O`zb е kiston r е spublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi
Yüklə 15,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Кузнецов Б . А ., Новоселов А . П .
- Белоногов Г . Г ., Кузнецов Б . А .
- Белоногов Г . Г ., Зеленков Ю . Г .
| Белоногов
Г . Г ., Зеленков Ю . Г ., Кузнецов Б . А ., Новоселов А . П ., Хорошилов Ал - др А ., Хорошилов Ал - сей А . Автоматизация составления и ведения словарей для систем фразеологического машинного перевода текстов с русского языка на английский и с английского на русский // Научно - техническая информация , Серия 2, № 12, ВИНИТИ , 1993; Белоногов__Г_._Г_.,_Кузнецов__Б_._А_.'>Белоногов Г . Г ., Кузнецов Б . А . Языковые средства автоматизированных информационных систем . - М .: Наука , 1983; Белоногов Г . Г ., Зеленков Ю . Г ., Новоселов А . П ., Хорошилов Ал - др А ., Хорошилов Ал - сей А . Системы фразеологического машинного перевода . Состояние и перспективы развития // Научно - техническая информация , сер . 2, № 12, ВИНИТИ , 1998. 76 namunalarining tarjima ekvivalentlari bilan boyitilgan ma’lumotlar bazasi frazeologik mashina tarjimasi tizimining asosini tashkil etadi. Bunda so’zlarning distributsiyasiga eng ko’p e’tibor beriladi. Bu metod polisemantik so’zlarning tarjimada mos keluvchi to’g’ri ekvivalentini tanlashga, omonim so’zlarning kontekstdagi holatini aniqlashga, iboralarning ham idiomatik xususiyatini belgilashga imkon beradi. Mazkur konsepsiyaga asoslangan frazeologik mashina tarjimasining dastlabki versiyasi 1993 yil RETRANS nomi bilan yaratildi. 1998 yilgacha RETRANS MS DOS operatsion tizimi sharoitida ishlashga mo’ljallangan edi. 1998-200 yillarda uning Windows va UNIX operatsion tizimida ham ishlaydigan versiyalari yaratildi. 2001 yilda RETRANS tizimining turli modifikatsiyadagi yangi versiyasi yaratildi: a) MS Word matn muharririda ishlaydi; b) MS Internet Explorerning Web-brauzerida ishlaydi; c) MS Notepad, MS Wordpadda Clipboard (matnni ko’chirib ishlash)ga asoslanib ishlaydi. RETRANS tizimi tabiiy va texnika fanlari, iqtisodiyot, siyosat, qonunchilik hamda harbiy sohaga oid 4 mln. lug’at maqolasiga ega bo’lgan politematik so’zlik bilan ta’minlangan. Kiritilgan til birliklarining 80 % qismini so’z birikmalari tashkil etadi, ular 2 ta so’z uzunligidan tortib to 17 ta so’z uzunligiga ega bo’lgan birikmalardir. Tizim tarkibida 400 ming lug’at maqolasiga ega bo’lgan qo’shimcha tematik lug’at ham mavjud. RETRANS tizimining ish tartibini ko’rib chiqaylik. Ruschadan inglizchaga tarjima qilish jarayonida dastlab matn avtomatik tarzda morfologik, so’ng semantik-sintaktik tahlil qilinadi, frazeologik birliklar aniqlanadi. Matnning barcha so’zlari hamda frazeologik birliklari qidiruv obrazlari shakllanadi. Lug’at bazasidagi joylashuv tartibga ko’ra so’z va birikmalar qidiruv obrazlarining xeshkodlari topiladi, ularning dekodlanishi asosida qidiruv natijalari namoyon bo’ladi. Keyingi bosqich matnning har bir fragmentiga mos yagona yoki bir nechta tarjima ekvivalentlari tanlanadi. Tarjima natijalarini quyidagi jadvalda yaqqol ko’rish mumkin. Yüklə 15,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|