Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi fargʻona davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti pedagogika kafedrasi muzey pedagogikasi fani boʻyicha

4- Mavzu: Muzey va ta’lim muassasasi hamkorligining
pedagogik jihatlari.
(2 soat)


Reja:
1. Muzey va maktabning oʻzaro aloqalarini modellashtirish
2. Muzey-maktab hamkorligi shartlari
3. Muzey va ta’lim muassasasi hamkorligining pedagogik jihatlari.
Muzey va maktabning ta'lim xususiyatlarini tushunish ularning muvaffaqiyatli hamkorligiga asos boʻlib xizmat qiladi, uning ichki tuzilishi oʻzaro ta’sir qiluvchi ikki blok bilan belgilanadi.

1. 
   
   Muzey makonida maktab. Ushbu blok oʻquv mashgʻulotlarini (muzey auditoriyasida va ekspozitsiyada ekskursiyalar, mashgʻulotlar sikllarini) oʻz ichiga oladi, bunda oʻquvchilar muzey ekspozitsiyasida madaniyat va san’atning ma’nolarini muzey tomonidan belgilangan rejaga muvofiq, muzey mavzusini hisobga olgan holda maktab ta’limi, yoki muzey ta’lim usullari asosida qurilgan sinflar davomida tushunadilar. Tasviriy san'at boʻyicha an’anaviy va yangi maktab san’ati kurslarini oʻqitish tobora koʻproq muzey eksponatlariga tayanmoqda. Shu bilan birga, oʻqituvchilarning muzey ekspozitsiyasiga boʻlgan munosabatida ham sifat oʻzgarishi yaqqol koʻzga tashlanadi. Agar ilgari u deyarli faqat maktab ta’limining qoidalariga misol sifatida qaralsa, hozirgi vaqtda muzey ekspozitsiyasining oʻziga xos imkoniyatlari tushuniladi, buning natijasida oʻrganish mavzusi haqidagi gʻoyalar nafaqat kengayadi va chuqurlashadi, balki vizual fikrlash, tafakkur, majoziy hislar, xayoliy idrok etish qobiliyati, hissiy madaniyat, oʻquvchilarning qadriyat yoʻnalishlari ham rivojlanadi.
   

Muzeyda bevosita oʻtkaziladigan maktab darslarining maqomi oʻzgarmoqda. Ular oʻzlarining asosiy maqsadi boʻlmish madaniyat bilan yaqindan tanishishdan tashqari, maktab ta’lim tizimining nufuzini oshirish, ota-onalar va oʻquvchilarning ushbu maktabda bilim olishga qiziqishini oshirishga xizmat qiladi.

1980-yillarning oxiridan boshlab muzey darslari koʻplab mahalliy maktablarning oʻquv rejalariga, xususan, gumanitar va badiiy ta'lim sohasida eksperimental ishlar olib borilgan maktablar (tasviriy san'at, adabiyot, nutqni rivojlantirish, tarix va boshqalar) darslarning mualliflik oʻquv dasturlariga muvofiq kiritilgan. Bunday sharoitda muzey tomonidan taqdim etilgan maktab bilan oʻzaro munosabatlarning shakllari va mavzularining keng repertuari hal qiluvchi rol oʻynaydi. Masalan, milliy san'at tarixini oʻrganish boʻyicha maxsus kurslar, muzey amaliyotlari va hokazolarni keltiramiz. Turli xil dasturlar va ish shakllari oʻqituvchi va maktab uchun ularning imkoniyatlarini hisobga olgan holda tanlov qilish imkoniyatini ochadi.
Bu sohada muhim yangilik loyihalarni amalga oshirish edi, unga muvofiq maxsus muzey muhitini oʻzgartirish yoki yaratish pedagogik gʻoyalar va vazifalar bilan belgilanadi. Didaktik koʻrgazmalar amaliyotidan kelib chiqqan ushbu ish yoʻnalishi muzeyning yigʻish, saqlash, tiklash va ta'lim faoliyati oʻrtasidagi munosabatni tubdan oʻzgartiradi, chunki ta'lim komponenti ustun rol oʻynaydi.

2.