|
![](/i/favi32.png) O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligiСнимок экрана 2023—04—01 в 08.32.00
Kodlash
va
dekodlash
– informatsiyani mashina (kompyuter) tushunadigan
tilga o’tkazish va bunga teskari bo’lgan kompyuter tushunadigan tildan inson
tushunadigan tilga aylantirish jarayoni.
Kompyuter leksikografiyasi
(elektron lug’atlar tuzish) – muayyan til
leksikonidagi so’zlarni ma’lumotlar bazasi va maxsus programmalashtirish tillari
yordamida ishlash tizimiga ega bo’lgan dasturlar (kompyuter lug’atlari) yaratish
bilan shug’ullanuvchi soha. Kompyuter leksikografiyasi bugungi kunda turli
qo’shimcha imkoniyatlar asosida rivojlanib bormoqda. Xususan, dastlab
kompyuter lug’atlari bir tilli, ikki tilli bo’lgan, hozirda ko’p tilli (uch, to’rt, olti, o’n
tilli) elektron lug’atlar yaratilmoqda. Shuningdek, keyingi paytlarda muayyan
sohalarga ixtisoslashgan elektron lug’atlar ham yaratilmoqda. Ya’ni dastlab
kompyuter lug’atlari faqat umumiy leksikon bilangina cheklangan edi, hozirda
bundan tashqari fanga oid bo’lgan, qurilish, aviatsiya, avtomobilsozlik, harbiy,
diniy, yuridik sohalarga oid so’zlar bazasi ham e’tiborga olinmoqda. Hatto
so’zlarning matnda qo’llanilish imkoniyatlari, distributiv holatlari, birikma
holidagi ko’rinishlari ham nazarda tutilgan holda lug’atlar yaratilmoqda.
Kompyuter lingvistikasi
- matematik lingvistikaning mantiqiy davomi
bo’lib, u amaliy tilshunoslikning eng muhim qismini tashkil etadi. Kompyuter
lingvistikasi 1954 yil AQSHda Jorjtaun universitetida mashina tarjimasi bo’yicha
dunyoda o’tkazilgan birinchi tajriba asnosida yo’nalish sifatida shakllana boshladi,
1960 yilga kelib mustaqil fan sifatida shakllandi. Kompyuter lingvistikasi inglizcha
“computational linguistics” so’zining kalkasidir. XX asrning 80-yillariga qadar bu
fan turlicha nomlar bilan atalgan:
hisoblash lingvistikasi
,
matematik lingvistika
,
kvantitativ lingvistika
,
injener lingvistikasi
kabi. Bu fanning asosiy maqsadi
lingvistik masalalarni yechishning kompyuter dasturlarini ishlab chiqish, inson va
mashina (kompyuter) muloqotini optimallashtirish, tabiiy tilni qayta ishlash
(
Dostları ilə paylaş: |
|
|