Potensial təSİRİ “Pİsa 2006” -nin vacib məqamlari
Yüklə 1,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ‐Fikrinizcə, qaldırdığınız problemləri hansı yolla daha da aktuallaşdırmaq və geniş içtimaiyyətin fikrini Boloniya prosesinə cəlb etmək olar
- GӘLİN, QIZLARIMIZA TӘHSİL VERӘK VӘ GӘLӘCӘYİMİZİ SAVADSIZLIĞA APARMAYAQ! 22 ASTARA KӘND MӘKTӘBLӘRİNİN BİRİNDӘ QIZLARIN TӘHSİLİ
müəssisələrində müəllim öz fənninin öyrənilməsinin nəticələrinə verilən tələbləri tərtib etməli, universitetin portalında şəxsi səhifəsini hazırlamalı, burada tədris etdiyi fənləri, tərtib etdiyi tədris proqramlarını əks etdirməli, tələbələrin müstəqil fəaliyyəti üçün lazım olan məlumat mənbələrinin, elektron istinadlarının siyahısını yer‐ ləşdirməli və daim yeniləşdirməlidir. O, həmçinin öz audi‐ toriya məşğələlərinin mətnlərini və multimediya müşayiətini (slaydları), seminarların planlarını, yoxlama işlərinin məzmununu, testləri və s. də öz internet səhifəsinə daxil etməlidir.
‐ Son 5‐6 ildə dəfələrlə demişəm, yenə də təkrar etmək istəyirəm ki, hər hansı islahat tədbirləri yalnız o vaxt əhəmiyyətli nəticə verə bilər ki, onun mahiyyəti həmin dəyişiklikləri həyata keçirməli olan şəxslərin hamısı üçün tam və birmənalı şəkildə aydın olsun. Heç kim üçün sirr deyil ki, bizlərdə nəyin islahata məruz qalmasının, onun nəyə görə aparılmasının, gözlənilən çətinlik və, problem‐ lərin mahiyyətinin, islahatın uğurlu həyata keçirilməsi üçün kimin nəyi edəcəyinin və bu kimi digər məsələlərin genişmiqyaslı izahına, islahat sənədlərinin islahat prose si ‐ nin bütün iştirakçılarına incəliklərinə qədər çatdırılmasına əksər hallarda ciddi fikir verilmir. Әslində anlanılması o qədər də asan olmayan Boloniya Bəyannaməsinin təbliğatı – sovetlərdəki kimi səslənən bu söz burada münasibdir, onun əsas ideyalarının öyrənilməsinə, dərk olunması üzrə işlərə biz azı 4 il bundan əvvəl başlamalı idik. Bunun üçün ölkə miqyasında və hər bir ali təhsil müəssisəsi çərçivəsində xüsusi tədbirlər işlənib hazırlanmalı, onların ardıcıl, məqsədyönlü və sistemli şəkil ‐ də həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmalı idi. Qərbdə bu, “Public awareness”, yəni “İctimaiyyətin məlumatlandırılması" tədbirləri çərçivəsində həyata keçiri ‐ lir. Düşünürəm ki, bizim üçün elə indinin özündə də “İcti‐ maiyyətin məlumatlandırılması" planının hazırlanması və icrası məsələsi öz aktuallığını itirməmişdir. Boloniya prosesi iştirakçılarının hər bir kateqoriyası üçün izahat işinin bütün nüanslarını tam detallaşdırmaq gec deyil. “İctimai məlumatlandırma" həyata keçirildiyi zaman Boloniya Bəyannaməsi ideyalarının hər bir ali təhsil müəssisəsi rəh‐ bəri və müəllimi tərəfindən mənimsənilməsinə, həmin ideyaların möhkəm biliklərə, dayanıqlı bacarıqlara transfor‐ masiya olunmasına mütləq nail olmaq lazımdır. Bu ideyaların mahiyyəti və mənası hər bir tələbəyə, geniş icti‐ maiyyətə, o cümlədən valideyn içtimaiyyətinə çatdırılmalı və hamı tərəfindən anlanılmalıdır. Bununla belə, xarici təcrübəyə əsaslanaraq qətiyyətlə deyə bilərəm ki, lazımi səviyyədə maliyyə dəstəyi ol‐ madan məlumatlandırma planının həyata keçirilməsi mümkün deyildir. Çünki Boloniya Bəyannaməsindəki, Praqa, Berlin, Bergen, London kommünikelərindəki çox mühüm ideyaların, tövsiyələrin izahı televiziya kanal‐ larında verilişlər silsiləsının hazırlanması, bir neçə saytın yaradılması, bukletlərin, əyani təbliğat vasitələrinin nəşri, habelə prosesin demək olar ki, bütün iştirakçılarını əhatə edən çoxsaylı seminarların, treninqlərin keçirilməsi böyük məbləğdə vəsait tələb edəcəkdir. Bu tədbirlər reallaşmayana qədər Təhsil Nazirliyi tərəfindən işlənib hazırlanan normativ‐hüquqi sənədlər nə qədər keyfiyyətli, beynəlxalq standartlara cavab versə də, onlar yalnız kağız üzərində qalacaqdır. Әn yaxşı halda isə bu sənədləri tərtib edən Təhsil Nazirlıyinin mütəxəssisləri onları özlərinin intellektual mülkiyyəti kimi patentləşdirə biləcəklər. Bilirsiniz, deyiləsi sözlər çoxdur... Müsahibəmi özüm verəcəyim sualla başa vurmaq istərdim: axı niyə biz Boloniya Bəyannaməsinin sistemli şəkildə reallaşması nəticəsində ölkəmizə verilə biləcək sosial, iqtisadi və hətta siyasi faydalanmanı gecikdiririk? Әminəm ki, Avropa ilə birlikdə Azərbaycanın ali təhsil sisteminin müasir‐ ləşdirilməsi bütün cəmiyyətimizin və dövlətimizin marağındadır. Rüblük Jurnal 21
www.aaa.org.az GӘLİN, QIZLARIMIZA TӘHSİL VERӘK VӘ GӘLӘCӘYİMİZİ SAVADSIZLIĞA APARMAYAQ! 22
BİRİNDӘ QIZLARIN TӘHSİLİ Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası (ik‐ inci bölmə, III fəsil, Maddə 42) bütün vətəndaşlar üçün azad ibtidai və orta təhsil almaq hüququna zə‐ manət verir. Təhsilin bu cür məcburi mahiyyətinə baxmayaraq, biz Azərbaycanın cənub regionlarında bir çox uşağın erkən yaşda məktəbi tərk etdiyinin şahidi oldum. Bu hal xüsusilə qızlar üçün daha re‐ aldır. Altı yaşında məktəbə başlayan bir çox şagird qızlar 11‐ci sinifi bitirmədən məktəbi tərk edir. Bir qayda olaraq, məhz valideynlər uşaqlarının məktəbə gedə bilmək qabiliyyəti və məktəbdə hansı müddətə qədər qala biləcəyi barədə yekun qərarı verirlər. On‐ ların seçiminə bir çox faktorlar, o cümlədən qızlar‐ dan daha çox oğlanların arzulanması, gender rollarının pozulması və erkən evlilik mədəniyyəti valideynlərin bu mövzuya münasibətinə böyük təsir edir.
Bu məqalə Azərbaycanın cənub regionlarında qız‐ ların təhsil prosesini təsvir edəcəkdir. Azərbaycan cəmiyyətində oğlanların üstünlük təşkil etdiyi üçün, onların bu mədəniyyətdə oynadıqları rolu qısaca müzakirə etmək vacibdir. Astara rayonunda qızlar‐ dan çox oğlanların arzulanması öncəki nəsillərdən bəri davam edir. Bəziləri düşünə bilər ki, bu yanlız kasıb ailələr üçün xarakterikdir, ancaq bunun məsələyə heç bir dəxli yoxdur. Mən bu münasibəti ən varlı ailələrdən tutmuş ən kasıb ailələrə kimi hər yerdə müşahidə etdim. Valideyinlər ailənin bütün enerjisini və cəhdlərini böyüyən oğlan uşaqlarına sərf etməyi düzgün hesab edirlər. Onlar düşünür ki, məhz oğlan son nəticədə işə düzələrək öz ailəsinin, eləcə də valideyinlərinin qayğısına qalacaq. Nəticədə, oğlan uşaqlarına ən azından orta mək‐ təbin son sinfinə qədər oxuması üçün şərait yaradılır. Әgər onlar orta məktəbi bitirdikdən sonra öz təhsil‐ lərini davam etdirmək istəsələr, buna müsbət hal kimi yanaşılır. Orta təhsil çərçivəsində (1‐11‐ci sini‐ flər) Azərbaycanda orta təhsildən ayrılanların rəsmi faizi çox aşağıdır, təxminən 1%–2% 2 . Ancaq aparılan araşdırmalar göstərir ki, məktəbə gedənlərin faktiki sayı rəsmi rəqəmlərdən daha azdır. UNICEF MICS müəyyən edib ki, ibtidai təhsil alan uşaqlar arasında məktəbə gedənlər 88.4 faiz təşkil edir, lakin istər rayonlarda, istər kənd‐şəhər ərazilərində, istərsə də zəngin ailələrədə qızların və oğlanların ibtidai sinfə getmələrinin faizində əhəmiyyətli dəyişikliklər müşahidə olunmayıb. Buna baxmayaraq, məktəbə gedənlərin ümumi faizində müxətlif regionlar arasında fərqlər müşahidə olunub. Qərbdə və cənub‐qərbdə oğlanlar və qızlar (85.1%)
Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|