19
Zəif əsər. O, deyir ki: "Bu qisimlər də heyvana bitişik olub, onunla bərabər
böyüyər və ölümüylə də nəcis olar".
Həmçinin: Donuzun haram olması zahiri və batini bütün orqanlarına aiddir.
Bütlərin satışına gəldikdə isə: Büt, Xaç, heykəl və s. Alət və əşyalar haram
edilmişdir. Haram edilmə səbəbi isə kiminsə onları alaraq fitnəyə (şirkə) düşmə
qorxusudur. Şirkə aparan vəsilə olduğu üçün qadağan edilmişdir. Bunun zərəri isə
digər qadağan olunan şeylərin zərərində daha böyükdür. Bütün bunların gəliri də
haramdır. Digər tərəfdən: Aşlandıqdan sonra ölü (leş) heyvanın dərisi
faydalanmaq üçün satılırsa pulu halal, yemək üçün satılarsa haram olar. Ev eşşəyi
və qatır kimi heyvanlar yeyilməsi haram edilmişdir. Eşşəklər və qatırlar üzərinə
minmək üçün satıldıqda gəliri halal olduğu halda, yemək üçün satılarsa haram
olur. Şərabçıya satılan üzümün pulunu yemək haramdır. Lakin üzümü yemək
üçün alan bir kimsəyə satmaq və əldə edilən pul halaldır. Müsəlmanların üzərinə
istifadə ediləcək deyə silah satmaq qadağandır, eyni zamanda silahı Allah
yolunda cihad edəcək bir dəstəyə satmaqda əldə edilən qazanc isə halaldır.
Geyinməsi haram olan bir kimsəyə ipək satmaq qazancı haram, geyinilməsində
heç bir problem olmayan kimsəyə ipək satmağın qazancı isə halaldır. Hətta Əhli
Kitaba satılsa da belə Şərab və donuzun satılması qadağandır. Qoy onlar bu işlə
məşğul olsunlar. Bilal – radıyallahu anhu - Ömər – radıyallahu anhu - ya dedi:
"Zimmilərin xaraclarını (cizyə vergisi) toplamaq üçün təyin etdiyi məmurlar
xarac olaraq donuz və şərab alırlar". Ömər: "Onlardan şərab və donuz almayın.
Lakin onlara (Zimmilərə) onları satdırınız və xarac pulunu götürün". Eyni rəvayət
Ömər b. AbdulAziz – rahmətullahi aleyhi -
dan gəlir. İbn Qeyyim "Zədul Məad",
"Əmval" 62.
Həmçinin: İstənilən heyvanın, hətta donuzun belə dərisi yalnız aşılandıqdan
sonra təmiz hesab olunur. Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu:
“İstənilən dəri aşılandıqdan sonra təmiz olur”. Müslim 1/105, Əbu Davud 4123,
Tirmizi 1728, Nəsəi 3/173. İmam Sənani – rahmətullahi aleyhi -
deyir ki: “Bu
hədis açıq-aydın dəlildir ki, istənilən heyvanın dərisi aşılandıqdan sonra çöl və
içəri tərəfdən təmizlənmiş olur. Buna da “İstənilən dəri” sözləri əyani sübutdur”.
“Subus Salam” 1/42. Bu da dəri barəsində olan 7 rəydən ən doğrusudur. Bu rəydə
həmçinin olmuşlar: Əli b. Abu Talib, İbn Məsud, Davud, Abu Yusuf, Sanani,
Şovkani və Şeyx əl-Albani – Allah onlardan razı olsun -. Bəzi alimlər qeyd
edirlər ki: Hədisdə söhbət yalnız əti yeyiləsi heyvanların dərisindən “İhab” gedir.
Lakin bu sözlərin heç bir əsası yoxdur. Necə ki, bu haqda İmam Şovkani –
rahmətullahi aleyhi -
“Neylul Əvtar” da qeyd edir: “Hədisi bu cür anlamaq Nadr
b. Şamilin dediklərinə də ziddir. İhab – aşılanmış dəridir. Bu da ən səhih olan
rəydir. Dilçilər də öz kitablarında buna işarə etmişlər. əs-Səhih, Qamus, Nihayə
və s. Əgər biz bu kitablar yönəlmiş olsaq İhab – sözünün yalnız yeyilməsi icazə
verilən heyvanların dərisi olmadığını görərik”. Bütün bu deyilənlərdən aydın olur
ki, istənilən növ heyvanın dərisi aşılandıqdan sonra təmiz sayılır. Qadağa yalnız
vəhşi köpək dişləri olan heyvanların dərilərindən istəfadə etməyə gəlib.
20
da səhabələrin söz və əməllərinə əsaslanaraq deyilən ən səhih rəydir.
“Əhkamul Quran” 1/168, “Bahrur Raik” 1/112. Ömər – radıyallahu anhu
- dan ölü (leş) heyvanın mədəsindən götürülərək tərkibinə qursaq qatılmış
pendir barəsində soruşdular o: “Allahın adını zikr edərək yeyin” deyə
cavab verdi”. İbn Əbi Şeybə 5/130, AbdurRazzaq 4/538, İmam Əhməd
“Səhih”. Həmçinin: Təlhə b. Ubeydullah – radıyallahu anhu – bıçaq ilə
bir dilim pendir kəsdi və Allahı adını zikr edərək yedi”. İbn Əbi Şeybə
5/131. Həmçinin: Salman Farisi və Həsən b. Əli – radıyallahu anhum –
dan belə rəvayətlər varid olmuşdur. İbn Teymiyyə – rahmətullahi aleyhi -
deyir ki: “Bütpərəstlərin hazırladıqları pendiri yemək olar. Çünki
səhabələr İraqı istila etdikləri (aldıqları) zaman atəşpərəstlərin pendirlərini
yeyirdilər”. “Məcmuu Fətava” 21/101.
Köpək Dişi Olan Heyvanların Yeyilməsi Qadağandır
Əbu Hureyrə – radıyallahu anhu - rəvayət edir ki, Peyğəmbər –
sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: “Köpək dişi olan vəhşi heyvanların
yeyilməsi qadağandır”. Müslim 1933. Bura daxildir: Aslan, Pələng,
Canavar, Tülkü, Ayı, Fil və s. İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi - deyir
ki: “Fil müsəlmanların qidasından sayılmaz”. “Əhkamu Zəbaih” 139.
Bu qadağadan istisnadır Kaftar (Goreşən): İbn Əbu Ammar rəvayət
edir ki, bir Cabir – radıyallahu anhu - dan soruşdum: “Kaftarı ovlamaq
olarmı?”. O: “Bəli” dedi. Mən: “Allahı Rəsulu buna icazə veribmi?”. O:
“Bəli” deyə cavab verdi. Əbu Davud 3801, Tirmizi 851, Nəsəi 5/191, əl-
Albani “Səhih”
27
.
Həmçinin: Qadağandır köpək dişləri olan heyvanların dərisindən istifadə etmək
geyimdə və üstündə oturmada. Valid b. Əbu Malik – radıyallahu anhu - rəvayət
edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – qadağan edib vəhşi heyvanların
dərisindən istifadə etməyi”. Həkim, əl-Albani “Səhih Cəmi” 6953, “Subus
Salam” 1/42-44, Şovkani “Neylul Əvtar” 1/55-59, əl-Albani “Samrul Mustatab”
1/34. Huzeyfə – radıyallahu anhu - rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu aleyhi
və səlləm – qızıl və gümüş qablardan içməyimizi, yeməyimizi, ipək və atlas
geyinməyimizi və bunların üzərində oturmağımızı bizə qadağan etdi”. Buxari
5232. Muaviyə – radıyallahu anhum - rəvayət edir ki, Peyğəmbər – sallallahu
aleyhi və səlləm – ipək və pələng dərisi ilə örtülmüş miniklərə minməyimizi
qadağan etdi”. Əbu Davud 4129. Əbu Məlih atasından rəvayət edir ki, Peyğəmbər
– sallallahu aleyhi və səlləm – vəhşi heyvanların dərilərindən istifadə etməyi
qadağan etmişdir (Başqa rəvayətdə: Yataqları bəzəməyi də qadağan etmişdir”).
Əbu Davud 4132, Tirmizi 1771, Nəsəi 7/176.
27
Kaftarın qadağan olunması barəsində Tirmizidə gələn hədis isə zəifdir.