Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi fargʻona davlat universiteti pedagogika-psixologiya fakulteti pedagogika kafedrasi muzey pedagogikasi fani boʻyicha

Muzey pedagogikasi metodlari. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlashning yetakchi usuli oʻyindir. Aynan oʻyinda turli vaziyatlarni modellashtirish orqali bola atrofdagi dunyoni oʻrganadi, kerakli koʻnikmalarni egallaydi va oʻz tajribasiga ega boʻladi. Bolalikda maksimal darajada rivojlangan tasavvur va fantaziya bolaga boshqa tarixiy davr ruhini his qilishiga, shuning uchun toʻplangan tarixiy va madaniy qadriyatlarni tushunishga, oʻzgartirishga va oʻzlashtirishga yordam beradi. Oʻyin jarayonida teskari masalalar ham hal qilinadi: xotira, ijodiy tasavvur, tasavvur, obrazli tafakkur rivojlanadi, assotsiativ aloqalar kengayadi, nutq shakllanadi.
Muzeylarga tashrif buyurish, ularda ma’ruza va suhbatlar oʻtkazishda biz muzey pedagogikasi metodlariga tayanamiz. San’atning ijtimoiy qiymati va ahamiyati, mashhur rus professori, muzey pedagogikasining asoschisi A.B.Bakushinskiyning fikricha, aynan ijodiy tajribada boʻlib, badiiy ta’limning asosiy vazifasi muzey ekskursiyalari, suhbatlar va ma’ruzalar davomida amalga oshiriladigan asosiy vazifadir: "San’at asarini chuqurroq ochib berish, tirik narsaning bir qismi, badiiy organizm sifatidagi tarixiy tajribasi orqali u bilan tomoshabin oʻrtasidagi bevosita bogʻliqlikni aniqlash". Muzeyda ekskursiya guruhlari bilan ishlash metodikasiga alohida oʻrin berilgan boʻlib, u oʻqituvchiga quyidagi talablarni qoʻyadi: san’at asarlarini imkon qadar chuqur boshdan kechira olish, uni yaxshi bilish, psixologik bilimga ega boʻlish, guruhga yondashish, ya’ni tomoshabinlar psixologiyasini, ularning badiiy ehtiyojlari darajasini tushunish. Turli kurs talabalari bilan muzey ekskursiyalari boʻyicha koʻp yillik tajribaga asoslanib, biz muzey pedagogikasi yoshlarni badiiy-estetik tarbiyalashda, oʻquvchilarda san’at asarlarini idrok etish, tushunish va baholash madaniyatini shakllantirishda beqiyos rol oʻynaydi, deb hisoblaymiz.

Muzey pedagogikasi metodlari

Oʻqituvchi-gidga qoʻyiladigan talablar:

- ekspozitsiya materialini yaxshi bilish;
- guruhga psixologik yondashish, tashrif buyuruvchilar psixologiyasi, ularning yosh xususiyatlari va ehtiyojlarini tushunish.

Muzeyga tashrif buyuruvchilarning bilimlarini oʻzlashtirish, shaxsiy fazilatlari va qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan muzey xodimi, gid va tomoshabin oʻrtasidagi oʻzaro munosabat usullari.

Bilim olishning asosiy manbalari usullari:

- og'zaki - fikrlash va dalillar jarayonida asosiy ma'lumotlarni olishga qaratilgan shakllar;
- vizual - foydalaniladigan koʻrgazmali qurollar va texnik vositalar bilan bog‘liq oʻquv materialini oʻzlashtirish shakllari;
- amaliy – mashg‘ulotlar, mustaqil topshiriqlar, amaliy ishlar asosida materialni oʻzlashtirish. shakllari

Aqliy va kognitiv faoliyatning tabiatini aniqlash usullari:

- reproduktiv - asosan xotira-ning reproduktiv funksiyasiga asoslangan oʻquv materialini oʻzlashtirish shakllari;
- tushuntirish va illyustrativ - bilimlarni bolalarga "tayyor" berishga qaratilgan shakllar;
- muammoli-qidiruv - ta'lim muammolarini hal qilish jarayonida bilimlarni mustaqil egallash orqali oʻqitishni tashkil etish, bolalarning ijodiy tafakkuri va bilish faolligini rivojlantirish;
- tadqiqot - oʻqituvchi rahbarligida bolalar tomonidan individual tadqiqot vazifalarini bajarishni oʻz ichiga olgan shakllar.