Paşayev elbrus paşa oğlu həSƏnov fəRZƏLİ HƏSƏn oğlu “azdövsutəslayiHƏ”

99
Muğan-Salyan sutullayıcısı üzərində uzun illər istifadə edilmiş nasos stansiyasına ehtiyac 
olmadığına görə, məhsuldarlığı saniyədə 33 kub m olan nasoslar ləğv edildi.
baş Mil-Muğan kollektorun dənizə tökülən hissəsində normal iş şəraitində sərfi saniyədə 
107 kub m, maksimal sərfi saniyədə 147 kub m, dibdən eni 24-20÷18 m, suyun dərinliyi nor-
mal sərfdə 3 m, maksimal sərfdə 7 m, yamaclıq əmsalı 3,0-2,5 ÷2,0 m, maillik 0,000033, 
0,0005, 0,00007, 0,00014; suyun orta sürəti saniyədə 0,41 – 0,48-0,6-0,85 m, kollektorun 
inşaat dərinliyi 7,5 m, Araz çayı ilə kəsişmə yerindəki dükerin suburaxma qabiliyyəti saniyədə 
80 kub m-dir.
Ağstafaçay su anbarı 1971-ci ildə istismara verilmişdir. respublikanın qərb zonasında 
yerləşən  qazax, Ağstafa, Tovuz  və  Şəmkir  rayonlarının  ərazilərində  135  min  hektar  əkin 
sahələrinin su təminatını yaxşılaşdırmaq və yeni tikilmiş irriqasiya sistemlərini suvarma suyu 
ilə təmin etmək məqsədilə tikilmişdir. Su anbarı illik nizamlanmaya hesablanmışdır.
bəndin hündürlüyü 52,5 m, üstdən eni 10 m, uzunluğu 2 km-dir. Anbarın su tutumu 120 
mln. kub m, faydalı həcmi 111 mln. kub m, faydalı həcm tam yığıldıqda, su səviyyəsi 479,5 
m, ölü həcm 9.1 mln. kub m, bu həcmə müvafiq su səviyyəsi 450 m, su səthinin sahəsi 6,38 
kv. km-dir.
Hidroqovşaq çınqıllı qruntdan tökülmüş bənddən, bəndin altında yerləşən qülləli subura-
xandan, daşqın sutulluyacısından və s. ibarətdir. Anbardan sutullayıcıya 260 m
3
/san, qülləli 
suburaxana 146 m
3
/san, sağsahil kanalına 27 m
3
/san, solsahil kanalına 12 m
3
/san su buraxmaq 
mümkündür.
bəndin gövdəsinə 7,72 mln. kub m qrunt tökülmüşdür. 
Yuxarı Xanbulançay su anbarı 1976-cı ildə istismara verilmişdir. Lənkəran bölqəsində 
22 min hektar əkin sahələrini suvarma suyu ilə təmin etmək məqsədi ilə tikilmişdir. Su anba-
rı illik nizamlanmaya hesablanmışdır. Anbarın su tutumu 50 mln. kub m, faydalı həcmi 45 
mln. kub m, su səthinin sahəsi 2,6 kv. km-dir. Hidroqovşağa qruntdan tökülmüş bənd, qülləli 
suburaxan, daşqın sutullayıcı və s. daxildir. bəndin gövdəsinə tökülmüş qruntun həcmi 4,34 
mln. kub m, bəndin hündürlüyü 63 m, üstdən uzunluğu 550 m-dir. 
Ağstafaçay su anbarı. Qazax rayonu. 1971

---

100
Baş Mil-Mugan kollektoru. 2000
Yuxarı Şirvan kanalının Ağsu maşın qolu

---

101
Yuxarı Şirvan kanalında 
Ağsu maşın qolunun təir zonasındakı ərazinin sxematik planı

---

102
Yuxarı  Şirvan kanalının Ağsu maşın qolunda nasos stansiyası

---

103
Su anbarını tələb olunan həcmdə axınla təmin etmək üçün bəşəriçay üzərində saniyədə 10 
kub m sərfə hesablanmış dağ tipli suqəbuledici tikilmişdir. 
Əyriçay su anbarı 1986-cı ildə istismara verilmişdir. əyriçay su anbarı Şəki və qax ra-
yonlarının ərazisində 17,2 min hektar əkin sahələrini suvarma suyu ilə təmin etmək məqsədilə 
tikilmişdir. Hidroqovşağın tərkibinə bənd, tunel tipli qülləli suburaxan, daşqın sutullayıcısı və 
s. daxildir. Anbar illik nizamlanmaya hesablanmışdır. Anbarın su tutumu 80,6 mln. kub m, 
faydalı həcmi 67 mln. kub m, su səthinin sahəsi 12 kv. km-dir.
Torpaq bəndin hündürlüyü 23 m, üstdən uzunluğu 1,88 km-dir. bəndin gövdəsinə 1,61 
mln. kub m qrunt tökülmüş, 63,7 min kub m beton və dəmir-beton, 265 ton metal konstruksi-
yaları işlədilmişdir.
Viləşçay  su  anbarının  tikintisi  iki  növbədə  həyata  keçirilmişdir  (1979-1995-ci  illər). 
Viləşçay  su  anbarı  tikintisinin  başa  çatması  ilə  Masallı  rayonunda  32,2  min  hektar  əkin 
sahələri suvarma suyu ilə təmin edilmişdir. Su anbarının tutumu 130 mln. kub m, faydalı 
həcmi 122 mln. kub m, su səthinin sahəsi 5,32 kv. km-dir. Torpaq bəndin hündürlüyü 54,3 m, 
bənd gövdəsində tökmə torpaq həcmi 16,21 mln. kub m, işlədilmiş beton və dəmir-betonun 
həcmi 228,4 min kub m, metal konstruksiyaların çəkisi 1670 ton olmuşdur.
“Azdövsutəslayihə”  İnstitutunun  fəaliy yəti  dövlət  tərəfindən  yüksək  qiymət lən dirilmlş 
1983-cü ildə SSrİ Ali Sovetinin qərarı ilə Şərəf Nişanı Ordeni ilə təltif olunmuşdu.
“Azdövsutəslayihə”  İnstitutunun  fəaliyyət  göstərdiyi  bu  müddətdə  meliorasiya  və  su 
təsərrüfatı  obyektlərinin  layihə  sənədlərinin  hazırlanmasında,  tikintiyə  müəllif  nəzarətinin 
həyata keçirilməsində xüsusi xidmətləri ilə fərqlənmiş əməkdaşlardan: 
 Topoqrafiya-axtarış şöbəsindən: İsmayılov Faiq Eyyub oğlu, quliyev Vaqif Müsəlləf 
oğlu;
 Geologiya və hidrogeologiya şöbəsindən: İsmayılov Məmmədəli Abbas oğlu, Krasilşi-
kov Leonid Anatolyeviç, quliyev əmirhüseyn Ağamir oğlu, rəşidov ramiz Məmməd oğlu, 
Məmmədov ramiz Yusif oğlu, əzimov Eldar Sadıx oğlu, ələkbərov rafiq Davud oğlu, Sa-
dıxov Aslan Məhəmməd oğlu;

---

104
Şəmkir maşın kanalı. Şəmkir rayonu.
Azdövsutəslayihə institutu. 1983

---

105
Azdövsutəslayihə institutunun strukturu. 1983

---

106
Şəmkir maşın kanalının təsir zonasında ərazinin sxmatik plani

---

107
 Torpaq-meliorasiya şöbəsindən: Məmmədov Arzuman əşrəf oğlu, Hacıyev Mahmud 
Hacı oğlu, bağırov Kamran Cavad oğlu, əliyeva Şərifə Hadı qızı, Tarasova Valentina Vasil-
yevna, Cəbrayılov Zakir Teymur oğlu, əliyev qərib Fili oğlu, Andreyev Aleksandr Andreye-
viç; əliyev Tofiq Mirzəqulu oğlu;
 Layihə şöbələrindən: ələkbərov Asəf Mikayıl oğlu, əlizadə əliağa qurban oğlu, qası-
mov  Sadıx  Hüseyn  oğlu,  əskərbəyli  brilyant  İskəndər  qızı, Alməmmədov Tarış  Müseyib 
oğlu, Kərimov Yavuz İsmayıl oğlu, Mustafayev rasim qara oğlu, Soltanov qurban əbdüləli 
oğlu, quliyev Zahid Məmməd oğlu, Mirzəxanov əli Cəbrayıl oğlu, quliyev İmanqulu əli 
oğlu, Dudko Valentin Vasilyeviç, Dibirova Gözəl Müslüm qızı, qasımov Şamil Kazım oğlu, 
Musayev  Telman  Mir  Məsim  oğlu,  Şirinov  ramiz  Mərdan  oğlu,  əmircanov  əmirxan 
Məmməd oğlu, Məmmədov Sovet Həsən oğlu, Mezentsova Vera Petrovna, rəhimova qalina 
Binə hava limanını ətrafının ekoloji bərpası. Sxematik plan

---