O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

Global Link
, Rossiyada 
PROMT
avtomatik tarjima tizimlari yaratildi. 
Internet tizimining rivojlanishi natijasida avtomatik tarjima global tarmoqda 
ham tashkil etildi, ya’ni hozirgi kunda 
online-tarjima tizimi
ham faol yo’lga qo’yilgan.
Avtomatik tarjimaning kamchiliklari:
1. So’zlar avtomatik tarjima jarayonida to’g’ridan-to’g’ri tarjima qilinadi. 
Shuning uchun tarjimada grammatik qoidalarga deyarli rioya qilinmagan holda amalga 
oshiriladi. 
2. Avtomatik tarjima qilingan matnni uslub jihatdan tahrirlab chiqish zarur 
bo’ladi. 
3. Hozirgi mavjud avtomatik tarjima qiluvchi sistemalar so’zlar birikuvini ham 
deyarli noto’g’ri tarjima qiladi. 
4. Avtomatik tarjima polisemiya, omonimiya, troplar, frazeologizmlar, 
idiomalarni e’tiborga olmaydi. 
Masalan, 
The bat looks like a mouse with wings
gapini rus va o’zbek tiliga 
tarjima qilishda har bir so’zning polisemantik va omonimlik kabi semantik qirralarini 
e’tiborga olish zarur. Aks holda tarjima muvaffaqiyatli chiqmaydi. Jumladagi 
bat
so’zi 
“ko’rshapalak”, “belkurak”, “to’qmoq”, “kichik ziyofat” kabi ma’nolarni, 
look
so’zi esa 
“qaramoq”, “nigoh”, “ko’rinish” ma’nolarini anglatadi. Bunda mazkur so’zlarni rus 
yoki o’zbek tiliga tarjima qilinayotganda mos ekvivalentini tanlash uchun kontekst va 
uning distributsiyasidan (qurshovidan) kelib chiqish zarur. Ushbu holat, ayniqsa, 
idiomatik ifodalar qatnashgan matnlar tarjimasida murakkablik tug’diradi. Masalan, 
You 

---

70 
are an apple of my eyes
jumlasi “Siz ko’zlarimning olmasisiz” tarzida so’zma-so’z 
tarjima qilinadi, chunki “apple” so’zining denotative ma’nosi “olma”dir. Lekin 
kontekstdan kelib chiqib tarjimaga yondashilsa, to’g’ri tarjima yuzaga chiqadi. Bunda 
jumlaning “an apple of my eyes” qismi idioma ekanligini nazarda tutish lozim va u “Siz 
ko’zimning oq-u qorasisiz” tarzidagi gap hosil bo’ladi. 
Tarjimadagi moslik 3 xil bo’ladi:
1) ekvivlent moslik – bunda bir tildagi so’z boshqa bir tildagi so’zga tarjimada 
to’la muvofiq keladi. Masalan, rus tilidagi