O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
§), zodiak soha deyiladi. Bu sohada joylashgan 12 yulduz turkumi — Hut, Hamal, Savr, Javzo, Saraton, Asad, Sunbula, Mezon, Aqrab, Qavs, Jaddi, Dalv nomlari bilan yuritiladi. Quyoshning yulduzlar fonida yillik ko‘rinma harakat qi - lishi, aslida, Yerning Quyosh atrofida yillik haqiqiy harakati tufayli sodir bo‘ladi. Shuning uchun ham Quyoshning yillik ko‘rinma harakati tekisligi Yer orbita tekisligi bilan ustma-ust tushadi. Binobarin, ekliptikaning osmon ekvatoriga og‘maligi — Yer ekvatorining o‘z orbita tekisligiga og‘maligi bilan bir xil bo‘ladi. 1. Quyosh sistemasining tuzilishi to‘g‘risidagi tasavvurlarning rivojl anishi. Olamning qanday tuzilganligi haqidagi tasavvurlarning rivojlanish tarixi juda qadimdan boshlangan. Qadimda ajdodlarimiz tabiat va uning hodisalarini tushuntirishga ojizlik qilib, Olam 21 jismlarining harakatlarini boshqaruvchi g‘ayritabiiy kuch bor d eb ishonar edilar. Olam ham aynan shu kuch tomo- nidan yaratilgan degan fikrda edilar. Qadimda ko‘p yillar davomida Quyoshni va Oyni xudo deb qarab, ularga sig‘inar edilar. Xususan, Quyoshga Misrda Ra xudosi deb, yunonlar esa Gelios xudosi deb unga sajda qilardilar. Olam tuzulishi haqidagi dastlabki tasavvurlar juda sodda bo‘lib, ularda Yer va Osmon bir - biriga qarama- qarshi qo‘yilar edi. Odamlar Yerni tekislik ko‘rinishida, osmonni esa yulduzlar «mixlangan» gumbaz sifatida tasavvur qilar edilar. Miloddan oldingi IV asrda mashhur yunon faylasufi Aristotel tomonidan Yerning shar shaklida ekanligi isbotlangach, kishilar ongida Koinotning markazida qattiq Yer shari joylashib, uning atrofida yulduzlari bilan qattiq osmon joylashadi va aylanadi degan tasavvurlar hukmronlik qilardi. Eramizning II asrida taniqli aleksandriyalik astronom Klavdiy Ptolemey Olam tuzilishining geosentrik (ya’ni markazida Yer turadigan) sistemasini maydonga tashladi. Bu nazariyaga ko‘ra, Koinotning markazida Yer turib, boshqa planetalar, jumladan, Quyosh, uning atrofida 21- rasmda keltirilgan tartib bilan aylanadi. Shuningdek, bu ta’limotga ko‘ra, eng so‘nggi sferada yulduzlar, Yerdan bir xil masofada joylashib, uning atrofida aylanadi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|