Падар кяндинин енсиклопедийасы
33
biliyə malik mükəmməl bir alim olduğu qəbrinin
üstündəki kitabədən də görünür. Belə ki, onun Padarın
«Bazar yeri» məhəlləsindəki qəbrinin baĢ daĢındakı
ərəbcə mətnin tərcüməsi belədir (mətn qurannın 29-cu
surəsinin 57-ci ayəsi ilə baĢlayır):
«Hər bir kəs ölümü dadmalıdır. Sonra siz Bizə
doğru qayıdarsınız.»
«Bu qəbir alim, fazil, kamil
şeyx əl-Hac Əbdüssalam Əfəndi
ibn molla Əhməd əl-Bəyaninindir.
Allah onların yatdığı yerlərini
rahat etsin və qəbirlərini nurlan-
dırsın. Peygəmbərin hicrətindən
1325-ci (1907/1908) il»
BaĢdaĢının arxa tərəfindəki
ərəbcə kitabədə isə deyilir:
«Ey
ziyarət
edənlər, bilin ki, burada dəfn
olunan şəxs sağlığında böyük
alim, müdərris, tədqiqatçı, kamil
şeyx idi. Onun mürşüdi, şeyx və
ustadı Talalı əl-Hac Əhməd
Əfəndi olmuşdur. Onun torpağı
müqəddəs olsun».
Daha sonra bütün sufilərdə
olduğu kimi Quranın 55-ci surə-
sinin 26-27-ci ayələri həkk olunub:
«Onların eşitdikləri söz ancaq «Salam» olacaqdır.
Sağ tərəf sahibləri ! Kimdir onlar?!»
Паша Йагуб
34
itabədəki yazılardan da göründüyü kimi,
ġeyx Əbdüssəlam Əfəndi Böyük alim və
tədqiqatçı olmuĢdur. Onun dilçilik mövzusunda bir
neçə əsəri olsa da, təssüf ki, bu günümüzə gəlib
çatmamamıĢdır. 1937-ci illərin repressiyası dövründə
bu kitabların bir hissəsi torpağa basdırılmıĢdır. Onun
qalan əsərlərindən və zəngin kitabxanasından bəhrələ-
nərək, dilçi alim, filologiya elimlər doktoru, Akade-
mik Əbdüləziz Dəmirçizadə bir çox əsərlər yazmıĢdır.
Hacı Əbdüssəlam Əfəndi Gülzar xanımla ailə
qurmuĢ, Əbdulrəhim, Əhməd, Abdulla, Məhəmməd
adında oğlanları, Salihə, Malikə, Barikə adında qızları
olmuĢdur.
ġeyxin oğlu Abdulla Nübar xanımla ailə qurub,
Əhməd adlı oğlu, Məriyəm, Məkkə, Firuzə, Zərifə adlı
qızları olmuĢdur. Daha sonra Abdulla 1942-ci ildə
müharibəyə getmiĢ, Mozdokda 58-ci diviziyada dö-
yüĢmüĢdür. 1943-cü ilin yanvarında Kuban çayını
keçərkən, əsgərlərdən çoxu boğulmuĢdur. Ondan
sonra Abdulladan heç bir xəbər olmamıĢ, nə də «qara
kağız» gəlməmiĢdir.
Hacı Salam Babanın oçağı bu gün də xalq tərə-
findən sevilə-sevilə ziyarət olunur, kəramətindən
faydalanılır. Onun kəramətlərinə dair bir çox əhva-
latlar bu gün də maraqla söylənilməkdədir.
Deyilənə görə Əbdüssəlam Əfəndi səhər namazına
duranda görür ki, evin çardağında bir nəfər oturub,
belində də bir kisə buğda var. ġeyx onun kimliyini
soruĢanda, məlum olur ki, gecə oğurluğa gəlmiĢ bu
Ģəxs bir kisə buğda götürüb, amma, yerindən qalxa
K
Падар кяндинин енсиклопедийасы
35
bilmir, eləcə gecədən donub qalıb burada. Övliyanın
ona yazığı gəlir və deyir icazə verirəm, buğdanı götür
get. Baba sübh namazını qılıb qurtardıqda, həyat
yoldaĢı Gülzar xanım xəbər verir ki, oğru darvazandan
çıxanda yenidən donub qalıb, yerindən tərpənə bilmir.
Cavab verir ki, mən icazə versəm də, ocaq icazə
vermir, buğdanı qoysun, getsin. Oğru buğdanı qoyub,
çıxıb gedir.
eyxin nəslindən olanlar söhbət edir ki, onun
həyətində palıd ağacının dibində bir ağ ilan
yaĢayırdı. Ġlan gündə bir dəfə evin qabağına gələr,
Nübar nənə (ġeyxin gəlini) mis camda onun qabağına
süd qoyardı. Ġlan südü içib, yerinə qayıdardı. Bəzən də
ilan südü içəndən sonra dayanıb gözləyirdi. Onda
Nübar nənə çörəyin üstünə yağ yaxıb, ilanın qabağına
qoyardı. Ġlan çörəyi yedikdən sonra, çəkilib gedərdi.
Bir gün Nübar nənə baramaqurduna vermək üçün
həyətdəki tut ağacının budaqlarını qırırmıĢ. Birdən
kəsdiyi budaqdan onun üstünə qan sıçrayır. Ġkinci
budağı kəsdikdə, yenə eyni hadisə təkrar olunur. Nənə
əlindəki dəhrəni yerə qoyub, gəlib, eyvanın qırağında
durur və deyir özümü pis hiss edirəm, deyəsən nə isə
bədbəxt bir hadisə olacaq. Aradan 15-20 dəqiqə
keçmiĢ xəbər gətirirlər ki,
Nübar
nənənin
səhhətində
sağalmaz xəstəlik aĢkar edilən
qızı özünü suya ataraq, intihar
edib.
acı
Əbdüssəlam
əfəndinin
yaĢadığı həyətdə bugünədək
ġ
H
Salam Babanın oğlu
Əhməd (ayaqüstə)
Паша Йагуб
36
musiqili toy etmək mümkün deyil. Bir gün ġeyxin
nəvəsi (Abdullanın qızı) Məryəmə toy edirlərmiĢ. Yay
olduğundan, camaat həyətdə ağacların altında outrub-
larmıĢ. Günortadan sonra musiqi çalınmağa baĢla-
yanda, qəflətən hava dəyiĢir və göy gurultusu, ĢimĢək
çaxması insanlarda vahimə yaradır. Qəfil gələn fırtına
ağacların budağını qoparıb, adamların üstünə atır.
Vəziyyəti belə gördükdə, toplaĢanlar hamısı dağılıb
gedirlər. Məclis əhli dağılıĢan kimi hava açılır. Bu
hadisədən sonra həmin ocaqda musiqi çalınmır.
Падар кяндинин енсиклопедийасы
37
MOLLA MĠRMƏHƏMMƏD ƏFƏNDĠ
Rəhman və Rəhim olan Allahın adı ilə
«Elmlərdən bəzi gizli olanları vardır ki, onları
ancaq «arifi-billah» olanlar anlayar. Bu elmdən
bəhs etdikləri vaxt onları ancaq məğrur və özlərini
bəyənən camaat cahilliklə suçlayarlar. Əsla Haqq-
təalanın öz fəzlindən elm verdiyi alimləri kiçik gör-
məyin! Çünki Haqq-təala onlara o elmi verərkən
onları kiçik görmədi». Əbu Hureyrə.
adar kəndinin yaxın keçmiĢində iz qoyan
möminlərdən biri də Molla Mirməhəmməd
Hacı Miryunis oğludur. Onun atası AğdaĢ rayonunun
ġəkili kəndində yaĢamıĢ, 25 il ali ruhani təhsili almıĢ
və yaĢadığı bölgənin Ģeyxi olmuĢdur. Babası Molla
Feyzullah Əfəndi də bölgənin sayılıb-seçilən din
xadimlərindən idi.
Azərbaycanda sovet hökuməti qurulduqdan sonra
bütün ziyalı, gözüaçıq adamları məhv etməyə baĢla-
dılar. O cümlədən bu repressiya dalğası Mirməhəm-
məd Əfəndinin ailəsindən də yan keçmədi. Onun iki
qardaĢı və qardaĢı uĢaqları Sibir çöllərinə sürgün olun-
du. AğdaĢın hakimi Molla Mirməhəmməd Əfəndiyə
xəbər göndərdi ki, adı qara siyahıya salınıb, qaçıb,
canını qurtarsın. Əfəndi Gürcüstanın Batumi Ģəhərinə
hicrət etdi. Üç aydan sonra ölüm xəbəri gəldi. Doğul-
duğu kənddə ehsan verildi, yas saxlandı, nəhayət dörd
aydan sonra özü gəlib çıxdı. Fəqət kənddə yaĢamağın
təhlükəli olduğunu görüb, Oğuz rayonunun YemiĢənli
P
Dostları ilə paylaş: |