Issiqdan mushaklarni tortishishi. Issiqlik kuchlanishlar va terlash orqali ko‗p suyuqlik yo‗qotish bilan
og‗ir mashg‗ulotlar mushak tortishishlari (issiqlik talvasasi ham deb ataladi)
keltirib chiqaradi. Mushak tortishishlari havo issiq bo‗lganida ko‗proq sodir
bo‗ladi. Qaerda joylashganingizdan kelib chiqib, issiq havo mavsum boshida
ham bo‗lishi mumkin, bu esa juda muammoli, chunki sportchilar bu vaqtda hali
formaga tushmagan va issiqlikka etarlicha moslashmagan bo‗ladi. Boshqa
joylarga issiq kunlar keyinroq keladi, qachonki sportchilar yaxshi formada,
ammo yuqori haroratda mashg‗ulotlarga hali moslashmagan. Tortishish –
mushaklarni keskin qisqarishi – sportchini qulashga va keyingi chiqishlarini
to‗xtatishga majbur qilishi mumkin. Holdan toyish, elektrolitlarni yo‗qotish va
charchoq – uni keltirib chiqaruvchi omillar. Darhol davolash: gimnastikachini
sovushga berish; mashg‗ulot jarayonida yo‗qotilgan suyuqlikni o‗rnini
to‗ldirish; qisqargan mushakni ohista cho‗zish. Gimnastikachi shu kuni yoki
keyingi kuni shug‗ullanishni boshlashi mumkin.
Issiqdan holdan toyish. Issiqdan holdan toyish – issiqlik stressi bilan uyg‗unlikda, zo‗riqishli
faoliyat bilan chaqiriladigan shok holatiga o‗xshaydi. Tashnalik va elektrolitlar
zahirasini sarflanishi uyg‗unlikda organizmni me‘yorda ishlashiga imkon
bermaydi. Simptomlar – charchash, madorsizlik va o‗ta issiqni his qilish.
Alomatlar – issiq va nam yoki quruq teri, puls va nafas tezlashishi, ehtimol
konvulsiyalar, xushni yo‗qotish, nafas yoki yurak to‗xtashi.
Agar siz, sportchi issiqlik zarbasini olganini gumon qilayotgan
bo‗lsangiz, tez tibbiy yordamni chaqiring va ilojiboricha tez uni sovutishga
harakat qiling. Ortiqcha kiyimlarni eching va gimnastikachi tanasini sovuq nam
sochiq yordamida, yoki unga sovuq suv sepib yoki sovuq vannaga solib
sovuting. Muz solingan haltachalarni qo‗ltiqlarga, bo‗yin, belga, qoringa va
paxlarga qo‗shing. Agar sportchi hushida bo‗lsa unga ichish uchun muzdak suv
46
bering. Agar hushsiz yoki uni yo‗qatayotgan bo‗lsa, suyuqlik og‗izdan chiqib
ketishi uchun gimnastikachini yonboshiga yotqizing. Issiqlik zarbasidan
zararlangan gimnastikachi vrachdan yozma ruxsatnoma olmaguniga qadar sport
zaliga qaytmasligi kerak.
4
