tam aşa edib gördü ki, Koroğlu haqqında eşitdikləri bütün təriflər bu
adam da var. Əkinçi oğlan atdan yerə düşüb D əli M ehtərə dedi:
- Sən deyirdin bəs ağam tacirdi, bu ki, qoşun sərkərdəsidi!
Dəli M ehtər gördü əkinçi çox fərasətlidi, Koroğlunu tanıyıb. D əli
M ehtər ona əd ə b -ərk an qaydalarını öyrətdi.
K oroğlu baxıb gördü ki, Dəli M ehtər bir gözəl, yaraşıqlı oğlanla
gəlir. K oroğlu öz-özünə dedi: “Bacarıqlı cavana oxşayır, ilahi, ona
ağıl-kam al ver, m əni də qəzəbdən qoru, yoxsa heyfdi belə cavan q ı-
lıncdan k e ç ə ” . Cavan oğlan K oroğluya baş əyib, salam verdi. Koroğlu,
qabağa gəl, oğlum - deyə, səsləndi. Oğlan qabağa gəlib bir də baş
əydi. K oroğlu dedi:
- C avan oğlan, şohərdə m alların qiym ətindən xəbərin varmı?
Oğlan parça, düyü, yağ, qənd, çayın qiym ətini elə dəqiq dedi ki,
elə bil ata-babadan tacir idi.
K oroğlu dedi:
- Ş əhərd ə qəribə bir xobər gəzir.
Əkinçi oğlan dedi:
- Bəli, ağa, şəhərdə b əd bir x ə b ə r gəzir, am m a sizə dem əyə dilim
gəlm ir. Ağa, Ç əm libeldə olan qoç Koroğlunu tanıyırsanm ı?
K oroğlu dedi:
- Tanıyıram .
Oğlan dedi:
- Paşa K oroğlunun dörd dəlisini tutub, onları bu gün öldürm ək is-
təyir. D əlilərin m eyidlərini g ö n n əy ə ürəyim gəlm ədi, aeığım dan şə -
h ərdən çıxıb gəlib əkinlə m əşğul oldum . A llah-taala sizin bu qoşunu-
nuzu m ənə versəydi, bu saat gcdib H əsən paşanın ordusunu darm ada-
ğın edər, dəlilori ölümdon qurtarıb, özüm də Ç əm libelə Koroğlunun
yanına gedib öm rümün axırına q əd ə r orada yaşayardım. Bu əhvalatı
bundan b e ş-o n gün qabaq bilsəydim , gedib K oroğluya x əb ə r verərdim.
O da m ən ə o q əd ə r var-d ö v lət verərdi ki, özüm h ələ bir yana, n əv ə -
n əticəm ə do bəs edərdi.
K oroğlu Doli M ehtorə tapşırdı ki, bu oğlanın ağzını əşrəfı ilo dol-
dursun. D əli M ehtər oğlanın ağzını oşrəfı, bacaqlı ilə doldurdu.
Sonra K oroğlu dedi:
- Oğlum, dovə gördün?
Oğlan dedi:
- Heç qığını da görmədim .
Koroğlu əkinçi oğlandan dəliləri necə öldürəcəklərini soruşdu.
Oğlan dedi:
- Ağa, bütün m ahalların əhalisinə x əb ə r veriblər ki, bu gün şəhərə
toplaşsınlar. Paşanın hüzurunda bayram şənliyi keçirib dəliləri ö ldürə-
cəklor.
Koroğlu əkinçi oğlanı yola salıb, D əli M ehtərə dedi: - Orduya
hökm elə, bayraqları qaldırıb atlansınlar.
D əli M ehtər dedi:
- Yaxşısı budu ki, d ə lilə r bayraq qaldırm asınlar, köynəklərini do
yaraq-yasaqlarının üstündən geyinsinlər ki, heç k əs onları tanım asın.
C am aat sel kim i k ən d lərd ən axışıb gələn d ə, biz də onlara qarışıb şə -
h ərin m eydam na gedərik.
D əli M ehtər sonra K oroğluya dedi:
- M ən ordunu sağ-salam at şəh ər m eydanına çatdıracam , aneaq bu
şərtlə ki, məni orduya sərkərdə edib, dəlilərin ixtiyannı m ənə tapşırasan.
Koroğlu D əli M ehtərə dedi:
- Ordunun sərkərdəsi sənsən. B undan sonra sənə dəli deyənin ata-
sını yandıraram. Q alaya çatandan sora üç yüz m anat da sənə ənam ve-
rəcəy əm . A ncaq m eydanda diqqətli, təm kinli ol, sayıqlığı oldən
verm ə. Gözün m ən d ə olsun, əlim i bığlarım a aparan kimi davaya başla.
D əlilər can köynəklərini yaraq-yasaqlarının üstündən geyinib,
cam aata qarışdılar. Tam aşa bəhanəsilə şəhərə girdilər. K oroğlu,
G iziroğlu M ustafa bəy, bir d ə Dəli M ehtər şəhərin darvazasından girib
m eydana gəldilər. K oroğlu özünün, Giziroğlunun dəlilərini m cydanın
dö rd tərəfındə yerləşdirdi. Qıratın cilovu Dəli M ehtərin olindo idi.
K oroğlu gördü H əsən paşanın taxtını gətirib m eydanın bir qırağına
qoydular. Sonra m eydanın ortasında dar ağacı qurdular. Koroğlu gördü
H ə sə n paşa ə y a n -ə şrə fı ilə gəlib taxtda oturdu, vəzirinə hökm etdi ki,
de, o dörd əclafı gətirib assınlar. Eyvazı, D əm irçioğlunu, G üyüm çüoğ-
lunu, BəIIi Ə hm ədi boynu zəncirli m eydana gətirdilər. Koroğlu doli-
lərin boynunu zəncirli görüb öz-özünə dedi: “G özüm kor olaydı, sizi
bu halda görm əyəydim ” . Paşa hökm etdi ki, dəliləri öldürün. Vozir dcdi:
- Paşa sağ olsun, buyurm uşdunuz ki, bu alçaqları şadyanalıqla,
çalıb-oynam aqla öldürsünlər.
Paşa dedi:
- Doğrudu, bir aşıq gətirin, çalıb-oxusun, sonra bunların işini bitirin.
Paşanın adamlarından iki n ə fə r aşıq dalınca getdi. Koroğlu tez ci-
bindən burğulu sazını çıxardıb köklədi, H əsən paşanm adamlarının
qabağını kəsib dedi:
- Yanşaq istəyirsinizsə, m ən yanşağam .
N ökərlərdən biri K oroğlunun bığlarm ı görəndə qorxuya düşüb
yoldaşına dedi:
- Bu görkəm də yanşaq olmaz.
Qulluqçular razılaşmayıb başqa bir küçəyə gedib car çəkdilər. K o-
roğlu onlardan əl çəkm əyib dedi:
- M ən yaxşı yanşaqam, nə üçün m əni aparm ırsınız?
O biri qulluqçu K oroğluya baxıb dedi:
- Əsl yanşaq elə belə olar, bu paşanın hüzuruna getm əyə layiqdi.
İkinci qulluqçu Koroğlunun qolundan tutub dedi:
- Ay kişi, yaxşı yanşaqsan, y a yox?
Koroğlu bu sözdən qəzəblənib dedi:
- Qulağım ağır eşidir, bir az qabağa gəl, görüm nə deyirsən?
Qulluqçu qabağa g ələndə K oroğlu sazla onun ağzının üstündən elə
vurdu ki, dörd dişi qarnm a getdi. Q ulluqçunun ağzı qanla doldu. O,
əlini ağzına tutub yoldaşm a dedi:
- Ay köpək oğlu, sənə dem ədim m i bu qılıqda yanşaq olmaz, gör-
mürsən bunun ağzından qan iyi gəlir?
Yoldaşı dedi:
- Ay yaramaz, yanşaq H əsən paşa üçün oxuyacaq, sənin üçün yox.
H əsən paşa bilər, bu bilər. Sənin n ə işinə qalıbdı?
İkinci qulluqçu yoldaşınm sözünə baxm ayıb, yanşaqı götürüb pa-
şanın yanına gətirdi. H əsən paşa yuxarıdan aşağıya Koroğlunu süzüb,
“bu yanşaqdı?” - deyə soruşdu. Q ulluqçu “b ə li” - dedi. Paşa Koroğ-
lunun sifətini diqqətlə n əzərdən keçirib vəzirə dedi:
- Q əribə yanşaqdı, heç yanşağa bənzəm ir, bu lap pəhləvandı.
Sonra Koroğluya dedi:
- Aşıq, sazını çıxart, bir q ədər çal-oxu. Sonra bu quldurların işini
bitirəcəyəm .
Koroğlu gördü ki, paşanın yeniyetm ə, b ığ-saqqalı çıxm am ış bir sa-
qisi var. O ğlanın gözləri Eyvazın gözlərinə bənzəyirdi. Saqi paşaya
şərab süzür, H əsən paşa da ləzzətlə içirdi. K oroğlu paşaya tam aşa edib
dodaqlarmı yalayırdı. Paşa soruşdu:
- Yanşaq, dodaqlarını niyə yalayırsan?
Koroğlu dedi:
- P aşa sa ğ o ls u n , u z a q y o ld a n g ə lm iş ə m , s in ə m to z - t o r p a q la
d o lu d u , ə g ə r o ş ə r a b d a n b ir a z iç s ə m , s ə s im y a x ş ıla ş a r.
P a şa q u llu q ç u y a ə m r e td i k i, y a n ş a q a ş ə ra b v e rs in lə r. Q u llu q ç u
K o ro ğ lu y a b ir p iy a lə ş ə r a b g ə tir d i. K o r o ğ lu ş ə r a b ın h a m ıs ın ı iç d i, b ığ -
la rın ın b ir tə r ə f ı a n c a q is la n d ı. P a ş a n ın g ö z ü K o ro ğ lu d a y d ı. G ö rd ü ki,
K o ro ğ lu p iy a lə n i ə l in d ə tu tu b q u llu q ç u o ğ la n a iş a rə e d ir. Q u llu q ç u
o ğ la n p iy a lə n i K o r o ğ lu d a n a lıb g ö rd ü k i, iç ə r is in d ə b ir d a m c ı d a şə ra b
q a lm a y ıb . K o ro ğ lu ə lin i q a r n ın a q o y u b iş a rə e td i k i, q a rm m b o şd u .
P a ş a q u llu q ç u y a d ed i:
- A y v ə l ə d ü z n a , y a n ş a ğ ı ə l ə s a lıb s a n ?
O ğ la n d e d i:
- P a şa s a ğ o ls u n , ş ə ra b ı b a ş ın a ç ə k ib b o ş a ltd ı, y e n ə d ə ş ə r a b is t ə -
yir. D e y irə m d a h a şə ra b y o x d u , d e y ir m ə n im d ə q a m ım d a h e ç n ə y o x d u .
H ə s ə n p a ş a v ə z ir ə d e d i:
- V ə z ir, a ş ıq ta y fa s ı s ö z g ə z d irə n o la r, a d a m ı a b ırd a n sa lır. H ə r
m ə c lis d ə o tu ru b d e y ə c ə k k i, H ə s ə n p a ş a m ə n ə d o y u n c a ş ə ra b v e r -
m ə d i. D e, a ş ığ a ş ə ra b g ə tir s in lə r .
V ə z ir K o ro ğ lu n u n ə l in d ə n q ə z ə b l ə n ib , q o y g ö z ü n ü n q u rd u ö ls ü n ,
- d e y ib , ə m r e lə d i ki, b ir d o lu tu lu q ş ə ra b , b ir d ə n ə d ə k a s a K o ro ğ lu -
n u n q a b a ğ ın a q o y s u n la r.
V ə z ir K o ro ğ lu y a d e d i:
- A şıq , ö lə n ə q ə d ə r iç!
K o ro ğ lu d ö r d d ö v r ə y ə b a x ıb g ö rd ü , h ə r tə r ə f d ə ö z d ə lilə rid i. G iz i-
r o ğ lu n u n d ə lilə ri, c a m a a t, H ə s ə n p a ş a , v ə z ir - b i r s ö z lə , h a ın ı o n a
b a x ır. K o ro ğ lu k a s a n ı g ö tü r ü b b ir n e ç ə k a s a ş ə ra b iç ib g ö rd ü k i, k a sa
ilə d o y m u r. T u lu ğ u iki ə lli g ö tü rü b b a ş ın a ç ə k d i, b o ş a ld ıb y e r ə q o y d u .
P a şa K o ro ğ lu y a d ed i:
- A y v ə lə d ü z n a , d u r g ö r ü m , a ltm d a q u y u d a n - d e ş ik d ə n y o x d u k i!?
K o ro ğ lu a y a ğ a q a lx d ı. P a ş a g ö rd ü h e ç n ə y o x d u . P a ş a d e d i:
- V ə z ir, ş ə ra b ın b a tm a n ı o n tü m ə n d i, y a n ş a q o n c a g ü n b u rd a q a lsa ,
b iz i m ü flis e lə r.
S o n ra ü z ü n ü K o ro ğ lu y a tu tu b d ed i:
- A y aşıq , b ir a z o x u , ç ıx b u ra d a n get.
K o ro ğ lu d ed i:
- P a şa sa ğ o ls u n , ş ə ra b ı a c q a r m a iç d im d e y ə ü r ə y im g e d ir, b ir az
m ə n c o
1 o lsa y d ı, y e y ib h a la g ə lə rd im , y a x ş ı ç a lıb -o x u y a rd ım .
1 Düyü çörəyinin bir növü
Dostları ilə paylaş: |