P a ris nüsxəsi azərbaycan respubükast prezidentiNİN

C am aatın  içərisinə vəlvələ  düşdü.  H ərə bir tərəfə qaçdı.  Koroğlu- 
nun  gözü Eyvazda idi.  Eyvazın yaxası  açılıb  sinəsi  görünürdü.  Koroğ- 
lu:  “G özlərim   kor  olaydı  səni  bu  halda  gö n n əy əy d im ”  -   deyib,  telli 
sazı  sinəsinə  basdı:
Y oluxdum   solu-sağm a,
T ər  gül düzm üş buxağına,
G ün  doğdu  m əşriğ  dağına,
Eyvaz  köksün  açdı  sandım.
V əzir elə bil  qəflət yuxusundan  ayılmış  kim i  Koroğlunu təpədən- 
dım ağa  süzüb  onu tanıdı.  Əlini  ürəyinin başına  qoyub  yaralı  ilan kimi 
paşanm   taxtınm   dövrəsinə  fırlanm ağa  başladı.  Paşa  təəccüblə  ona 
baxıb:
-  V əzir,  sənə nə  olub? -   dedi.
V əzir dedi:
-   P aşa  sağ  olsun,  ürəyim in  başı  ağrıyır,  icazə  vcr,  gedim  bir  dər- 
man  içim.
Paşa izn verdi. Koroğlu görəndə ki, vəzir hiylə ilə aradan çıxdı, dedi:
-  A y haram zada,  yaxşı  kələk  gəlib  aradan  çıxdın.
Sazı  götürüb  dedi:
Eyvaz  m ano  qıya  baxdı,
Canım ı  a təşə  yaxdı,
Koroğlu  yerindən  qalxdı,
V ozir  ozəm   köçdü  sandım.
Paşa  yeno  də  “öldürün!”  -   deyo,  qəzəblə  qışqırdı.  Koroğlu  gördü 
paşa  ip ə-sa p a  yatan  deyil.  O  görondə  ki,  d əlilər  kənarda  sof-sof otu- 
rublar,  öz-ö zü n ə  dcdi:  “D olilərə  birtohər x əbər eləyim   ki,  davaya ha- 
zırlaşıb  m on  öyrotdiyim  kim i  vuruşsunlar” .  Sazı  götürüb  dedi:
Beş  o  yandan,  beş  bu  yandan,
H ovdur bu  m eydan  üstünə.
K im iz  darı  qılm clıyın,
K im iz  Eyvaz  xan  üstünə.
K oroğlu  Eyvaz  sarıdan  çox  qorxurdu.  Sazı  götürüb  doliloro  dedi:
152
  p o
Q alanın  dörd  yanm   alın,
D üşm əni  halaya  salm,
Ç a r tərəfd ən   qılınc  çalın,
L eş  tökülsün  qan  üstünə.
Koroğlu  öz-ö zü n ə  dedi:  “Bu  d əlilər  yeyib-içm ək  m əclislərində 
özlərindən çox deyirlər.  G örək indi  n ey ləy ə cək lə r” .  Koroğlu  dedi:
A şım ,  plovum   yeyənlər,
K öhlən  atım ı  m inənlər,
D üz  gündə  m ə n ə m   deyənlər,
H ovdur bu m eydan üstünə.
Bu  tərəfdən  bir  osm anlı  yeniçəri  gəlib  Koroğlunun  cibinə  on 
tü m ən   pul  qoydu.  K oroğlu  bunun  səbəbini  soruşdu.  Osmanlı  K oroğ- 
luya  dedi ki,  görürəm  paşa  sənin xətrini  çox  istəyir,  Eyvazı  m ən  tutub 
gətirm işəm . Paşa söz verm işdi ki, m ənə ənam  verəcək, amma deyoson 
vədini  unudub,  sən  onun  yadına  sal,  m ənim   ənam ım ı  versin.  Koroğlu 
dedi:
-  
Dayan  sözümü  qurtarım ,  sonra  deyərəm ,  üstəlik  özüın  do  sono 
ə n a m  verərəm.
Koroğlu  sazı  götürüb  dedi:
Q ala bürcündə  yatanlar,
T oza-torpağa  batanlar,
M ən im   Eyvazım  tutanlar,
S ən ə  ənam  baş  üstünə.
Koroğlu  ürəyində  dedi:  “Döyüş  meydanını  dolilor  arasında  bölo 
b ilsəm ,  yaxşı  olar.  O nlar cavandılar,  h ə r beş-onu  mcydanın  bir  hisso- 
sin d ə  cövlan  etsələr,  yaxşı  olar.  M ən  də  qoca  kişiyom ,  qoy  paşa  da 
m ənim   payıma qalsın” .
Sonra  sazı  alıb  dedi:
D avadı  toyum -düyünüm .
E yvazsız dünyanı  neynim .
K oroğlu  der paşa  m ənim ,
Q aldığuz m eydan  üstünə.

---

Dəli  M ehtərin  gözü  K oroğluda  idi.  D əlilər  ham ısı  əlləri  qıhncda 
işarə  gözləyirdilər.  K oroğlu  bığlarına  əl  aparan  kimi  D əli  Mehtər: 
“H aydı-haydı,  cavanlarım ,  m eydan  üstüno” ,  -   dedi.  D olilər  qıhncla- 
rını  siyirib  hor  torofdon  m eydana  girdilor.  Qılıncların  sosi,  dolilorin 
nərəsi, atların kişnəm əsi ərşə qalxmışdı.  Paşa qaçdı.  K oroğlu onun da- 
lısınca  nə  q ədər  qaçsa  da,  paşanı  tuta  bilmirdi.  Koroğlu  öm ründə  k ə- 
m ənd  atmamışdı.  Paşanı  tutm aq üçün  bir k əm ənd  atdı.  Paşa kəm əndə 
düşüb  atdan  yıxıldı.  Koroğlu  ona  çatıb  başını  bədənindən  ayırdı.
Dəli M ehtər bir yerdə dayanm aq bilmirdi.  V əzir Quran gətirib Ko- 
roğluya and verib,  aman  istədi.  Koroğlu vəziri bağışlayıb D əli Mehtəri, 
dəliləri sakitləşdirdi. K oroğlu paşanın bütün xəzinəsini, m al-dövlətini, 
ilxısm ı  zə b t  elədi.
K oroğlu  sonra hökm  edib  dedi:
-  
M ən  Eyvaza,  bir  də  o  üç  dəlim ə  bu  görkəm də  baxa  bilmərəm , 
tez onları  ham am a  aparıb  yuyundurun.
V əzirə  də  hökm  etdi  ki,  dörd  dəst  qiym ətli  paltar hazırladıb  dəli- 
lərə  gcyindirsin.  Sonra  dəliləri  onun  hüzuruna gətirsin.
D əlilərin  dördü do  şahanə xalat geyib K oroğlunun hüzuruna gəldi. 
Koroğlu vəziri paşanın yerinə qoydu. V əzir söz verdi ki, h ə r il Koroğ- 
luya bac-x ərac,  peşkəş  yollayacaq.
K oroğlu  Giziroğlu  ilo  birlikdə  paşanın  m al-dövlətini,  xəzinəsini, 
bir  də  ilxılarını  götürüb  m ənzilbom ənzil  Ç əm libelə  doğru  yol  aldı. 
Ç əm libelə  çatıb  m al-dövləti  yerbəyer  etdilər.  K oroğlu  öz  dəlilərinə 
də,  Giziroğlunun  d əlilərinə  də  ənam   verdi.  Sonra  Giziroğlu  Mustafa 
bəy  vidalaşıb  öz yurduna  getdi.
ONUNCU MƏCLİS
Belə  rəvayot  edirlər ki,  T ərcəm   elinde  N ə z ə r C əlali  adlı  bir p əh - 
lovan  var  idi.  N ozor  C olali  K oroğlunun  adını,  sanını,  pohlovanlığını, 
Eyvaz  Balının  gözəl  bir  cavan  olduğunu  eşitm işdi.  Koroğlu  da  N əzər 
Cəlalinin  igid  pəhləvan  olduğunu  bilirdi.  O nlar  görüşm əsələr  də, 
uzaqdan-uzağa  bir-b irlərin in   necə  p əhləvan  olduqlarm ı  yaxşı  bilirdi- 
lər.  Bir  gün  N ə zər  C əlali  öz-ö zü n ə  dedi  ki,  on  iki  minlik  qoşunum u 
götürüb,  Ç əm libelə  K oroğlu  ilə  davaya  gedim.  Qalib  gəlsəm ,  Eyvazı 
gətirib  özüm ə  saqi  edərəm ,  yox,  m əğlub  olsam,  heç  olmazsa  bir neçə 
gün  Koroğluya  qonaq  olub  Eyvazın  cam ahna  tam aşa  edərəm .  N əzər 
C əlali  çox cam albaz  idi.
N əzər C əlali  on  iki  m in n əfərlik qoşununu  götürüb  Ç əm libelə  yol 
aldı.  M ənzilbəm ənzil gəlib  günlərin birində Ç əm libelə yetişdi.  N ozər 
C əlali qoşunu  ilə  K oroğlunun qoruğu olan çəm ənliyə düşdü.  G özotçi- 
lər  Koroğluya  x əb ə r  gətird ilər  ki,  qoruğa  saysız-hesabsız  bir  qoşun 
düşüb,  bilm irik  düşm ən  qoşunudu,  yoxsa  dost.  Koroğlu  Dəli  M ehtəri 
çağırıb  dedi:
-  Get  gör  qoşun kim indi?  Dost qoşunudu,  yoxsa  düşmon?  A ydın- 
laşdırıb tez  m ənə  xəbər gətir.
D əli  M ehtər  “gözüm ü s tə ” ,  -  deyib,  tez  araqlandı.  Ata  m inib  qo- 
şuna  tə rə f getdi.  Qoşunun  həndəvərində  güdüb  qəflətən  onların  iyir- 
misini tutdu.  Tutulanları dərəyə gətirib əl-ayaqlarm ı m öhkəm -m öhkom  
bağladıqdan  sonra onlardan  soruşdu:
-  Bu kimin  qoşunudu?
Cavab verdilər ki,  qoşun N əzər C əlalinindi.  D əli  M ehtər  soruşdu:
-  N əzər C əlali  nə  üçün  Çom libelə  gəlib?
Onlardan  biri  dedi:
-  Gəlib  Koroğlunu  öldürüb  Ç əm libelə  yiyə  dursun.
D əli M ehtər onun başını  şeşpərlə x eşilə dönderib cəhənnom o yol- 
ladı.  Sonra dedi:
-  X ebər verdiyinə göre  çox  sağ ol,  bu  da  sənin  ənamın.
O birindən  soruşdu:
-  N əzər C əlali  nə  üçün  gəlib?
Bu da dedi:
-   Gəlib  K oroğluya  qonaq  olsun,  özü  də,  adam ları  da  ondan  dava 
təlim i  alsınlar.

---