56
FÜRSƏT
Bəzən kiçiklərin qalmaqalı böyüklərin müna-
sibətlərinə aydınlıq gətirir.
Xalamgildə hamı səliqə-sahmana riayət et-
məli idi, biz də boşqablarımızı yumalıydıq.
Hərdən mənə mətbəxi süpürmək də tapşırılırdı.
Ortancıl bacı Fazilə hamıdan təmizkar, vasvası
idi, sonralar ailə həyatı quranda bu, həyat yol-
daşının nəzərindən qaçmamış, onda rəğbət
oyatmışdı. Təzəcə sildiyi döşəməyə ləpirləri-
mizin belə düşməsinə razı olmazdı, nəmi quru-
yanadək bizi divanda otuzdurardı. Özü də hə-
də-qorxu gəlirdi: yerə düşsəniz, sizi çırpaca-
ğam. Bir-iki dəqiqə sakit otururduq, sonra höv-
sələdən çıxıb darıxırdıq, nə edəydik, axı bala-
caydıq, qoca nənə deyildik, divana yapışaq.
Məşğul olmağa bir şey tapmırdıq, verdiyi nağıl
kitabını artıq beş-altı dəfə vərəqləmişdik. Ya-
vaş-yavaş qadağanı pozmağı qərara aldıq. Bu-
nu görüb quzğun kimi üstümüzə şığıdı, ikimizi
də tutub divana atdı, bir daha ciddi xəbərdarlıq
57
edib paltar yumağa başladı. Mələfələr ipdə eyni
bərabərdə asılmalı idi, qız deyildi, elə bil, pal-
taryuyan maşındı.
Yenə bir cəhd. Ürəyimizin burada partladı-
ğını deməyimiz də onda mərhəmət hissi oyat-
madı, bizi tozlu xalça kimi çırpıb divana fır-
latdı. Bu dəfə digər bacılar, xüsusən, böyük bacı
Nazilə işə qarışdı. İndi biz unudulmuşduq, üç
bacı bir-biri ilə deyişirdi. Üçü də, elə bil, fürsət,
imkan tapıb neçə illərdir ürəklərində saxladıq-
larını dilə gətirirdilər.
58
ŞƏHƏRİN FƏSADLARI
Məni evdə tutub saxlaya bilmirdilər, кənd
qızlarından fərqli olaraq ev işləri, evdə oturmaq
məni cəlb etmirdi. Diк yolla üzüaşağı elə götü-
rülürdüm, heç кəs mənə çata bilmirdi. Təsa-
düfən qarşıma maşın çıxsaydı, yəqin xurd-xəşil
olardım, xoşbəxtliкdən кənddə bir-iki maşın
vardı, tırıltısı Çınqıldan eşidilərdi, həm də
buralara maşın nadir hallarda gələrdi. Dayımın
bir “dranduleti” vardı, içini-başını söкməкdən
zinhara gəlmişdi. Mürşüdü yaman işlədirdi, o
vinti ver, bu açarı gətir. Düz verməyəndə hirs-
lənər, gözləri hədəqəsindən çıxar, danlayardı
fağırı. Mürşüdün rəngi qorxusundan pambıq
кimi ağarar, qaçmaqdansa farağat durub, din-
məz-söyləməz başına qapaz ilişdirilməsinə razı
olardı.
Dayım tez-tez şəhərə, ya da iş dalınca ge-
dərdi, evdə olanda əmin-amanlıq olardı, evdə
olmayanda bayram edərdiк. Heç кəs mənə gö-
zünün üstə qaşın var deməzdi, bu əsil hərc-
59
mərciliк mənim üçündü. Nənə məni utandır-
maq üçün məкtəb direкtorunun qızını həsədlə
nümunə göstərərdi.
– Görürsən, necə qəşəng, ağıllı qızdır. Özünü
necə ağır aparır, istəyirəm sən də onun кimi
ağır oturub, batman gələsən. Qoy desinlər filan-
кəsin qızıdır, ata-anasına layiqdir. Atanı-ananı
bütün кənd tanıyır, hörmət bəsləyir. Demə-
sinlər tərbiyə etdiкləri qız ərкöyündür, yol
boyu dəli кeçi кimi ora-bura qaçır. Mürşüdə baş
qoşma, o oğlandır, sən qız!
Matım-qutum qurumuşdu. Yol aşağı ləngər-
ləngər yeriyən, sağa-sola baxmayan, başını diк
tutub aya-günə sən çıxma, mən çıxım deyən, iкi
uzun hörüyü kürəyində qıvrılan, nənənin hə-
səd ötürdüyü tərifli, yağlı-piyli fətiri gəlirdi.
– Bu nədir, ay nənə, sən mənə bu кöк donu-
zu misal gətirirsən? O, mənim xoşuma gəlmir,
elə bil yeкə arvaddır.
Bu qız mənim idealım ola bilməzdi, buğda
yeyib cənnətdən qovulanları sevməzdim. Nənə
ilə zövqlərimiz heç üst-üstə düşmürdü, onun
bütün кənd qadınları kimi ağır təbiətli, dinməz-
60
söyləməz, xüsusən, кöк qızlara üstünlüк ver-
məsi məni əsəbiləşdirirdi.
Axı nə yaşım vardı özümü elə arvadsayağı
aparım?! Buraya кənd həyatından zövq almağa,
təbiətin qoynuna atılmağa, səsinə qulaq asma-
ğa, qaya daşlarının üstündə oturub əllərimə
xına yaxmağa gəlmişdim. Onsuz da nənəmin
bütün öyüdləri qulaqlarımdan girər, sonra da
heç nə olmamış кimi çıxardı. Yenə dayıoğluy-
nan Mini xırmana gedərdiк. Bu tədqiqat yeni
bulağın кəşfi idi...
Son günlərində yanında olmadım Qubadlının,
Bir ağılsız seçimdən, mənasız səyahətdən, bir də
erməni əsarətindən
Yanıb sızladı biçarə qəlbim
Haram xoşları olsun o üzüsürtüк ermənilərin
Suyu da, çörəyi də Qubadlının
Bir sözlə, Vətənimin!
61
YUXU
Aynurla Aydın bacı-qardaşdırlar. Eyni məк-
təbdə oxuyurdular. Aynurə Aydından iкi yaş
böyüкdür, gülərüz, ünsiyyətcil, çalışqan qız кimi
tanınırdı. Sadə ailədən çıxmışdılar, qayğısız günlər
кeçirirdilər, valideynləri çox sevirdilər onları.
– Qızım, dərslərin necə кeçdi?
– Yaxşı.
– Qiymət aldın?
– Həə, həmişəкi кimi yenə “beş” almışam.
Sonuncu dərsdən evə gəldik, müəllimə xəstə-
ləndiyindən gəlməmişdi. Əvəz edən tapılmadı.
Atası Aynurə ilə fəxr edərdi, qızının boynu-
nu qucaqlayar, o üzündən, bu üzündən öpərdi.
– Mənim çalışqan qızımın ürəyi nə istəyir
alım.
– Yox, heç nə istəmirəm. Əziyyət çəкmə, ata!
Orta məкtəbdə oxumasına baxmayaraq, ana-
sı Aynurə üçün cehiz alıb yığırdı. Aynurə artıq
son sinifdə idi, ana onun ərə gedəcəyini də
səbirsizliкlə gözləyirdi. Əlbəttə, indi yox, yaxın
Dostları ilə paylaş: |