Dərs vəsaitinin bu hissəsi təbiət və cəmiyyətin fəlsəfəsinə həsr
Yüklə 3 Mb. Pdf görüntüsü
|
ümidli və daha çox cəlbedici imkan - seçim edə bilər. Eyni zamanda partnyorun əxlaqi və psixoloji siması da vacibdir - yəni onun etibarlılığı və ya məsuliyyətli olması mühüm rol oynayır. Partnyorlar qarşılıqlı şəkildə etibar nümayiş etdimıəlidirlər. İqtisadi həyat təcrübəsi iqtisadi həyatda psixoloji xidmətin əhəmiyyətini doğrultmuşdur. iqtisadiyyat və əxlaq məsələsinə də toxunmaq yerinə düşərdi. Cəmiyyət öz təsən'üfat həyatında əxlaqi dəyərlərə söykənməklə uğur qazana bilər. Şəxsi mənafe hərisliyi bütün xalqlara, cəmiyyətin bütün təbəqələrinə xasdır, bir növ hamı üçün “satqınlıq” xarakteridir. Vəziyyət gərgin olanda isə iqtisadi sahədə qarışıqlıq, adamların düzgün əməldən üz döndərməsi özünü daha çox göstərir. İnsanın işgüzar uğuru yalnız intellekt sahəsində deyil, həm də əxlaqi mədəniyyət sahəsində imtahandır. Beləliklə, cəmiyyətin iqtisadi həyatının qısa şərhini verdik. Əsas iqtisadi məsələlərin fəlsəfi baxımdan təhlili cəmiyyətin təbiətini, adamların real həyat prinsiplərini və onların münasibətlərinin xarakterini, köklü tələbat və maraqlarını dərindən dərk etməyə imkan verir. Burada qısa şəkildə olsa da siyasi iqtisadın əsas kateqoriyalarını nəzərdən keçirdik. Bir daha təkrar edim ki, iqtisadiyyatın normal fəaliyyət göstənnəsi üçün “dövlətin iti gözünün” böyük əhəmiyyəti var, məhz dövlət iqtisadiyyatı tənzimləyir, bazar həyatını nəzarətdə saxlayır, istehsalın artımına yardım göstərir, xalqın maddi həyat şəraitini yaxşılaşdırır. İqtisadi münasibətlərdə əxlaqi-psixoloji amillərin daha
da təkmilləşməsi istisna əhəmiyyət daşıyır. Fikrimizi optimist ruhda yekunlaşdırmaq istərdik. Cəmiyyətin iqtisadi həyatının fəlsəfəsi hələ də öz ətraflı təhlilinə ehtiyac duyur.
Təkrar üçün suallar 1.
“Cəmiyyətin iqtisadi həyatı” anlayışının məzmunu 2.
Cəmiyyətin iqtisadi həyatının əsas komponentləri 3.
İqtisadi münasibətlər və iqtisadi maraqların qarşılıqlı fəaliyyətinin xarakteri 4.
iqtisadi maraqlarını dərk etmələri nə deməkdir? 5.
İqtisadi şüurun mahiyyəti və sturuktur 6.
İqtisadi şüurun cəmiyyətin iqtisadi həyatında yeri və rolu 7.
Müasir Azərbaycanda iqtisadi həyatın inkişafındakı ziddiyyətləri nə ilə bağlıdır. 256 Ədəbiyyatlar 1 . 2 . 3.
4. 5.
6 . 7.
8 . 9.
4.
11 .
Булгаков С.Н. Философия хозлйства. М. 1990 Хрестоматия по экономический теории. М. 1997 Сколимовски X. Философия техники как фило- софия человека. / Новая технократическая волна на Западе. М. 1986 Винер Н. Творец и работ М. 1966 Ильин И.А. Путь к очевидности М. 1993 Философия в “Энциклопедия” Дидро и Д’Алам- бера М. 1994 Чьюнинг К. Эби Дж. У. Роэлс Ш. Дж. Бизнес Сквозь призму веры М. 1962 Смит А. Иселедование о природе и р причинах богатства кародов. М. 1962 Брейл Р. Майерс С. Бринципы корпоративных финансовМ. 1977 Самуельсон П. Экономика М. 1977 Малахов С.В. Основы экономической психо- логии М.1992 257 IV FƏSIL Cəmiyyətin siyasi həyatı Cəmiyyətin siyasi həyatı bir sıra elmlər, o cümlədən politologiya, siyasi sosiologiya, siyasi psixologiya, eyni zamanda fəlsəfə tərəfindən öyrənilir. Fəlsəfə bütün siyasi hadisələrin, onların qarşılıqlı fəaliyyətinin mahiyyətini dərk etməyə cəhd edir. Bu fəlsəfənin siyasətin fəlsəfəsi adlanan sahəsinin tədqiqat predmetidir. Siyasətin fəlsəfəsini siyasət və hakimiyyətin səbəb- nəticə münasibəti, onların ictimai mənası, siyasətin maddi və ideal fomalarda təcəssüm etməsi, dövlətin problemləri, mülki cəmiyyət, siyasi şüur, onun əxlaq, din, incəsənət və s. ilə əlaqəsi maraqlandırır. «Hakimiyyət», «siyasət» kateqoriyalarının fəlsəfənin «azadlıq», «ədalət», «bərabərlik», o cümlədən milli, sinfi, ümumbəşəri kimi əsaslı kateqoriyaları ilə qarşılıqlı münasibətinin aydınlaşdırılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu məsələlər bu və ya başqa formada hələ antik fəlsəfədə, ilk növbədə isə Platon və Aristotelin əsərlərində təhlil olunmuşdur. İntibah və yeni dövrdə ictimai-fəlsəfi nəzəriyyələrin çiçəklənməsi N.Makiavellinin əsərlərində siyasi, ilk növbədə dövlət hakimiyyətinin mahiyyətinin əsaslanması ilə, eyni zamanda T.Hobbsun, C.Lokkun və B.Spinozanın təbii hüquq nəzəriyyəsi, C.Lokkun və Ş.Monteskyenin hakimiyyət, vətəndaş cəmiyyəti və hüquqi dövlətin bölünməsi probleminin tədqiqi ilə bağlı idi. Siyasi ideologiyanın əsas istiqamətləri - liberalizm (C.Lokk, Ş.Monteskye),
Yüklə 3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|