Ödəniş və Hesablaşma Sistemləri Komitəsi Beynəlxalq Qiymətli Kağızlar Komitələri Təşkilatının İdarə Heyəti
Mərhələ 3: Hər prinsip üçün əsas nəticələrin tərtib edilməsi
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mərhələ 3: Hər prinsip üçün əsas nəticələrin tərtib edilməsi
- Mərhələ 4: Hər prinsipə reytinqin verilməsi
- Riayət edib Tam riayət edib
- Tətbiq edilmir
12
3.16. Əsas nəticələr dedikdə qiymətləndiricinin qiymətləndirilən MBİ-nin prinsipə riayət etmə dərəcəsini ümumi müəyyən etməsi nəzərdə tutulur. Hər tətbiq edilə bilən prinsipin əsas nəticəsi müəyyən edilməli və qiymətləndiricilər tərəfindən toplanmış faktlara əsasən nəqli icmal şəklində verilməlidir. Əsas nəticəni tərtib edərkən qiymətləndiricilər: 1. müəyyən edildiyi kimi, MBİ-nin təcrübə və nailiyyətlərini icmallaşdırmalı. 2. topladıqları faktlardan irəli gələn istənilən boşluq, yaxud çatışmazlıqları müəyyən etməli. 3.
hər boşluq, yaxud çatışmazlıq üçün istənilən əlaqəli riskləri, yaxud digər məsələləri və prinsipə riayət edilməsinə görə nəticələri təsvir etməli. 4. hər boşluq, yaxud çatışmazlıq üçün onun əlaqəli risklər və məsələlərə əsasən narahatlıq amili olub olmadığını müəyyən etməlidir. Narahatlıq amili dedikdə ünvanlanmasına ehtiyac olan risklərin idarə olunmasındakı səhvlər, qüsurlar, şəffaflığın olmaması, yaxud qeyri-effektivlik nəzərdə tutulur. Qiymətləndiricilər narahatlıq amilllərinin üç kateqoriyasını fərqləndirməlidirlər: (a) ciddi və ani diqqət tələb edən narahatlıq amilləri; (b) dərhal ünvanlanmadığı təqdirdə ciddi ola biləcək narahatlıq amilləri; və (c) müəyyən edilmiş zaman çərçivəsində ünvanlanmalı narahatlıq amilləri. Əsas nəticələr, Mərhələ 4-də təsvir edildiyi kimi, reytinqin verilməsi üçün standart blok rolunu oynayır.
3.17. Qiymətləndirmə metodologiyasının bu reytinq çərçivəsi hər prinsipə reytinq verilməsi üçün təlimat təmin edir. BMİ-lər bu reytinq çərçivəsindən xüsusilə FSAP kontekstində, istifadə edir. Milli səlahiyyətli orqanlar da bu reytinq çərçivəsindən müvafiq halda öz qiymətləndirmələri üçün istifadə edə bilərlər (Bax paraqraf 1.10). Reytinqlər hər prinsip səviyyəsində təyin olunur.
3.18. Reytinq çərçivəsi müəyyən edilmiş narahatlıq amillərinin ciddilik və təxirəsalınmazlığına əsaslanır.
edib Riayət edib MBİ prinsipə riayət edir. Müəyyən edilmiş istənilən boşluq və çatışmazlıqlar narahatlıq amili deyil, kiçik və idarə olunandır, MBİ onları adi biznes prosesində aradan qaldırmaq yolunu seçə bilər. MBİ prinsipə tam riayət edir. Qiymətləndirmə MBİ-nin ünvanlamalı və müəyyən zaman kəsiyində izləməli olduğu bir, yaxud daha çox narahatlıq amili müəyyən edib. MBİ
prinsipə qismən
riayət edir.
Qiymətləndirmə dərhal
ünvanlanmadığı təqdirdə ciddi ola biləcək bir, yaxud daha çox narahatlıq amili müəyyən edib. MBİ bu amillərin ünvanlanmasını prioritetləşdirməlidir. MBİ prinsipə riayət etmir. Qiymətləndirmə ani tədbir tələb edən bir, yaxud daha çox ciddi narahatlıq amili müəyyən edib. Ona görə də, MBİ bu məsələlərin ünvanlanmasını ən yüksək şəkildə prioritetləşdirməlidir.
13
prinsip qiymətləndirilən MBİ növünə şamil edilmir. 4
Reytinqlərin təyinq edilməsinə dair təlimat 3.19.
Qiymətləndiricilər qiymətləndirmə zamanı olan vəziyyəti əks etdirmək üçün reytinqlər təyin etməlidirlər. Reytinq əsas nəticələrə əsaslanır və hər bir müəyyən edilmiş boşluq, yaxud çatışmazlıqla əlaqəli risklərin növü, yaxud təsiri və digər məsələlərlə bağlı qiymətləndiricinin mühakiməsini əks etdirir. Təkmilləşdirmə planları müvafiq olduğu hallarda qiymətləndirmə hesabatında qeyd edilməli, lakin prinsiplərə riayət etməklə bağlı mühakimələrə təsir etməməlidir. 3.20. Qiymətləndirmə bu və ya digər prinsipə riayət etmənin adekvat qiymətləndirilə bilinməməsi hallarını qeyd etməli və səbəbini izah etməlidir. Məs, müəyyən məlumatlar təmin edilməyə bilər, yaxud mühüm məsələləri müzakirə etmək üçün əsas fərdlər, yaxud institutlarla görüşlər mümkün olmaya bilər. İnformasiya, yaxud görüşlərlə bağlı yerinə yetirilməmiş tələblər yazılı şəkildə sənədlərşdirilməlidir. Belə hallarda, qiymətləndiricilər bu informasiya boşluqlarını narahatlıq amilinə sübut kimi qəbul edə bilərlər. 3.21.
Prinsipə reytinq müəyyən edərkən qiymətləndiricilər ilk olaraq prinsipin tətbiq edilə bilinməsini müəyyən etməlidirlər. Bu, prinsipin qiymətləndirilən MBİ növünə şamil edilmədiyi haldır (məs, TR üçün kredit riski haqqında Prinsip 4 və ödəniş sistemi üçün marja haqqında Prinsip 6). Bu o hal da ola bilər ki, prinsip qiymətləndirilən MBİ növünə şamil olunur, lakin MBİ-nin yurisdiksiyasının spesifik hüquqi, instisusional, struktur, yaxud digər xüsusiyyətləri, yaxud dizaynı prinsipi qeyri-müvafiq edir (məs, iştirakçılara (gün ərzində) kredit verilməyən RHBHS sistemi üçün kredit riski haqqında Prinsip 4). 3.22.
Tətbiq oluna bilən prinsipə riayət olunmasına reytinq təyin edərkən qiymətləndiricilər ona riayət olunub olunmadığını müəyyən etməlidir. Prinsipə riayət olunması üçün istənilən boşluq, yaxud çatışmazlıqlar narahatlıq amili olmamalı, kiçik, idarə olunan olmalı və MBİ onları adi biznes prosesində aradan qaldırmaq yolunu seçməlidir. Prinsipə tam riayət etmədikdə, qiymətləndiricilər riayət edilmənin dərəcəsi ilə bağlı qərar verməlidirlər. Reytinqlər yalnız müəyyən edilmiş amillərin sayını deyil, həm də onların səbəb olduğu narahartlığın səviyyəsini nəzərə almalıdır. Qeyd etmək lazımdır ki, fərqli narahatlıq dərəcəli çoxsaylı məsələlər ola bilər. Belə hallarda, qiymətləndiricilər, bir qayda olaraq, prinsipə müəyyən edilmiş ən ciddi narahatlıq amilinin kəskinliyi ilə bağlı qiymətləndiricinin mühakiməsini əks etdirən reytinq təyin etməlidir:
• əgər qiymətləndirmə ani tədbir tələb edən bir, yaxud daha çox ciddi narahatlıq amili müəyyən edərsə və ona görə də ona ən yüksək prioritet verilməlidirsə, prinsipə “riayət olunmur” reytinqi verilməlidir. • əgər yuxarıdakı şərt şamil olunmursa və qiymətləndirmə dərhal ünvanlanmadığı təqdirdə ciddi ola biləcək bir, yaxud daha çox narahatlıq amili müəyyən edibsə, yüksək prioritetlər ünvanlanmalıdırsa, prinsipə “qismən riayət olunur” reytinqi verilməlidir. • əgər yuxarıdakı şərt şamil olunmursa və qiymətləndirmə MBİ-nin müəyyən olunmuş zaman kəsiyində ünvanlamalı olduğu bir, yaxud daha çox narahatlıq amilini müəyyən edisə, prinsipə “tam riayət olunur” reytinqi verilməlidir. Bununla belə, qiymətləndiricilər reytinqin vəziyyəti müvafiq şəkildə əks etdirməsini təmin etməlidirlər. Məs, bəzi hallarda bir sıra kiçik boşluq, yaxud çatışmazlıqların kombinasiyası narahatlıq amilini formalaşdıra bilər.
4 Prinsipin qiymətləndirilməməsi halı bu kateqoriyaya aid deyildir. Qiymətləndirmədə əhatə olunmayan prinsiplərin siyahısı və istisna səbəblərinin izahatı qiymətləndirməyə girişin bir hissəsidir (məs, bax Əlavə B). Yüklə 0,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|