Potensial təSİRİ “Pİsa 2006” -nin vacib məqamlari
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- QADINLARIN TӘHSİL ALMASINA APARAN YOL
ki, əgər qız evdə qalarsa bu halda onun başqa oğlanla görüşməyə heç bir şansı qalmayacaq. Bun‐ dan əlavə, bu cəmiyyətdə oğlanlar üstünlük təşkil et‐ diyi üçün, sosial baxımdan bu, onların qızlardan daha çox sərbəst olması, özünə güvənməsi və onlar‐ dan daha çox təhsil alması qəbul edilməzdir. Üstün biliyə malik qızlar öz ərləri üçün təhlükə hesab edilir. Bu kişilər düşünür ki, onları idarə etməli və nəzarətdə saxlamalıdır. Onlar düşünür ki, heç bir şeydən asılı olmayaraq, həyat yoldaşı ənənəvi olaraq qəbul edilmiş gender roluna itaət edəcək və söz lərinə qulaq asacaq. Bəzən məktəbi tərk edərək erkən evlilik barədə qərarı təkcə valideynlər deyil, qızların özləri də verirlər. Qızlar həddi‐buluğa çatdıqdan sonra, onlar həyatda edəcəyi seçimlərlə bağlı heç bir alternativ görə bilmirlər. Onların bildikləri tək şey evlənməkdir. Heç kim bu gənc qadınlara təhsilin əhəmiyyətini öyrətməyib və onların özləri də yaxşı təhsil almış bir ananın gələcəkdə böyük perspektivi olacağını anlamırlar. “Mən Qız Olduğum Üçün: Dünya Qızlarının Vəziyyəti 2007”nin gəldiyi nəticəyə əsasən, “ailə, uşaqların öz potensialını öyrəndiyi ilk məkandır”. 4 Məhz ailədə çoxlu qızlara, onların oğlanlardan daha aşağı statusa malik olduqları aşılanır. Orta məktəbdən, universitetdən, kollecdən məzun olmuş bu qızların qadın rolunun modelləri barədə çox az və ya heç məlumatları yoxdur və əksəriyyəti öz karyera ‐ larında uğur qazana bilməyib. Təəssüf ki, bu qızların bir çoxu məktəbi ciddiyə almır və görünür sadəcə “əylənmək” üçün məktəbə gedir. Onlar öz işlərində az səy göstərirlər və ətrafda gedən proseslərə diqqət yetirmirlər. Nəticə etibarilə, onlar öz müəllim və tay‐ tuş larından müsbət əks rekasiya görməyən kasıb şa‐ girdlərdir. Bəzi hallarda, nişanlanmaq üçün rəqabət güclənir və nişanlanmayan qızları qısqandırmaq üçün qızlar bir‐birinə istehza edirlər. Nişanlandıqdan sonra, onlar evlənmək və nəhayət, ər evinə köçmək planlarına gəldikdə isə istəksizlik nümayiş etdirirlər. Məktəbə az maraq göstərdikləri üçün bu evlənmiş və nişanlanmış qızlar 11‐ci sinfi başa vurmadan məktəbi tərk edirlər. Təəssüf ki, uşaqlar arasında məktəbdən kənar cinsi ayrı‐seçkilik barədə məlumatlar mövcud deyil, ancaq, orta məktəb səviyyəsindəki kənd qızlarının xüsusilə öz ailələri tərəfindən təzyiq göstərilməklə, məktəbdən kənarlaşdırılaraq maaşlı və ya maaşsız işlər gördürülməkdən, onların “əxlaqları”nın qorun‐ masından, valideynlərinin erkən evlilik hazırlıqların‐ dan narazı olmaları barədə gələn məlumatların sayı artır. 5
silə təsir edib‐etməməsini yaxşı şəkildə araşdırmaq üçün qızların və oğlanların məktəbə gedişi, dərslərdə iştira kının, eləcə də, gəlir qrupları, kənd, şəhər, ray‐ onlar tərəfindən əldə olunan naliyyətlərin faizinin və məktəbə gedişin müxtəlif səviyyələrinin müntəzəm olaraq ərtaflı şəkildə dəyərləndirilməsi tələb olunur. Müəllimlərin özlərinin öyrətmə bacarıqları acı‐ nacaqlı səviyyədədir. Onlar təlimlərə qatılmır və bir çoxları şagirdlərdən mexaniki əzbərləməyi tələb et‐ məklə “moizə oxumağa” davam edirlər. Uşaqların marağına səbəb ola biləcək metodlardan istifadə edə bilmirlər. Hər hansı bir uşağın, məktəbi belə geri qalmış imkanlar, aşağı səviyyəli müəllimlər və məh‐ dud avadanlıqlarla bitirməsi heyrətləndirici haldır. Biz, müəllimlik etdiyimiz cənub rayonunda qızların orta məktəbdən ayrılmasının ciddi problem olduğunu hiss edirik. Daha öncə də vurğuladığımız kimi, bu problemlərin səbəbləri çoxdur və bu səbəblər bu günün milli mədəniyyətinə, həmçinin bu rayona təsir edən bütün mədəniyyətlərə möhkəm şəkildə bağlıdır. Hətta, demək olar ki, hansı prob‐ lemin daha öndə gəldiyini müəyyən etmək belə imkansızdır, lap “yumurta və toyuq” nəzəriyyəsi kimi.
QADINLARIN TӘHSİL ALMASINA APARAN YOL Bu rayonun mühafizəkarlığını, paytaxtdan uzaq olmasını və İranla sərhəd olmasını nəzərə alsaq, bu‐ rada qızlar üçün təhsilin bir xeyli çətin vəzifə olduğunu deyə bilərik. Cəmiyyətdəki digər bir çox problemlərlə birlikdə, ən önəmli çıxış yollarından biri insanlara təhsil verməkdir ‐ bütün insanlara. Qı‐ zların təhsilinə təsir edən iki əsas sahəyə müraciət etmək lazımdır. Birincisi, cəmiyyətə qadının dəyərini və bugünün dünyasında onların tutduqları müsbət rolu öyrətməkdir. Bu cox nəhəng problemdir və düşünürəm ki, bunu dəyişmək uzun illər aparacaq. Birləşmiş Millətlər Әhali Fondu (UNFPA) kimi bir çox beynəlxalq inkişaf agentlikləri var ki, “sağlam həyat və bərabər imkanlardan zövq almaq üçün hər bir qadının, kişinin, uşağın hüquqlarını müdafiə edir.” 6
qadın, həm də kişilərə dərslərin keçilməsi üçün beynəlxalq agentliklərin ölkəyə gəlişinə icazə ver‐ ilməsi irəliyə doğru atılacaq addımlardan biridir. İk‐ inci yol, yoxsulluğa və təhsilə təsir edən iqtisadiyyat və səhiyyə sektorlarında modernizasiyadır. Bir daha, UNFPA kimi agentliklər, hökumət tələb etdiyi təqdirdə yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf üzrə siyasət və strategi yanın formalaşdırılmasında onlara öz köməyini göstərə bilər. Qızlara və öz növbəsində qadınların qarşılaşdığı mürəkkəb prob‐ lemləri həll etmək üçün həm hökumət, həm də qeyri‐ hökumət təşkilatlarına maliyyə yardımı göstərmək və onlara təlim keçməklə uzunmüddətli müdaxilə vacibdir. Әgər Azərbaycan hökuməti, yerli icra Rüblük Jurnal 25
Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|