O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

2.Xatolarni tuzatish uchun aniq va oddiy aks aloqa qiling. 
Xatolar ustida qanday ishlash kerakligi to‗g‗risida uzun yoki xaddan 
tashqari ortiq tushuntirishlar bilan o‗quvchingizni zeriktirmang. Gimnastikachi 
xatolarni bitta xatoni bittada to‗g‗irlash uchun fikringizni qisqa bayon eting. 
Qarama aks aloqa qilishdan oldin ba‘zi sportchilar xatolaridan so‗ng, shu 
zahotiyoq fikringizni oson qabul qilishini e‘tiborga oling. Boshqalari esa siz 
suhbatni keyinroqqa qoldirsangiz, yaxshi qabul qilishadi. 
Agar 
xatolarni 
tushuntirish 
va 
to‗g‗irlash qiyin bo‗lsa, siz 
qo‗yidagilardan foydalaning: 
-sportchi nima qilish kerakligini tushuntirish va demonstratsiya qilish. U 
noto‗g‗ri qilganini ko‗rsatmang; 
-agar ayon bo‗lsa, sababini (yoki sabablarini) tushuntiring; 
-agar 
ayon 
bo‗lsa, nima uchun shunday tuzatishni tavsiya 
qilayotganingizni tushuntiring. 
3.Sportchi sizning fikringizni tushunayotganiga ishonch hosil qiling. 
Agar tushunmasa, u xatolarini to‗g‗irlay oladigan holatda bo‗lmaydi. 
Fikringizni, mashq qanday bo‗lishi kerakligini tushuntirib va ko‗rsatib berishni 
so‗rang. Agar gimnastikachi buni qila olmasa, sabr qiling va yana bir marta 
tushuntiring. Tugatganingizdan so‗ng, gimnastikachini takrorlashga majbur 
qiling. 
4.Sportchini yaxshilanishiga ta‟sir etuvchi sharoitni yaratib bering. 
Gimnastikachilar fikringizni tushunib turgan taqdirda ham, har doimam 
birdan xatolarini tuzata olmaydi. Ularning xafsalasi pir bo‗lganda yoki tuzatish 
qiyin kechganda, siz ularni tirishqoqlik bilan ishni davom ettirish uchun 
ruxlantiring. Murakkab vaziyatlarda gimnastikachiga bu ko‗p vaqt talab qilishini 

---

68 
va ko‗proq mehnat qilgandan keyin yaxshilanishini eslatib qo‗ying. O‗ziga 
ishonmagan sportchilarni tetiklantiring, ―Bugun sen iyagingni turnikka yaqinroq 
olib kelasanyu mashq qil, mustahkamla, shunda kuchli bulasan va ko‗tarilib 
to‗ntarilishni muammosiz bajarasan‖ga o‗xshash gapiring. Bu sportchini 
ruxlantiradi va u tanasini mustahkamlaydi hamda baland-past qo‗shpoyadagi 
mahoratini oshiradi. 
Boshqa gimnastikachilar shunday kayfiyatdaki, sizning dalillaringizga 
muhtoj emas. Ularni xatolarini tuzatishda 4 bosqichni o‗tkazib yuborsa ham 
bo‗ladi. Kayfiyat ich-ichingizdan chiqsada, xayrihoxlik bilan bergan yo‗l yo‗riq 
va daldangiz baribir bu sportchilarga rivojlanishida yordam beradi.
Xatolarni tuzatishga doir oxirgi mulohaza: gimnastika bu yo‗nalishda 
yagona (noyob) istiqbol taklif qiladi, chunki bir nechta sportchi bilan bir vaqtda 
ishlash mumkin. Guruhga qanday qilib shaxsiy xayrihoxlik fikrini berish 
mumkin. Mashq bajarish jarayonida gimnastikachiga baqirish (yoki uyaltirish) 
o‗rniga, uni bir chetga olib yuzma-yuz gaplashing. Aks aloqaning bunday shakli 
qator imtiyozlarga ega: 
-Gimnastikachilar shaxsiy muloqatni tez o‗ziga oladi. 
-Boshqa sportchilar ilgaridek mashqni harakatda qayta ishlaydi. Ular 
sizning gapingizni eshitadigan holatda emas. 
-Madomiki guruhning boshqa a‘zolari mashg‗ulotni davom ettirar ekak, 
mulohazani oddiy va lo‗nda qilishga to‗g‗ri keladi, chunki gimnastikachiga 
shunisi tushunarliroq bo‗ladi.
Bu kerakli vaqtda guruhning hammasiga ijobiy fikr berish mumkin emas 
degani emas. Muvaffaqiyatli guruhli va individual chiqishlarni ko‗rsatib 
o‗tganda mumkin. Lekin, guruhli aks aloqa faqat ijobiy bo‗lishi kerak. 
Salbiylarni shaxsiy suhbat uchun ushlab turing.