P a ris nüsxəsi azərbaycan respubükast prezidentiNİN

tam aşa  edib  gördü  ki,  Koroğlu  haqqında  eşitdikləri  bütün  təriflər  bu 
adam da  var.  Əkinçi  oğlan  atdan  yerə  düşüb  D əli  M ehtərə  dedi:
-   Sən  deyirdin  bəs  ağam   tacirdi,  bu ki,  qoşun  sərkərdəsidi!
Dəli  M ehtər  gördü  əkinçi  çox  fərasətlidi,  Koroğlunu  tanıyıb.  D əli 
M ehtər  ona əd ə b -ərk an   qaydalarını  öyrətdi.
K oroğlu  baxıb  gördü  ki,  Dəli  M ehtər  bir  gözəl,  yaraşıqlı  oğlanla 
gəlir.  K oroğlu  öz-özünə  dedi:  “Bacarıqlı  cavana  oxşayır,  ilahi,  ona 
ağıl-kam al  ver,  m əni  də  qəzəbdən  qoru,  yoxsa  heyfdi  belə  cavan  q ı- 
lıncdan k e ç ə ” .  Cavan  oğlan K oroğluya baş əyib,  salam  verdi.  Koroğlu, 
qabağa  gəl,  oğlum   -   deyə,  səsləndi.  Oğlan  qabağa  gəlib  bir  də  baş 
əydi.  K oroğlu dedi:
-  C avan  oğlan,  şohərdə  m alların qiym ətindən xəbərin varmı?
Oğlan  parça,  düyü,  yağ,  qənd,  çayın  qiym ətini  elə  dəqiq  dedi  ki,
elə  bil  ata-babadan  tacir  idi.
K oroğlu  dedi:
-   Ş əhərd ə  qəribə bir xobər gəzir.
Əkinçi  oğlan dedi:
-  Bəli,  ağa,  şəhərdə b əd  bir x ə b ə r gəzir,  am m a sizə  dem əyə dilim 
gəlm ir.  Ağa,  Ç əm libeldə  olan  qoç  Koroğlunu  tanıyırsanm ı?
K oroğlu  dedi:
-  Tanıyıram .
Oğlan  dedi:
-  Paşa K oroğlunun  dörd  dəlisini  tutub,  onları  bu  gün  öldürm ək is- 
təyir.  D əlilərin  m eyidlərini  g ö n n əy ə  ürəyim   gəlm ədi,  aeığım dan  şə - 
h ərdən  çıxıb  gəlib  əkinlə  m əşğul  oldum .  A llah-taala sizin bu  qoşunu- 
nuzu  m ənə  versəydi,  bu  saat  gcdib  H əsən paşanın ordusunu darm ada- 
ğın  edər,  dəlilori  ölümdon  qurtarıb,  özüm  də  Ç əm libelə  Koroğlunun 
yanına  gedib  öm rümün  axırına  q əd ə r  orada  yaşayardım.  Bu  əhvalatı 
bundan b e ş-o n  gün qabaq bilsəydim , gedib K oroğluya x əb ə r verərdim. 
O  da  m ən ə  o  q əd ə r var-d ö v lət  verərdi  ki,  özüm  h ələ  bir  yana,  n əv ə - 
n əticəm ə  do  bəs  edərdi.
K oroğlu  Doli  M ehtorə  tapşırdı  ki,  bu oğlanın  ağzını  əşrəfı  ilo  dol- 
dursun.  D əli  M ehtər oğlanın  ağzını  oşrəfı,  bacaqlı  ilə  doldurdu.
Sonra  K oroğlu  dedi:
-   Oğlum,  dovə  gördün?
Oğlan  dedi:
-  Heç  qığını  da  görmədim .
Koroğlu əkinçi  oğlandan  dəliləri  necə  öldürəcəklərini  soruşdu.
Oğlan dedi:
-  Ağa, bütün m ahalların  əhalisinə x əb ə r veriblər ki,  bu gün şəhərə 
toplaşsınlar.  Paşanın hüzurunda bayram  şənliyi keçirib dəliləri ö ldürə- 
cəklor.
Koroğlu  əkinçi  oğlanı  yola  salıb,  D əli  M ehtərə  dedi:  -   Orduya 
hökm  elə,  bayraqları  qaldırıb  atlansınlar.
D əli M ehtər dedi:
-   Yaxşısı  budu  ki,  d ə lilə r  bayraq  qaldırm asınlar,  köynəklərini  do 
yaraq-yasaqlarının  üstündən  geyinsinlər  ki,  heç  k əs  onları  tanım asın. 
C am aat  sel  kim i  k ən d lərd ən   axışıb  gələn d ə,  biz  də  onlara  qarışıb  şə - 
h ərin  m eydam na gedərik.
D əli  M ehtər sonra K oroğluya dedi:
-  M ən  ordunu  sağ-salam at  şəh ər m eydanına çatdıracam ,  aneaq bu 
şərtlə ki, məni orduya sərkərdə edib, dəlilərin ixtiyannı m ənə tapşırasan.
Koroğlu D əli  M ehtərə  dedi:
-  Ordunun sərkərdəsi sənsən. B undan sonra sənə dəli deyənin ata- 
sını  yandıraram.  Q alaya çatandan  sora üç yüz m anat da sənə ənam  ve- 
rəcəy əm .  A ncaq  m eydanda  diqqətli,  təm kinli  ol,  sayıqlığı  oldən 
verm ə. Gözün m ən d ə olsun,  əlim i bığlarım a aparan kimi  davaya başla.
D əlilər  can  köynəklərini  yaraq-yasaqlarının  üstündən  geyinib, 
cam aata  qarışdılar.  Tam aşa  bəhanəsilə  şəhərə  girdilər.  K oroğlu, 
G iziroğlu M ustafa bəy, bir d ə Dəli M ehtər şəhərin darvazasından girib 
m eydana gəldilər.  K oroğlu  özünün,  Giziroğlunun  dəlilərini  m cydanın 
dö rd   tərəfındə  yerləşdirdi.  Qıratın  cilovu  Dəli  M ehtərin  olindo  idi. 
K oroğlu  gördü  H əsən  paşanın  taxtını  gətirib  m eydanın  bir  qırağına 
qoydular.  Sonra m eydanın ortasında dar ağacı  qurdular.  Koroğlu gördü 
H ə sə n   paşa ə y a n -ə şrə fı  ilə  gəlib taxtda oturdu, vəzirinə hökm   etdi  ki, 
de,  o dörd əclafı  gətirib assınlar.  Eyvazı, D əm irçioğlunu, G üyüm çüoğ- 
lunu,  BəIIi  Ə hm ədi  boynu  zəncirli  m eydana  gətirdilər.  Koroğlu  doli- 
lərin  boynunu  zəncirli  görüb  öz-özünə  dedi:  “G özüm   kor  olaydı,  sizi 
bu halda görm əyəydim ” . Paşa hökm etdi ki, dəliləri öldürün.  Vozir dcdi:
-   Paşa  sağ  olsun,  buyurm uşdunuz  ki,  bu  alçaqları  şadyanalıqla, 
çalıb-oynam aqla  öldürsünlər.
Paşa dedi:
-  Doğrudu, bir aşıq gətirin, çalıb-oxusun, sonra bunların işini bitirin.

---

Paşanın  adamlarından  iki n ə fə r  aşıq  dalınca  getdi.  Koroğlu tez  ci- 
bindən  burğulu  sazını  çıxardıb  köklədi,  H əsən   paşanm   adamlarının 
qabağını  kəsib  dedi:
-  Yanşaq  istəyirsinizsə,  m ən yanşağam .
N ökərlərdən  biri  K oroğlunun  bığlarm ı  görəndə  qorxuya  düşüb 
yoldaşına  dedi:
-  Bu  görkəm də  yanşaq olmaz.
Qulluqçular razılaşmayıb başqa bir küçəyə  gedib car çəkdilər. K o- 
roğlu onlardan əl çəkm əyib  dedi:
-  M ən yaxşı yanşaqam,  nə üçün  m əni  aparm ırsınız?
O biri  qulluqçu K oroğluya baxıb  dedi:
-   Əsl  yanşaq elə  belə  olar,  bu  paşanın  hüzuruna  getm əyə  layiqdi. 
İkinci qulluqçu Koroğlunun qolundan tutub  dedi:
-  Ay kişi,  yaxşı yanşaqsan,  y a yox?
Koroğlu bu  sözdən qəzəblənib  dedi:
-  Qulağım  ağır eşidir,  bir az qabağa  gəl,  görüm  nə  deyirsən?
Qulluqçu qabağa g ələndə K oroğlu sazla onun ağzının üstündən elə
vurdu  ki,  dörd  dişi  qarnm a  getdi.  Q ulluqçunun  ağzı  qanla  doldu.  O, 
əlini  ağzına tutub yoldaşm a dedi:
-  Ay köpək oğlu,  sənə  dem ədim m i  bu  qılıqda  yanşaq  olmaz,  gör- 
mürsən  bunun  ağzından qan iyi  gəlir?
Yoldaşı  dedi:
-  Ay yaramaz, yanşaq H əsən paşa üçün oxuyacaq,  sənin üçün yox. 
H əsən paşa bilər,  bu bilər.  Sənin  n ə  işinə  qalıbdı?
İkinci  qulluqçu  yoldaşınm   sözünə  baxm ayıb,  yanşaqı  götürüb  pa- 
şanın yanına gətirdi.  H əsən paşa yuxarıdan  aşağıya  Koroğlunu  süzüb, 
“bu yanşaqdı?”  -  deyə  soruşdu.  Q ulluqçu  “b ə li”  -   dedi.  Paşa  Koroğ- 
lunun  sifətini  diqqətlə  n əzərdən keçirib  vəzirə  dedi:
-  Q əribə  yanşaqdı,  heç  yanşağa  bənzəm ir,  bu  lap pəhləvandı.
Sonra Koroğluya dedi:
-   Aşıq,  sazını  çıxart,  bir  q ədər  çal-oxu.  Sonra bu  quldurların  işini 
bitirəcəyəm .
Koroğlu gördü ki, paşanın yeniyetm ə, b ığ-saqqalı çıxm am ış bir sa- 
qisi  var.  O ğlanın  gözləri  Eyvazın  gözlərinə  bənzəyirdi.  Saqi  paşaya 
şərab süzür,  H əsən paşa da ləzzətlə içirdi. K oroğlu paşaya tam aşa edib 
dodaqlarmı  yalayırdı.  Paşa  soruşdu:
-  Yanşaq,  dodaqlarını  niyə  yalayırsan?
Koroğlu dedi:
-   P aşa  sa ğ   o ls u n ,  u z a q   y o ld a n   g ə lm iş ə m ,  s in ə m   to z - t o r p a q la  
d o lu d u ,  ə g ə r  o  ş ə r a b d a n   b ir   a z   iç s ə m ,  s ə s im  y a x ş ıla ş a r.
P a şa   q u llu q ç u y a   ə m r   e td i  k i,  y a n ş a q a   ş ə ra b   v e rs in lə r.  Q u llu q ç u  
K o ro ğ lu y a  b ir  p iy a lə   ş ə r a b   g ə tir d i.  K o r o ğ lu   ş ə r a b ın   h a m ıs ın ı  iç d i,  b ığ -  
la rın ın   b ir  tə r ə f ı  a n c a q   is la n d ı.  P a ş a n ın   g ö z ü   K o ro ğ lu d a y d ı.  G ö rd ü   ki, 
K o ro ğ lu   p iy a lə n i  ə l in d ə   tu tu b   q u llu q ç u   o ğ la n a   iş a rə   e d ir.  Q u llu q ç u  
o ğ la n  p iy a lə n i  K o r o ğ lu d a n   a lıb   g ö rd ü   k i,  iç ə r is in d ə   b ir  d a m c ı  d a   şə ra b  
q a lm a y ıb .  K o ro ğ lu   ə lin i  q a r n ın a   q o y u b   iş a rə   e td i  k i,  q a rm m   b o şd u . 
P a ş a   q u llu q ç u y a   d ed i:
-  A y   v ə l ə d ü z n a ,  y a n ş a ğ ı  ə l ə   s a lıb s a n ?
O ğ la n   d e d i:
-   P a şa   s a ğ   o ls u n ,  ş ə ra b ı  b a ş ın a   ç ə k ib   b o ş a ltd ı,  y e n ə   d ə   ş ə r a b   is t ə -  
yir.  D e y irə m  d a h a  şə ra b  y o x d u ,  d e y ir m ə n im  d ə  q a m ım d a  h e ç  n ə  y o x d u .
H ə s ə n   p a ş a   v ə z ir ə   d e d i:
-   V ə z ir,  a ş ıq   ta y fa s ı  s ö z g ə z d irə n   o la r,  a d a m ı  a b ırd a n   sa lır.  H ə r 
m ə c lis d ə   o tu ru b   d e y ə c ə k   k i,  H ə s ə n   p a ş a   m ə n ə   d o y u n c a   ş ə ra b   v e r -  
m ə d i.  D e,  a ş ığ a   ş ə ra b   g ə tir s in lə r .
V ə z ir   K o ro ğ lu n u n   ə l in d ə n   q ə z ə b l ə n ib ,  q o y   g ö z ü n ü n   q u rd u   ö ls ü n ,
-   d e y ib ,  ə m r   e lə d i  ki,  b ir   d o lu   tu lu q   ş ə ra b ,  b ir  d ə n ə   d ə   k a s a   K o ro ğ lu -  
n u n   q a b a ğ ın a   q o y s u n la r.
V ə z ir   K o ro ğ lu y a   d e d i:
-   A şıq ,  ö lə n ə   q ə d ə r   iç!
K o ro ğ lu  d ö r d  d ö v r ə y ə  b a x ıb   g ö rd ü ,  h ə r  tə r ə f d ə   ö z  d ə lilə rid i.  G iz i-  
r o ğ lu n u n   d ə lilə ri,  c a m a a t,  H ə s ə n   p a ş a ,  v ə z ir   -   b i r   s ö z lə ,  h a ın ı  o n a  
b a x ır.  K o ro ğ lu   k a s a n ı  g ö tü r ü b   b ir  n e ç ə   k a s a   ş ə ra b   iç ib   g ö rd ü   k i,  k a sa  
ilə   d o y m u r.  T u lu ğ u   iki  ə lli  g ö tü rü b   b a ş ın a   ç ə k d i,  b o ş a ld ıb   y e r ə   q o y d u .
P a şa   K o ro ğ lu y a   d ed i:
-   A y   v ə lə d ü z n a ,  d u r  g ö r ü m ,  a ltm d a   q u y u d a n - d e ş ik d ə n   y o x d u   k i!?
K o ro ğ lu   a y a ğ a   q a lx d ı.  P a ş a   g ö rd ü   h e ç   n ə   y o x d u .  P a ş a   d e d i:
-  V ə z ir,  ş ə ra b ın   b a tm a n ı  o n  tü m ə n d i,  y a n ş a q  o n c a   g ü n   b u rd a   q a lsa , 
b iz i  m ü flis  e lə r.
S o n ra   ü z ü n ü   K o ro ğ lu y a   tu tu b   d ed i:
-   A y   aşıq ,  b ir   a z   o x u ,  ç ıx   b u ra d a n   get.
K o ro ğ lu   d ed i:
-   P a şa   sa ğ   o ls u n ,  ş ə ra b ı  a c   q a r m a   iç d im   d e y ə   ü r ə y im   g e d ir,  b ir   az 
m ə n c o
1  o lsa y d ı,  y e y ib   h a la   g ə lə rd im ,  y a x ş ı  ç a lıb -o x u y a rd ım .
1  Düyü  çörəyinin  bir növü

---