Penitensiar sistemdə Vərəmə nəzarət üzrə TƏLİmat



Yüklə 5,31 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə32/76
tarix20.01.2018
ölçüsü5,31 Kb.
#21712
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   76

Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
 
75 
 
dəyişikliklər  yanaşı  yerləşmiş 
fəqərələrin  cəlb  olunması, 
paz  şəkilli  sınıq  və  bucaq 
formasının  alınması  ilə  ifadə 
olunur.  
 
Əlavə 7: VƏD-lərin yan təsirləri. 
Preparat  
Tez-tez baş verən YT 
Seyrək baş verən YT 
1-ci sıra VƏD-lərin YT-ləri  
Izoniazid  
Hepatit, 
periferik 
neyropatiya,  dəri  səpgiləri, 
yuxucululluq, əzginlik. 
Konvulsiyalar,  psixozlar, 
artralgiyalar,  anemiya,  mədə-
bağırsaq 
pozuntuları, 
ginekomastiya. 
Rifampisin  
Qastroenterit 
(qarında 
ağrılar, ürəkbulanma, qusma), 
trombositopenik 
purpura, 
hepatit 
(transaminazaların 
səviyyəsinin 
yüksəlməsi), 
yayılmış  dəri  reaksiyaları, 
ifrazatların  qırmızı  rəngə 
boyanması.  
Osteomalyasiya, 
psevdomembranoz 
kolit, 
kəskin  böyrək  çatışmazlığı, 
hemolitik  anemiya,  sarılıq, 
yuxucululluq, əzginlik. 
Pirazinamid  
Artralgiya, 
hepatit, 
hiperurikemiya, qastroenterit.  
Dəri 
reaksiyaları, 
sideroblastik  anemiya,  mədə-
bağırsaq  pozuntuları,  diabetin 
gedişinin 
pisləşməsi, 
mioqlobinuriya 
və 
böyrəklərin  zədələnməsi  ilə 
rabdomioliz. 
Etambutol  
Artralgiyalar, 
mədə-
bağırsaq 
pozuntuları, 
başağrıları. 
Yayılmış dəri reaksiyaları, 
periferik  nevropatiya,  hepatit, 
retrobulbar nevrit. 
Streptomisin  
Vestibulyar 
pozuntular, 
oto-  və  nefrotoksiki  effektlər, 
dərinin hiperhəssaslığı. 
Inyeksiyanın  yerində  ağrı 
və bərkimələr, dəridə səpgilər 
və  sızıltılar,  ağız  ətrafında 
keylik hissiyyatı. 
2-ci sıra VƏD-lərin YT-ləri 
Kanamisin, 
amikasin, 
kapreomisin, viomisin  
Vestibulyar 
pozuntular, 
oto-  və  nefrotoksiki  effektlər, 
dərinin 
hiperhəssaslığı, 
elektrolitlərin 
pozuntuları, 
Inyeksiyanın yerində ağrı. 
Dərinin 
hiperhəssaslığı, 
kliniki 
ifadəli 
böyrək 
çatışmazlığı, 
periferik 
neyropatiya, ototoksiklik. 
Etionamid, protionamid  
Qastroenterit  (anoreksiya, 
ürəkbulanma,  qarında  ağrı, 
diareya), hepatotoksiklik. 
Konvulsiyalar, 
psixi 
pozuntular, 
impotensiya, 
ginekomastiya, hipotireoz  
Flüorxinolonlar 
Qastroenterit  (anoreksiya, 
ürəkbulanma,  qarında  ağrı), 
başağrıları, 
yuxusuzluq, 
dərinin  işığa  hipehəssaslığı, 
səpgilər, vaqinit. 
Artralgiya, 
həyəcanlılıq, 
başgicəllənmə, 
başağrı, 
konvulsiyalar,  axil  vətərinin 
cırılması, 
nefrit, 
qıcolma 
tutmaları. 


Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
 
76 
 
Sikloserin, terizidon  
Başgicəllənmə, 
başağrıları, 
depressiyalar, 
psixozlar, 
tremor, 
konvulsiyalar. 
Suisidal 
meyllik, 
həsaslığın 
yüksəlməsi, 
hepatit. 
PAST 
Qastroenterit  (anoreksiya, 
ürəkbulanma, 
qusma), 
allergik  reaksiyalar  (hərarət, 
səpgi, qaşınma). 
Hipotireoz, 
hematoloji 
reaksiyalar,  hepatit,  elektrolit 
mübadiləsinin pozuntuları. 
Tiasetazon  
Selikli 
qişaların 
cəlb 
olunması  ilə  dəridə  səpgilər, 
mədə-bağırsaq pozuntuları.  
Kəskin 
qaraciyər 
çatışmazlığı, 
eksfoliativ 
dermatit, 
sümük 
iliyinin 
supressiyası. 
 
Vərəm əleyhinə terapiya zamanı tez-tez baş verən yanaşı təsirlərə qarşı tövsiyə olunan əsas 
addımlar  
YT 
VƏDV, 
müalicə 
şəraiti 
YT-yə dair tövsiyə olunan 
hərəkətlər 
Şərhlər 
Elektrolit 
mübadiləsinin 
pozulması 
CM 
KM 
AMK 

1.
 
 Qan serumunda 
kaliumun səviyyəsinin 
müəyyən edilməsi  
2.
 
 Kaliumun səviyyəsi 
aşağı olduqda 
maqneziumun 
səviyyəsini yoxlamaq 
(hipokalsiemiyaya 
şübhə olunduqda 
həmçinin kalsiumunda 
səviyyəsini yoxlamaq) 
3.
 
Itirilən kaliumu və 
maqneziumu bərpa 
etmək: 
a.
 
Elektrolit balansın 
bərpası üçün istifadə 
edilən preparatların 
verilməsində üstünlük 
peroral yoluna verilir 
(kalium xlorid, 
kalium-normin, 
rehidron) 
b.
 
Ağır və sürətlə inkişaf 
edən defisiti zamanı – 
kalium xlorid 
venadaxili yavaş-
yavaş (!), maqnezium 
sulfat əzələdaxili təyin 
edilir. 
1.
 
Elektrolit pozuntuları tez-tez 
kapreomisin* istifadəsi zamanı 
müşahidə olunur 
2.
 
Minerallarla zəngin olan 
profilaktik pəhriz əksər 
hallarda elektrolit 
mübadiləsinin pozulmasının 
qarşısını alır 
3.
 
Gündə 5-10 mq amilorid və ya 
25 mq spirinolakton xəstələrdə 
kalium və maqneziy itkisini 
azalda bilər, əvəzetmə 
terapiyasını pis keçirənlər üçün 
faydalıdır 
4.
 
Ağır hipokalemiya zamanı 
xəstəxanaya yerləşdirmə 
nəzərdən keçirilməlidir 
Hipotireoz 
PAS, Eto 
(xüsusilə 
1.
 
TTH göstəricisi 10 
mBV/ml-dən çox 
1.
 
Bu YT PAS və Eth 
dayandırıldıqda tam ləğv olur 


Penitensiar sistemdə vərəmə nəzarət üzrə Təlimat, 2013
 
77 
 
bir yerdə)  
olanda tiroksin təyin 
olunur 
2.
 
Dövrü olaraq TTH-a 
nəzarət və tiroksin 
dozasının korreksiyası 
tövsiyə olunur 
2.
 
Adətən şübhə edilən dərmanın 
kəsilməsinə ehtiyac yoxdur 
Qastrit 
PAS 
Eth 
Н 
Е 
CFZ 

1.
 
Mədə şirəsinin 
turşuluğunu azaldan 
vasitələrin təyini 
(məsələn, kalsium 
karbonat, Н2-
blokatorlar, proton 
pompasının 
inhibitorları). 
2.
 
YT vermiş dərman 
vasitəsinin 
(vasitələrin) qəbulunu 
qısa müddətə (1-7 
gün) dayandırmaq. 
3.
 
Kimya terapiyası 
rejiminə əhəmiyyətli 
təsir olmadıqda şübhə 
edilən dərmanın 
dozasını azaltmaq. 
4.
 
Şübhə edilən 
dərmanın qəbulunu 
dayandırmaq. 
1.
 
Qan qusması, qatranabənzər 
(melena) və ya qanlı nəcis ilə 
ağır qastrit nadir hallarda 
müşahidə olunur. 
2.
 
Antasidlərin qəbulunu dəqiq 
bölmək ki, onlar VƏD-lərin 
mənimsəməsinə mane 
olmasınlar (VƏD-lərin 
qəbulundan 2 saat əvvəl və ya 
dərhal sonra).-  
3.
 
Sözü gedən YT şübhə edilən 
dərman vasitə(ləri)sinin qəbulu 
dayandırıldıqda tam aradan 
qalxır. 
Dispepsiyalar 
Eth 
PAS 
Н 
Е 
CFZ 

1.
 
Orqanizmin mümkün 
olan dehidratasiyanın 
və elektrolit 
pozuntularının 
müəyyən edilməsi 
üçün müayinələr. 
2.
 
Tələb olunduqda 
rehidratasiyanın 
başlanması 
3.
 
Qusma əleyhinə 
terapiyanın 
başlanması. 
4.
 
Kimya terapiya 
rejiminə əhəmiyyətli 
təsir olmadıqda şübhə 
edilən dərmanın 
dozasını azaltmaq. 
5.
 
Ağır və aradan 
qaldırılmayan YT 
əmələ gəldikdə 
dərman vasitəsinin 
qəbulunun 
dayandırılması. 
1.
 
Adətən müalicənin ilk 
həftələrində müşahidə olunan 
ürəkbulanma və qusma 
simptomatik müalicə təyin 
edildikdə tədircən yox olur 
2.
 
Elektrolitlərin səviyyəsinə 
nəzarət etmək və güclü 
qusmadan sonra onları bərpa 
etmək lazımdır. 
3.
 
Sözü gedən YT şübhə edilən 
dərman vasitə(ləri)sinin qəbulu 
dayandırıldıqda tam aradan 
qalxır. 
4.
 
Klofaziminin istifadəsi zamanı 
ağır mədə pozuntuları və 
«kəskin qarın» simptomları 
müşahidə olunur. Belə YT-lər 
nadir olur və bu halda 
klofaziminin istifadəsini 
dayandırmaq lazımdır. 


Yüklə 5,31 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   76




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə