Oliy va о„rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti t a r I x f a k u L t e t I

yasovulboshi 
boshqarar edi) ifoda etuvchi 1,5 
ming kishidan iborat muntazam qo`shin, harbiy harakatlar davrida yig`ilib keluvchi 
xalq lashkari va turkman otliq sipohiylaridan iborat bo`lgan. 
Xiva xonligi ma‘muriy jihatdan 20 ta beklik yoki viloyatlarga bo`lingan edi. 
Ulardan eng yiriklari Hazorasp, Urganch, Qiyot, Ko`hna Urganch, Xo`jayli, 
Qo`ng`irot edi. Ulardan har biriga xon tomonidan tayinlangan bek yoki hokim 
rahbarlik qilar edi. Xiva shahri va uning tevaragi xonning tasarrufida bo`lgan. Ana 
shu mansabdor shaxslarning barchasi xorazmlik oddiy dehqonlarni ekspluatatsiya 
qilish va ulardan olinadigan soliqlar hisobidan kun kechirar edi. 
Sudlov hokimiyatida ham beboshlik hukm surar, hokimiyatga qarshi arzimas 
jinoyat uchun o`lim jazosi qo`llanar edi. 
Devonbegi 
(devonxona mutasaddisi) xonning oliy amaldorlari va yaqin 
maslahatchisi bo`lgan. 
Din arboblari mamlakat ijtimoiy-siyosiy hayotiga ulkan ta‘sir ko`rsatar edi. 
Xiva Buxorodan keyingi islom dini markazi sanalardi. Bu yerda dindorlar 
qadamjosiga aylangan 60 dan ortiq 
avliyo 
dahmalari mavjud edi. Mamlakatda 
qariyb 45 ming o`quvchi ta‘lim oladigan 15 mingga yaqin 
maktablar 
bo‘lgan.O‘quvchilardan ayrimlari maktabni bitirib, oliy o`quv yurtiga o`qishga 
kirar va bu yerda 10 yilgacha ta‘lim olishardi. Bunda asosiy fanlar: 
ilohiyotshunoslik, arab grammatikasi, islom falsafasi va huquqi, shuningdek, 
elementar arifmetika va geometriyadan ta‘lim berilar edi. Madrasa talabalari 
imtihon topshirganlaridan keyin bo`sh turgan qozi, imom va boshqa nufuzli, 
serdaromad lavozimlarni egallashlari mumkin edi. 

---

Aholi orasida 
so`fiylik 
tariqatiga ixlos qo`ygan kishilar ko`pchilikni tashkil 
etar edi.Xorazmda XII asrdayoq asos solingan kubraviya tariqati ayniqsa keng 
tarqalgan va katta ta‘sir kuchiga ega edi. Јu tariqatga eigashgan kishi alohida 
so`fiylar jamoasiga rahbarlik qiluvchi o‘z ma‘naviy piri —