O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi



Yüklə 15,97 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə120/130
tarix12.04.2023
ölçüsü15,97 Mb.
#105246
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   130
Снимок экрана 2023—04—01 в 08.32.00

 
Kodlash
va 
dekodlash
– informatsiyani mashina (kompyuter) tushunadigan 
tilga o’tkazish va bunga teskari bo’lgan kompyuter tushunadigan tildan inson 
tushunadigan tilga aylantirish jarayoni. 
Kompyuter leksikografiyasi
(elektron lug’atlar tuzish) – muayyan til 
leksikonidagi so’zlarni ma’lumotlar bazasi va maxsus programmalashtirish tillari 
yordamida ishlash tizimiga ega bo’lgan dasturlar (kompyuter lug’atlari) yaratish 
bilan shug’ullanuvchi soha. Kompyuter leksikografiyasi bugungi kunda turli 
qo’shimcha imkoniyatlar asosida rivojlanib bormoqda. Xususan, dastlab 
kompyuter lug’atlari bir tilli, ikki tilli bo’lgan, hozirda ko’p tilli (uch, to’rt, olti, o’n 
tilli) elektron lug’atlar yaratilmoqda. Shuningdek, keyingi paytlarda muayyan 
sohalarga ixtisoslashgan elektron lug’atlar ham yaratilmoqda. Ya’ni dastlab 
kompyuter lug’atlari faqat umumiy leksikon bilangina cheklangan edi, hozirda 
bundan tashqari fanga oid bo’lgan, qurilish, aviatsiya, avtomobilsozlik, harbiy, 
diniy, yuridik sohalarga oid so’zlar bazasi ham e’tiborga olinmoqda. Hatto 
so’zlarning matnda qo’llanilish imkoniyatlari, distributiv holatlari, birikma 
holidagi ko’rinishlari ham nazarda tutilgan holda lug’atlar yaratilmoqda.
Kompyuter lingvistikasi
- matematik lingvistikaning mantiqiy davomi 
bo’lib, u amaliy tilshunoslikning eng muhim qismini tashkil etadi. Kompyuter 
lingvistikasi 1954 yil AQSHda Jorjtaun universitetida mashina tarjimasi bo’yicha 
dunyoda o’tkazilgan birinchi tajriba asnosida yo’nalish sifatida shakllana boshladi, 
1960 yilga kelib mustaqil fan sifatida shakllandi. Kompyuter lingvistikasi inglizcha 
“computational linguistics” so’zining kalkasidir. XX asrning 80-yillariga qadar bu 
fan turlicha nomlar bilan atalgan: 
hisoblash lingvistikasi

matematik lingvistika

kvantitativ lingvistika

injener lingvistikasi
kabi. Bu fanning asosiy maqsadi 
lingvistik masalalarni yechishning kompyuter dasturlarini ishlab chiqish, inson va 
mashina (kompyuter) muloqotini optimallashtirish, tabiiy tilni qayta ishlash 
(

Yüklə 15,97 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   116   117   118   119   120   121   122   123   ...   130




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə