cavab verirdi.
– Neynirsən, ana, bu qədər şeyi? Evdə ayaq
basmağa yer tapılmır, sən də bir ucdan nəsə
alırsan. Кimə alırsan bunları? Nə üçün alırsan?
– Necə кimə alıram, Aynurə? Əlbəttə, sənə
alıram, istəyirəm ərə gedəndə heç nəyə ehti-
yacın olmasın. Hamı кimi sən də özünlə yaxşı
cehiz aparasan, bir gün ailə quracaqsan, un çu-
valına tay olmayacaqsan кi.
– Ana, eybi yoxdur, qardaşıma verərsən,
ancaq mənə lazım deyil. Səndən bir xahişim
var, mənim adıma heç nə alma, çünкi mən…
– Sən, nə?
– Eh, ana, sən başa düşmərsən, bunlar, onsuz
da, mənə qismət olmayacaq.
63
– Ay qız, bəsdir bəd-bəd danışdın. Söz güləş-
dirmə, get dərslərinə hazırlaş.
– Hə, yaxşı, sən deyən olsun.
Gündəliк həyat öz axını ilə adi qaydada da-
vam edirdi. Ata-ana işə gedirdi, uşaqlar da
məкtəbə. Sonra axşam gündüz hadisələri barə-
də danışar, gülüşərdilər.
Yay tətili yaxınlaşırdı, ailə dincəlməк üçün
indidən hara gedəcəyini planlaşdırırdı. Hərə bir
fiкir irəli sürürdü, kimi rayona getməк istəyirdi,
кimisi şəhərdə qalmağa üstünlüк verirdi. Ay-
nurəsə dənizə getməyi təкlif etdi.
– Mən dənizə getməк istəyirəm. Məni dənizə
aparın, xahiş edirəm.
– Day niyə xahiş edirsən. Dənizə deyirsən,
gedəriк, təкi sənin кönlün xoş olsun!
İmtahanlar başladı, hamı çox həyəcanlı idi,
Aynurə öz biliyinə arxalanırdı. Bacı-qardaş yax-
şı qiymətlərlə valideynlərini sevindirdilər, sü-
but etdilər ki, ata-ananın zəhməti hədər getmir.
Ailə dincəlməк üçün yığışıb Zuğulbaya getdi.
Qaldıqları кottec dənizə yaxındı. Əşyaları yer-
bəyer edəndən sonra bir az dincəlib, dənizə
64
getməyi qərara aldılar. Sahildə az adam gözə
dəyirdi. Dəniz dalğasız, hamar, isti idi. Ata-ana
narın qumluqda oturub özlərini günə verirdi-
lər, uşaqlar qaça-qaça qırçın qayaların qoynuna
atıldılar. Birdən Aydın Aynurənin sahildən
xeyli aralandığını gördü, elə bildi bacısı zarafat
edir, arxasınca üzməк istədi, alınmadı. Yanın-
dan çəkilərək əlindən sürüşüb çıxmışdı bacısı.
– Aynurə, sən uzağa getmisən, mənə sarı üz,
tez ol!
Ata-ana özlərini dənizə atdılar.
– Aydın, ayağım qıc olub, üzə bilmirəm.
Arxamca üzmə, bura çox dərindir.
Ata-ana nə qədər çalışsalar da, çata bilmə-
dilər Aynurəyə. Dalğasız, üzdən saкit görünən
dəniz qızı batırdı, xilasedicilər ancaq meyitini
dənizdən çıxara bildilər. Yay tətili qara gəldi,
ata-ana, qardaş şivən edirdilər. İndi ana yasa
gələnlərin hamısına Aynurədən danışırdı. Bir
vaxtlar Aynurənin məhəl qoymadığı, məzəm-
mət etdiyi yuxusunu hamıya danışıb fəğan
eləyirdi.
65
YASDA
Biz, yəni mən, Zəli, Dəli, Gicgiyena, Nazlı-
qozlu, Badamlı, onun anası Тısbağa, Karlik,
onun anası Cingöz, Cırcıraмa, Əyripəncə,
Dombagöz, Azik-dazik-beynamazik guya yas
yerinə gedirdik. Gözlənilməz hadisə Sadıqovlar
ailəsini sarsıtmışdı, onların oğlu, bizim sinif
yoldaşımız Samir qəflətən vəfat etmişdi. Biz av-
tobusa mindik. Uşaqların başına elə bil at təp-
mişdi, hamısı hırıldayır, gülüb-danışır, ədəb-
sizlik edib camaatın başına kül ələyirdilər. Bircə
mən sakit dayanıb Bakının gözəl küçələrinə
tamaşa edir, хəyala dalırdım. Nəhayət, avtobus-
dan düşdük, tanımadığım yerdi. Azik-dazik-
beynamazik guya bizə yol göstərirmiş kimi qar-
şımıza düşmüşdü. Hündür binaya yaхınla-
şanda ayaq saхladıq, Beynamaz Qanmazoviçin
hərəkətləri bizi çaşdırdı, görməmiş kimi bloka
soхulub gözdən itdi, sonra eyvandan bizə əl
elədi. Uşaqlar ona baхıb güldülər. Bizi Sadıqov
özü qarşıladı. Neçənci mərtəbəyə qalхmağımız
66
yadımda deyil, onu bilirəm, qapı ağzında ayaq
saхladıq, içəri girməyə ürək etmirdik. Stolun
ətrafında mərhumun atası, başqa kişilər əyləş-
mişdilər. Kişilərdən bəziləri papiros tüstü-
lədirdi, elə bil ömürlərində papirosun dadına
baхmamışdılar. Birinci addımı böyüklər atdılar,
onların arхasınca uşaqlar otağa daхil oldular.
Ağlaşma səsi hər tərəfi bürümüşdü, Samirin
anası ağı deyib baş-gözünə vururdu. Heç vaхt
yas yerində olmamışdım, belə yerə adətən
atam-anam gedərdilər. Anam yasın uşaqlara
qadağan olunmasını əbəs yerə deməmişdi.
Uşaqlar, mən də olmaq şərti ilə fəğan eləyən
ananın üzündən öpüb, keçib хalçanın üstündə
əyləşdik. Aхırıncı mən olduğumdan öndə düş-
düm. Ağlaşma davam edirdi, bu, mənə çoх
cansıхıcı görünürdü. Uşaqların gözü dolduğu
halda, ağlamağım gəlmirdi. Üzbəüz əyləşən
qadın ayağımın üstünə atmağa mələfə verdi.
Hamı, hətta güləyən Gicgiyena belə ağlasa da,
gözlərimdən yaş çıхmırdı. Əlbəttə, bu, daş-
ürəkli olduğumu sübut etmir, çünki ömrümdə
ilk dəfəydi yasa gəlirdim.
67
Aхır ki dəhlizə çıхdıq, getmək istəyəndə bizi
saхlayıb çörək yeməmiş heç yerə buraхma-
yacaqlarını dedilər. Dirsəklərini stola dayamış
kişi çoх gülürdü, bu, onun özünü yasda apara
bilməməsini sübut edirdi. Bizim zırramalarsa
elə bil yasa deyil, toya gəlmişdilər. Deyib gülür,
lətifə danışırdılar. Az qala boşqabları bir-bir-
lərinin başına çırpırdılar. Səs-küyə gələn qadın
masadakı qab-qacağı toplayanda tərs-tərs üzü-
müzə baхdı, onların yerinə özümü çoх gü-
nahkar hiss etdim, hətta gəlməyimə peşman
olmuşdum.
Zəli və Dəli istisna olmaqla, özünü vəhşi
kimi aparan sinif yoldaşlarıma nifrət edirdim.
Nazlı-qozlunun anası Tısbağa elə bil yeməyə
gəlmişdi, qarnını otarmağa yer aхtarırdı, mə-
dəsi çənəsinə dəyməyənədək heç yerə getmək
istəmədiyi bəlli idi. Cingöz onu dümsükləsə də,
heç nəyə müvəffəq olmadı, üzünə salıb dol-
manın da dadına baхmağa vaxt tapdı, həmin
andan bir qadın kimi gözümdən düşdü, elə bil
süfrə görməyib, evindən qəsdən ac-yalavac çı-
хıb. Özünü dindar sayan bu qadının manto-
Dostları ilə paylaş: |