C arçıların indi carlar,
Ə r hayxurub bədov xorlar,
Ə ləm çıxar, şədlər parlar,
Bir tü rfə ruzigar olur.
Paşanm Eyvazı oxla cəzalandırm ası K oroğlunun üroyino çalın-
çarpaz dağ çəkmişdi.
Koroğlu dedi:
Ox atılur sağı-soldan,
Qatı yay güc istər qoldan,
Peykan ora d əyən yerdən.
Qan dam ar, zərnigar olur.
Koroğlu sözünü qurtaran kimi paşa əm r verdi ki, dəliləri öldürsünlər.
K oroğlu telli sazı sinəsinə basıb dedi:
M ərd igid çaxm ağı çaxar,
G üllə d ə y ə n yeri yaxar,
Kimin gözündən qan axar,
C əsədi biixtiyar olur.
Koroğlunun səbri tükənm işdi. A rtıq doliləri döyüşə çağırmaq istə-
yirdi. O sazı sinəsinə basıb dedi:
K oroğlu bunu bilm əsə,
X anim an tərkin qılm asa,
İgid m eydanda ölm osə,
Y arasız g əlsə, ar olur.
Dəli M ehtər görəndə ki, paşa ölüm hökm ü verib tez-tez öldürün-
öldürün deyir, dözə bilm əyib əlini bığlarına aparıb Koroğluya işarə ilə
“nə dayanm ısan” - dedi. K oroğlu işarə ilə D əli M ehtərə bildirdi ki,
“hələ vaxt deyil” . D əli M ehtər qəzəblənib Q ıratı H əsən paşanın gözü-
nün qarşısında cövlana gətirərək öz etirazını bildirdi. Paşanın gözü Q ı-
rata sataşanda gördü ki, bu at dağ gövdəli bir atdı, belə at heç bir xot-
karın tövləsində ola bilm əz. Paşa bu kimin atıdı? - deyə soruşdu. Vozir
bildirdi ki, at yanşağın atıdı. Paşa K oroğludan soruşdu:
- Bu sonin atındı?
Koroğlu dedi:
- Bəli, m ənim atımdı.
Paşa dedi:
- Aşıq, atını m ən ə satarsanm ı?
Koroğlu dedi:
- Peşkəşdi.
Paşa dedi:
- Aşıq, üç yüz tümon nağd pul verəcoyəm . B ir də özün get tövləyo
hansı atı bəyənirsən, seç götü.
Koroğlu dedi:
- Paşa, ərz elodim ki, peşkoşdi.
Paşa elə o saat xəzin əd ara əm r etdi, x əzin əd ən üç yüz tüm on pul
gətirib Koroğluya verdilər. K oroğlu pulları saydı, m öhkəın-m öhkom
dəsm alına bağlayıb Dəli M ehtorə verib, dedi:
- Üç yüz tüm ən sənə ənam verm əliydim , bu da sənin ənam ın, daha
h aray -h ə şir salına.
D əli M ehtər pulları cibinə qoyub, Allah ehsanını qəbul elosin,
- dedi. Paşanın əm ri ilə cilovdarı gəlib Qıratın cilovunu Dəli M ehto-
rin olindən alıb m eydandan apardı. Qırat atılıb-düşürdü. Paşa bağ-bağ
açılıb, vəzirə dedi:
- Maşallah, yaxşı oynağan atdı.
Qırat görondo ki, onu Koroğludan, D əli M chtordən ayırıb aparır-
lar, oynaya-oynaya sağ olini cilovdarın sağ çiynino, sol olini iso sol
çiynino qoydu. Paşa baxıb hozz alırdı. Q ırat ağzını açıb cilovdarın ba-
şını dişlori ilo qopardıb zavallı kişinin kolləsini ycro atdı. Paşa üzünii
K oroğluya tutub dcdi:
- Evin yıxılsın, aşıq, sonin bu atın adam ycyonm iş ki!
Osm anlılar qorxudan dağılışdılar.
Paşanın qabaqlar bir cilovdarı var idi. Sonralar onu qovmuşdu.
P aşa əlacsız qalıb qovduğu cilovdarı gətirtdi. C ilovdar golib paşaya
baş əyib, tozim etdikdon sonra dedi:
- Paşa sağ olsun, biz ata-babadan sizin qulluğunuzda can qoym u-
şuq. M əni nahaq ycro qovub o m əlunu götürdün. Nocib at napak adaını
yanına buraxmaz. M ən elə indi ham am dan gəlirom , pak-pakizoyom .
Paşa dedi:
- Yaxşı, at roqibini öldürdü. İndi sən keç görək neynirsən.
Kişi asta-asta Q ırata yaxınlaşdı. Qırat heç bir h ərək ət etmədən sa-
kitcə dayanmışdı. C ilovdar Q ıratın arxasına keçdi. Qırat əllərini m öh-
kəm cə yerə basıb iki ayaqları ilə cilovdarın sinəsindən ele bir zərbə
vurdu ki, bodboxt kişi tiko-tiko oldu. Paşa haray-hoşir qoparıb Koroğ-
luya dedi:
- Yanşaq, atın nahaq yerə iki cilovdarım ı öldürdü.
K oroğlu dedi:
- Paşa sağ olsun, bu at körpəliyindən m ənim yanım da olub, indiyə
kimi onda belə xasiyyət görm əm işdim . B ir də nəcib at bir, iki, üç adam
öldürm əklə gözdən düşm əz. İstəyirsən, sən öz atını m in, m ən də öz
atımı m ənim yarışaq.
K oroğlu ürəyində Qırata: “Ə m əyim sən ə halal olsun” - dedi.
Sonra telli sazı sinəsinə basıb dedi:
Qırat, başuva dolanım ,
S ənə can lar ərzan olsun,
A ğca verdim , satm aldım ,
T ər yoncalar ərzan olsun.
Qıratı aldım bəhsinən,
M eydana g irər səsinən,
İçi qalaylı tasınan,
Sərin sular ərzan olsun.
Qıratı b əsləd im körpə,
H ayxıranda çıxar sə rp ə ,
G ecədə qırx tanı arpa,
Qırat, sə n ə ərzan olsun.
Qırat meydanda dolanırdı. P aşa da heyran-heyran onu seyr edirdi.
K oroğlu dedi:
Qıratı aldım hovunan,
M eydana g edər dovunan.
İki zəngli qəşovunan,
M ə x m ə r çullar ərzan olsun.
K oroğlu sözünü haxlar,
D ostun, düşm ənini yoxlar,
Q ızıldan k ə sd irə r m ıxlar,
G üm üş n allar ərzan olsun.
Koroğlu dedi:
- Paşa sağ olsun, izin v e r D əli M ehtər Q ıratın cilovunu tutsun. K o-
roğlunun dəlilərini ö ld ü rən d ən sonra m ən özüm atı aparıb tövlənizdə
bağlayıb ram cdorom, atlarm ızdan iso birini götürüb özüm minorom.
Paşa yanşağın dediyi ilə razılaşdı. D əli M ehtər Qıratın cilovunu
aldı. Giziroğlu M ustafa b ə y gördü K oroğlu o q əd ə r şərab içib ki, gözü
qızıb yeri-göyü görm ür, dəlilerin günün altm da h əlak olduqlarından
xəbəri yoxdu. G iziroğlu K oroğluya xəbərdarlıq etm ək üçün şeşpəri
belindən çəkib göyə elə atdı ki, şeşpər gözdən itib bir saatdan sonra
paşanın taxtı qarşısında yerə düşdü. C am aat qorxuya düşdü. Koroğlu
G iziroğlu M ustafa bəyin biləyinin gücünə b ələd idi. Bildi ki, G iziroğ-
lundan başqa, heç kəs belə şeşpər ata bilm əz.
Paşa soruşdu ki, bu n ə işdi?
Koroğlu dedi:
- Paşa sağ olsun, bir şey deyil, dəlilərdi, bir-b iri ilə zarafatlaşır,
güləşirlər.
Paşa:
- Öldürün o yaram azları, - deyə, yenə hökm elədi. Koroğlu öz-
özünə dedi: “D əm irçioğlu, D əli M ehtəri tərifləyən yerdə paşanın qa-
bağında G iziroğlu M ustafa b əy kimi bir igidə tə rif dem əm ək insafdan
dey il” .
Koroğlu dedi:
- Paşa sağ olsun, bir sözüm var, deyim, sonra onların qətlinə fər-
m an ver.
Paşa dedi:
- De görüm, nə deyirsən?
Koroğlu sazı götürüb:
G öydən yerə atəş endi,
Ö m rün günü beşdi sandım,
E yvaz bir p iyalə verdi,
A1 qanım dan içdi sandım.
Ə cə l özün m ənə satdı,
S ərxoşluğum dan oyatdı,
M ustafa bəy şeşp ər atdı,
D ağ la r yerə düşdü sandım.
Dostları ilə paylaş: |