Potensial təSİRİ “Pİsa 2006” -nin vacib məqamlari
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BEŞ ADAM VӘ PITSA
- SӘN BUNU EDӘ BILMӘZSӘN!
- “HÖRMӘT”: OKEANIN HӘR İKİ TӘRӘFİNDӘ FӘRQLİ MӘNA
- “MÜӘLLİM, MӘN RAZI DEYİLӘM!”. ATLANTİK OKEANIN O TAYINDA FӘRQLİ TӘLİM VӘ TӘHSİL
Nəticədə isə bir gecəyə toplanan bilik çox zaman semi‐ nar və ya imtahan bitdikdən sonra unudulur. BEŞ ADAM VӘ PITSA Әnənəvi olaraq, müəyyən universitetlərin təlim metodlarının əsasında tədqiqatlar (case studies) təşkil edir. Harvard buna yaxşı nümunədir. Roçester Texnologiya İnstitutu da real və uydurma şirkətlərin problemlərini həll etmək üçün fərqli keyfiyyətə və mil‐ liyətə mənsub olan tələbələri işə cəlb etmək kimi yaxşı təcrübəyə malik idi. Mən “Global Marketing” dərsində ikisi amerikan, biri türk və biri də puerto rikalı olan 5 tələbədən ibarət qrupda olduğumu xüsusilə xatır‐ layıram. Bu birgə qulaq asıb son qərarı qəbul edən, müxtəlif mədəniyyətli olan komanda üzvləri ilə ilk iş təcrübəm idi. Xatırlayıram ki, beşimiz də içkilərimiz və iri pitsamız qarşımızda kitabxanada oturub mühüm bir məsələ ətrafında müzakirə aparıb “dalaşırdıq” (daha dəqiqi, dünya üzrə müxtəlif bazarlarda özümüzün uy‐ durduğumuz bir məhsula qiymət qoyma strategiyası üzərində mübahisə edirdik) və birdən ağlıma gəldi ki, bu cür çalışmağımız adi bir müəssisədəki işçi iclasına bənzəyir. Professorlar təhsil təcrübəmizin həqiqi biznes mühitinə oxşar olması üçün bizi qruplarda işləməyə həvəsləndirirdilər. Azərbaycanda heç vaxt tədqiqat metodundan isti‐ fadə etmədiyimə görə, iki yanaşmanı müqayisə etmə imkanım yoxdur. Doğrudur, ölkəmizin bəzi özəl elm müəssisələri bu metoddan istifadə etməyə başlayıblar. Lakin buna baxmayaraq tədqiqat metodundan tam isti‐ fadə edilməsinə hələ çox var. SӘN BUNU EDӘ BILMӘZSӘN! Amerika məktəblərində qadağalar çox da müşahidə olunmur. Әlbəttə, auditoriyaya çılpaq gəlib həyasızlıq etmək olmaz, ancaq sən fikirləşdiyini deməkdə və özünü rahat hiss etdiyin şəkildə aparmaqda sərbəstsən. Tam başqa bir düşüncə tərzinə malik, fərqli təhsil sis‐ teminin məzunu kimi mən, bu yeni reallığa uyğunlaş‐ malı idim. Bu, çox xoşagələn bir keçid idi. Dəyişikliklər sinfə soyuq alma şirəsi gətirmək, ayağını bir‐birinin üzərinə aşıraraq stulda oturmaq, auditoriyaya sərbəst şəkildə girib‐çıxmaqla başladı. Amerikada müəllim‐tələbə münasibəti iki bərabər tərəflər arasında olan münasibətdi. Azərbaycanda isə bu münasibətləri xarakterizə edən müəllimin “üstünlüyü” və tələbənin “əskikliyidir”. Amerikada professor sənə sual verir və tələbələr arasında debata həvəs oyadır. Әl‐ bəttə, müəllimin hər zaman müdaxilə etməyə və ya bir ideya təklif etməyə haqqı var. Lakin bu cür müdaxilələr fikir sahibi olan şəxsi fikrindən daşındırmaq demək deyil. Bu, qərar vermək deyil, əksinə, problemi həll et‐ məyin bir çox yolları olduğunun başa düşülməsi kimi dəyərli müzakirəyə, yüksək hədəfə müəllimin də maraq və sövq göstərdiyini nümayiş etdirir. Bir çox dərslərdə mən, keçmiş Sovet İttifaqından olan yeganə insan idim və bir çox məsələlərdə fikir ayrılığı üstünlüyündən zövq alırdım. Mənim təcrübəm köhnəlmiş hesab olunmurdu. Әksinə, bu unikal və ciddi potensiala malik ideyalar kimi görünürdü. Bir dəfə mən Azərbaycan televiziyasındakı reklamların başlanma erası haqqında danışdım və auditoriyada oyat dığım maraq məni təəccübləndirdi. Dinləyicilər, heç bir mühakimə yürütmədən, sadəcə olaraq qulaq as‐ maqla unikal bir təcrübəni başa düşməyə çalışırdılar. Azərbaycanda sən hər yerdə qadağalarla rastlaşır‐ san: dərsdə nə içə, nə də yeyə bilərsən, nə də icazəsiz auditoriyanı tərk edə və yaxud da, istədiyin kimi hərəkət edə bilərsən. Әn əsası isə, sən müəlliminin söz ‐ lərinin həqiqətə uyğun olub‐olmamasını açıq şəkildə şübhə altına ala bilməzsən. “Müəllim, mən Sizinlə razı deyiləm” ifadəsini əksər hallarda Azərbaycan univer‐ sitetlərinin auditoriyalarında səsləndirə bilməzsiniz. Bu‐ rada müəllimlərin fikirləri ilə bağlı sual yaratmaq onların nüfuzlarını sual altına qoymaq deməkdir. “Bu‐ rada böyük mənəm, böyük isə hər zaman haqlıdır” deyə müəllim özünə bəraət qazandırır.
Təhsildə rüşvətxorluq dəhşətli bir fenomendir və cəlb olunan bütün tərəfləri, hər şeydən əvvəl tələbə və müəllimləri zəiflədir. Bu, isə çox vaxt müəllimləri həvəslə işləmək, tələbələri isə həvəslə oxumaq istəyindən uzaqlaşdırır. Azərbaycanda tələbə müəllimə yaxınlaşarkən işlət‐ diyi “hörmət” sözü müəllimin tələbənin biliyinə verdiyi qiymət və tələbəyə göstərdiyi münasibəti rüşvətlə ələ almaq mənasını kəsb edir. Müəllim və tələbələr heç bir mənfi əlaqələrlə bir‐biri ‐ nə bağlanmadıqlarına görə, onlar sərbəst şəkildə söhbət və müzakirələr edə bilir. Әn vacib məsələ bundan ibarətdir ki, onlar auditoriyanı öyrənmək və öyrənilən bilikləri təcrübəyə tətbiq etmək üçün ən yaxşı mühit hesab edirlər. Onlar bir‐birindən öyrənirlər və bu, sadəcə gözəl sözlər deyil. Dərslərimin birində zəngin mədəniyyət nümunəsi kimi Azərbaycan haqqında qısa www.aaa.org.az
30
müəllimlərə hörmət edirlər, çünki onlar bilik‐ lidirlər və tədris müəssisəsində tələbələrin taleyinin üzərində müəyyən bir qüvvəyə sahib‐ dirlər. Hörmət, çox vaxt müəllimin sənin haqqında fikrini yalnız tədris müəssisəsindəki perfoman‐ sına görə müəyyənləşdirməsi səbəbindən irəli gəlir. Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|