O’zbеkiston Rеspublikasi Oliy va O`rta Maxsus Ta`lim Vazirligi

Uning asosiy kamchiliklari: yozuv, bildirilayotgan fikr tushunarli bo‘lishi zarur, aks holda uni o‘qish qiyin bo‘ladi, ayniqsa, muhokama qilinayotgan masalaga ma'lum bir vaqt o‘tgach qaytganda;

• 
  varaqlardan nusxa ko‘paytirish qiyin, faqat fotosurat olish yoki ko‘chirib
  

yozish mumkin xolos;

• 
  ko‘p flipchart qog‘ozlari talab qilinadi.
  

Doska turlaridan yana biri Pinbord doskasidir. U (inglizcha pin-mahkamlash, board- doska). Bu doskaning boshqa doskalardan farqi shundaki, unga Maxsus qog‘oz tortilgan bo‘lib, unga dars jarayonida muhokama qilinayotgan mavzu, masala, muammo bo‘yicha talabalar tomonidan yozilgan kartochkalarni ignalar bilan mahkamlash imkonini beradi. Bunda kartochkalar turli rang va shaklda bo'lib,ularga Maxsus rangli flomaster yoki markerlar bilan yoziladi. Ular yordamida fikrlar gufuhlanadi, tizimga solinadi jamoaviy yagona yoki qarama-qarshi pozitsiya aniqlanadi.

O‘qituvchi muammoni o‘rtaga tashlaydi hamda talabalarga o‘z nuqtayi nazarlarini bayon qilishni taklif qiladi. «Aqliy hujum» metodi asosida muhokamani tashkil qiladi. Har bir talaba o‘z fikrini aytadi, ular muhokama qilinadi. Ular orasidan eng optimal yoki samarali deb topilgani 2—3 so‘z bilan kartochkalarga yoziladi va doskaga mahkamlanadi. Talabalar tomonidan bedgilangan guruh vakillari doskaga chiqib, boshqalar bilan maslahatlashgan holda:

• 
  xato, qaytarilgan fikrlarni olib qo‘yishadi;
  

• 
  munozarali fikrlarni aniqlashtirishadi;
  

• 
  g‘oyani ma'lum tizimga solish alomati bo‘lgan fikrlarni aniqlashadi;
  

• fikrlar yaqinligi va o‘ziga xos jihatlari bo‘yicha kartoch-

kalarni guruhlarga ajratishadi.

• strelkalar, chiziqlar ydki boshqa belgilar yordamida ular-

ning nisbatlari ko‘rsatiladi, yagona jamoa yoki qarama-qarshi

pozitsiya ishlab chiqiladi.

Bu doska yordamida muammolar ishlab chiqilib qarorlar qabul qilinishi va guruhiy bahs-munozaralarni boshqarishni ko‘rgazmali qilish mumkin. Shuning uchun pedagoglar o‘rtasida pinbord faqatgina doska emas, o‘ziga xos dars berish usuli sifatida ham qaraladi.

Pinbord doskasini siljitish mumkinligi, ma'lumotlarni daskaga mustahkamlash, kartochkalarni guruhlash, turli rangdagi kartoch-kalardan foydalanish imkoniyati uning afzalligi bo‘lsa, qog‘ozning ko‘p ketishi, kartochkadagi yozuvlarning turli tumanligi, ularni mustahkamlash vaqtni oshishi kabilar uning kamchiligidir.

Shuning uchun mavzu bo‘yicha muammo qo‘yib, taxminan ularni yechimlarini berib, har bir yechim uchun bir rangdagi kartochkalar tayyorlab, har bir rangdagi kartochkadan bittadan doskaga yopishtirib, uni tanlaganlar nima sababdan shu yechimni tanlaganlarini tushuntirib berishlarini taklif qilish tarzida tashkil etish mumkin.

Ko‘rgazmali qurollar darsni qiziqarli va turlicha bo‘lishiga ta'sir ko‘rsatadi.

Ana shu ko‘rgazmalilikni ta'minlashda kodoskop, proektor va boshqa texnik vositalardan keng foydalanish mumkin.

Oddiy doska yoki varaqlanadigan (bir tomondan ikkinchi tomonga o‘tkazib qo‘yiladigan varaqlardan iborat) doska bilan birgalikda qo‘llaniladigan texnik vositalardan kodoskop, proektordir. Ular yozish uchun vaqtni tejashda qulay vositalardan biri blib, darsda ko‘rgazmalilikni ta'minlashda muhim rol o‘ynaydi.