C am aatın içərisinə vəlvələ düşdü. H ərə bir tərəfə qaçdı. Koroğlu-
nun gözü Eyvazda idi. Eyvazın yaxası açılıb sinəsi görünürdü. Koroğ-
lu: “G özlərim kor olaydı səni bu halda gö n n əy əy d im ” - deyib, telli
sazı sinəsinə basdı:
Y oluxdum solu-sağm a,
T ər gül düzm üş buxağına,
G ün doğdu m əşriğ dağına,
Eyvaz köksün açdı sandım.
V əzir elə bil qəflət yuxusundan ayılmış kim i Koroğlunu təpədən-
dım ağa süzüb onu tanıdı. Əlini ürəyinin başına qoyub yaralı ilan kimi
paşanm taxtınm dövrəsinə fırlanm ağa başladı. Paşa təəccüblə ona
baxıb:
- V əzir, sənə nə olub? - dedi.
V əzir dedi:
- P aşa sağ olsun, ürəyim in başı ağrıyır, icazə vcr, gedim bir dər-
man içim.
Paşa izn verdi. Koroğlu görəndə ki, vəzir hiylə ilə aradan çıxdı, dedi:
- A y haram zada, yaxşı kələk gəlib aradan çıxdın.
Sazı götürüb dedi:
Eyvaz m ano qıya baxdı,
Canım ı a təşə yaxdı,
Koroğlu yerindən qalxdı,
V ozir ozəm köçdü sandım.
Paşa yeno də “öldürün!” - deyo, qəzəblə qışqırdı. Koroğlu gördü
paşa ip ə-sa p a yatan deyil. O görondə ki, d əlilər kənarda sof-sof otu-
rublar, öz-ö zü n ə dcdi: “D olilərə birtohər x əbər eləyim ki, davaya ha-
zırlaşıb m on öyrotdiyim kim i vuruşsunlar” . Sazı götürüb dedi:
Beş o yandan, beş bu yandan,
H ovdur bu m eydan üstünə.
K im iz darı qılm clıyın,
K im iz Eyvaz xan üstünə.
K oroğlu Eyvaz sarıdan çox qorxurdu. Sazı götürüb doliloro dedi:
152
p o
Q alanın dörd yanm alın,
D üşm əni halaya salm,
Ç a r tərəfd ən qılınc çalın,
L eş tökülsün qan üstünə.
Koroğlu öz-ö zü n ə dedi: “Bu d əlilər yeyib-içm ək m əclislərində
özlərindən çox deyirlər. G örək indi n ey ləy ə cək lə r” . Koroğlu dedi:
A şım , plovum yeyənlər,
K öhlən atım ı m inənlər,
D üz gündə m ə n ə m deyənlər,
H ovdur bu m eydan üstünə.
Bu tərəfdən bir osm anlı yeniçəri gəlib Koroğlunun cibinə on
tü m ən pul qoydu. K oroğlu bunun səbəbini soruşdu. Osmanlı K oroğ-
luya dedi ki, görürəm paşa sənin xətrini çox istəyir, Eyvazı m ən tutub
gətirm işəm . Paşa söz verm işdi ki, m ənə ənam verəcək, amma deyoson
vədini unudub, sən onun yadına sal, m ənim ənam ım ı versin. Koroğlu
dedi:
-
Dayan sözümü qurtarım , sonra deyərəm , üstəlik özüın do sono
ə n a m verərəm.
Koroğlu sazı götürüb dedi:
Q ala bürcündə yatanlar,
T oza-torpağa batanlar,
M ən im Eyvazım tutanlar,
S ən ə ənam baş üstünə.
Koroğlu ürəyində dedi: “Döyüş meydanını dolilor arasında bölo
b ilsəm , yaxşı olar. O nlar cavandılar, h ə r beş-onu mcydanın bir hisso-
sin d ə cövlan etsələr, yaxşı olar. M ən də qoca kişiyom , qoy paşa da
m ənim payıma qalsın” .
Sonra sazı alıb dedi:
D avadı toyum -düyünüm .
E yvazsız dünyanı neynim .
K oroğlu der paşa m ənim ,
Q aldığuz m eydan üstünə.
Dəli M ehtərin gözü K oroğluda idi. D əlilər ham ısı əlləri qıhncda
işarə gözləyirdilər. K oroğlu bığlarına əl aparan kimi D əli Mehtər:
“H aydı-haydı, cavanlarım , m eydan üstüno” , - dedi. D olilər qıhncla-
rını siyirib hor torofdon m eydana girdilor. Qılıncların sosi, dolilorin
nərəsi, atların kişnəm əsi ərşə qalxmışdı. Paşa qaçdı. K oroğlu onun da-
lısınca nə q ədər qaçsa da, paşanı tuta bilmirdi. Koroğlu öm ründə k ə-
m ənd atmamışdı. Paşanı tutm aq üçün bir k əm ənd atdı. Paşa kəm əndə
düşüb atdan yıxıldı. Koroğlu ona çatıb başını bədənindən ayırdı.
Dəli M ehtər bir yerdə dayanm aq bilmirdi. V əzir Quran gətirib Ko-
roğluya and verib, aman istədi. Koroğlu vəziri bağışlayıb D əli Mehtəri,
dəliləri sakitləşdirdi. K oroğlu paşanın bütün xəzinəsini, m al-dövlətini,
ilxısm ı zə b t elədi.
K oroğlu sonra hökm edib dedi:
-
M ən Eyvaza, bir də o üç dəlim ə bu görkəm də baxa bilmərəm ,
tez onları ham am a aparıb yuyundurun.
V əzirə də hökm etdi ki, dörd dəst qiym ətli paltar hazırladıb dəli-
lərə gcyindirsin. Sonra dəliləri onun hüzuruna gətirsin.
D əlilərin dördü do şahanə xalat geyib K oroğlunun hüzuruna gəldi.
Koroğlu vəziri paşanın yerinə qoydu. V əzir söz verdi ki, h ə r il Koroğ-
luya bac-x ərac, peşkəş yollayacaq.
K oroğlu Giziroğlu ilo birlikdə paşanın m al-dövlətini, xəzinəsini,
bir də ilxılarını götürüb m ənzilbom ənzil Ç əm libelə doğru yol aldı.
Ç əm libelə çatıb m al-dövləti yerbəyer etdilər. K oroğlu öz dəlilərinə
də, Giziroğlunun d əlilərinə də ənam verdi. Sonra Giziroğlu Mustafa
bəy vidalaşıb öz yurduna getdi.
ONUNCU MƏCLİS
Belə rəvayot edirlər ki, T ərcəm elinde N ə z ə r C əlali adlı bir p əh -
lovan var idi. N ozor C olali K oroğlunun adını, sanını, pohlovanlığını,
Eyvaz Balının gözəl bir cavan olduğunu eşitm işdi. Koroğlu da N əzər
Cəlalinin igid pəhləvan olduğunu bilirdi. O nlar görüşm əsələr də,
uzaqdan-uzağa bir-b irlərin in necə p əhləvan olduqlarm ı yaxşı bilirdi-
lər. Bir gün N ə zər C əlali öz-ö zü n ə dedi ki, on iki minlik qoşunum u
götürüb, Ç əm libelə K oroğlu ilə davaya gedim. Qalib gəlsəm , Eyvazı
gətirib özüm ə saqi edərəm , yox, m əğlub olsam, heç olmazsa bir neçə
gün Koroğluya qonaq olub Eyvazın cam ahna tam aşa edərəm . N əzər
C əlali çox cam albaz idi.
N əzər C əlali on iki m in n əfərlik qoşununu götürüb Ç əm libelə yol
aldı. M ənzilbəm ənzil gəlib günlərin birində Ç əm libelə yetişdi. N ozər
C əlali qoşunu ilə K oroğlunun qoruğu olan çəm ənliyə düşdü. G özotçi-
lər Koroğluya x əb ə r gətird ilər ki, qoruğa saysız-hesabsız bir qoşun
düşüb, bilm irik düşm ən qoşunudu, yoxsa dost. Koroğlu Dəli M ehtəri
çağırıb dedi:
- Get gör qoşun kim indi? Dost qoşunudu, yoxsa düşmon? A ydın-
laşdırıb tez m ənə xəbər gətir.
D əli M ehtər “gözüm ü s tə ” , - deyib, tez araqlandı. Ata m inib qo-
şuna tə rə f getdi. Qoşunun həndəvərində güdüb qəflətən onların iyir-
misini tutdu. Tutulanları dərəyə gətirib əl-ayaqlarm ı m öhkəm -m öhkom
bağladıqdan sonra onlardan soruşdu:
- Bu kimin qoşunudu?
Cavab verdilər ki, qoşun N əzər C əlalinindi. D əli M ehtər soruşdu:
- N əzər C əlali nə üçün Çom libelə gəlib?
Onlardan biri dedi:
- Gəlib Koroğlunu öldürüb Ç əm libelə yiyə dursun.
D əli M ehtər onun başını şeşpərlə x eşilə dönderib cəhənnom o yol-
ladı. Sonra dedi:
- X ebər verdiyinə göre çox sağ ol, bu da sənin ənamın.
O birindən soruşdu:
- N əzər C əlali nə üçün gəlib?
Bu da dedi:
- Gəlib K oroğluya qonaq olsun, özü də, adam ları da ondan dava
təlim i alsınlar.
Dostları ilə paylaş: |