Mündərı̇cat
505
Siyasi fəaliyyət. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Qadınlar kişilərlə birlikdə Həbəşistana hicrət etmişlər . . . . . . . . . . 274
Qadınlar kişilərlə birlikdə Mədinəyə hicrət etmişlər . . . . . . . . . . . . 274
Qadınlar Peyğəmbərə bey`ət etmişlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Qadınlar dövlətin gələcəyi ilə maraqlanmışlar . . . . . . . . . . . . . . . 275
Qadınlar azğın valilərə etiraz etmişlər. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Ailə qurmaq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Musa peyğəmbər iki qızla qarşılaşmış, Allah da ona onlardan
biri ilə evlənməyi müyəssər qılmışdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Peyğəmbər Cüveyriyyə ilə görüşmüş, xoşu gəldiyindən ona
evlənmək təklif etmişdir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Kişilər Səfiyyəni görüb Peyğəmbərə tərifl əmişdilər;
o da onunla evlənmişdi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Peyğəmbər özünü ona hədiyyə etmək istəyən qadın haqda düşünmüş,
amma evlənməkdən vaz keçmiş, onu başqası ilə evləndirmişdir. . . . . 280
İki şəxs bəzənib-düzənmiş Sübey`ə ilə görüşərək ona evlənmək
təklif etmişdilər; o isə onlardan gənc olanını seçmişdir . . . . . . . . . . 281
Ədəb-ərkan çərçivəsində istirahət (əylənmək)
və mərasimlərdə iştirak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Nəticə. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
Yeni sosial təzahürlər və qadının ictimai fəaliyyətinə təsiri. . . . . . 288
İkinci fəsil
Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı və kişilərlə
ünsiyyət ədəb-ərkanı
Giriş. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Mündərı̇cat
506
Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı və kişilərlə ünsiyyət
ədəb-ərkanına zəmin yaradan başlıca amillər
Birinci amil. Təlim-tərbiyəyə maraq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
İkinci amil. Bakirliyi qorumaq üçün erkən evləndirmə . . . . . . . . 296
Üçüncü amil. Həddi-buluğa çatmışların ciddi nəzarət altında
müəyyən dərəcədə ünsiyyətini asanlaşdırmaq və sosial
həyatda iştirakını təmin etmək. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Kişi və qadınlar üçün müştərək əxlaq qaydaları
Görüş yerinin ciddiliyi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
Baxışları çevirmə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Ümumi vəziyyətlərdə əllə görüşməkdən çəkinmək . . . . . . . . . . 307
Şəhvətlə toxunmağı haram edən dini mətnlər . . . . . . . . . . . . . . . 308
Peyğəmbərin bey`ət zamanı qadınların əlini tutmamağı
haqda dini mətnlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Ehtiyac yaranıb, fitnə təhlükəsi olmadıqda qadınlarla əl verib
görüşməyi “mübah” hesab edən dini mətnlər . . . . . . . . . . . . . . . . 310
Kişi və qadınları bir-birindən ayırmaq, basırıqdan çəkinmək . . . . 315
Təklikdə qalmaqdan çəkinmək . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
Əri səfərdə olmayan qadının evə kiminsə gəlməsi üçün
ərindən icazə alması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
Davamlı və uzun görüşlərdən çəkinmək . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
Şübhə yaradan vəziyyətlərdən ehtiyat etmək . . . . . . . . . . . . . . 321
Aşkar və gizli günahdan çəkinmək . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
Mündərı̇cat
507
Qadınlar üçün əxlaq qaydaları
Ciddi geyim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
Gözəl ətir sürtməkdən çəkinmək . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
Ciddi danışıq tərzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
Ciddi rəft ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
Görüş və ünsiyyətə dair bəzi əxlaq qaydalarına riayət edilməzsə . . 328
Üçüncü fəsil
Peyğəmbərlərin dövründə qadınların sosial
həyatda iştirakı və kişilərlə ünsiyyəti
Peyğəmbərlərin zamanında qadınların kişilərlə ünsiyyəti
Nuh peyğəmbər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
İbrahim peyğəmbər
Müsibət və çətin anlarda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
Gündəlik münasibətlərdə. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Ziyarət zamanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Qonaqlıq zamanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Dördüncü fəsil
Hicab əmrindən əvvəl və sonra Peyğəmbər
xanımlarının kişilərlə ünsiyyəti
Bilik öyrənərkən . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Mündərı̇cat
508
Zifaf mərasimində . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Toy yeməyində . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
Salamlaşmada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Ziyarətlərdə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Xəstələrə baş çəkərkən. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
Fitva soruşduqda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Qonaqlıq zamanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Yaxşılığı əmr etməkdə . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Savaşlarda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Hicab vacib edildikdən sonra Peyğəmbər xanımlarının cəmiyyətin
ictimai həyatında iştirakı və kişilərlə danışmaları . . . . . . . . . . . 353
1. Qadınlar Peyğəmbərin məclislərinə gəlir, bəzən də söhbətlərdə
iştirak edirdilər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
2. Qadınlar səfərdə Peyğəmbərə yoldaşlıq etmişlər . . . . . . . . . . 360
3. Qadınlar sosial işlərə maraq göstərmiş,
ictimai həmrəylik nümayiş etdirmişlər. . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Ümmi-Sələmə dövlət başçısının xalqa ünvanlanmış xütbəsinə
qulaq asmışdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Zeynəb bint Cəhş xeyriyyə işləri üçün özünə peşə seçmişdir . . . . . . . 362
Ümmi-Sələmə öz qiymətli məsləhəti ilə ümumi böhranı
aradan qaldırmışdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Ümmi-Sələmə çətinliyə düşmüş insanlara şəfqət göstərmişdir . . . . . . 364
Həzrəti Aişə vətəndən qərib müsəlmanların
vəziyyəti ilə maraqlanmışdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
Həzrəti Həfsə Raşidi xilafətində yaranmış böhrandan narahatdır . . . 366
Həzrəti Aişə məşhur səhabənin cənazə namazını qılmaqda
istəkli olmuşdur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
Mündərı̇cat
509
4. Kişilər müxtəlif məsələlərdə qadınlara müraciət etmişlər . . . . . 368
Tərif və ehtiramda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
Yaxşılığa çağırmada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
Ziyarət edib yoluxmaq üçün. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
Barışmaq üçün . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
Xəstəni yoluxmaq üçün . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
5. Qadınlar müsəlmanlara Peyğəmbərin sünnəsini öyrətmişlər. . . 374
Beşinci fəsil
Peyğəmbərin zamanında qadınların sosial
həyatda iştirakına dair faktlar
Giriş. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Kişi və qadınların salamlaşması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Məscidlərdə qadınlarla kişilərin ünsiyyəti. . . . . . . . . . . . . . . . 392
Birinci. Namaz qılmaq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
Sübh namazı. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
Axşam namazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Yatsı namazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Cümə namazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Nafilə namazları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
Nəzir namazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
Cənazə namazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
“Küsuf” namazı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
İkinci. Etikaf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
Üçüncü. Dərs dinləmək. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
Dördüncü. Məsciddə etikafa çəkiləni ziyarət etmək . . . . . . . . . . . . 411
Beşinci. Mömin qadınlarla asudə vaxt keçirmək. . . . . . . . . . . . . . 412
Mündərı̇cat
510
Altıncı. Ümumi toplantılarda iştirak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
Yeddinci. Mərasimlərdə iştirak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
Səkkizinci. Qadının əməlisaleh kişiyə evlilik təklif etməsi. . . . . . . . . 415
Doqquzuncu. Məhkəmə iclasında iştirak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Onuncu. Yaralılara baxmaq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
On birinci. Məscidə xidmət . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
On ikinci. Məsciddə yatmaq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
Qadınların məscidə gəlib-getmək ədəb-ərkanı
Xoş qoxulu ətirlərdən istifadə etməmək . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
Pərdə olmadan qadınların kişilərin arxasında səf tutmaları . . . . . 420
Qadınların ən yaxşı cərgəsi axırda olandır. . . . . . . . . . . . . . . . 422
Kişi və qadınlar arasında pərdə olmazsa, qadınlar başlarını
səcdədən gec qaldırmalıdırlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
Kişilər “təsbih” deməli, qadınlar isə əllərini
bir-birinə vurmalıdırlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
Qadınlara şəfqət məqsədilə yatsı namazının gec qılınması. . . . . . 424
Qadınlara şəfqət məqsədilə imamın namazı yüngül qıldırması . . . 425
Qadınlara şəfqət məqsədilə onların kişilərdən qabaq
məsciddən çıxmalarına şərait yaratmaq . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Məsciddə qadın və kişilərin bir-biri ilə ünsiyyət qurmağında
bir qəbahət yoxdur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
Kişilərin qadınları, qadınların da kişiləri görmələri . . . . . . . . . . . . 426
Zəruri hallarda qadın və kişilərin bir-biri ilə söhbət etmələri . . . . . . 427
Qadın və kişilər danışıq və davranışlarında sərbəstdirlər. . . . . . . . . 428
Qadın və kişilər birlikdə elm öyrənmişlər
Qadınların kişilərdən elm öyrənməsi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
Mündərı̇cat
511
Kişilərin qadınlardan elm öyrənməsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
Qadın və kişilər birlikdə həcc etmişlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
Qadın və kişilər birlikdə cihada çıxmışlar . . . . . . . . . . . . . . . . 449
Buxarinin “Came əs-səhih” kitabının “Cihad” fəslindən . . . . . . . . . 449
İmam Müslimin “Səhih” kitabının “Cihad” fəslindən . . . . . . . . . . . 452
İbn Sə`din “ət-Təbəqat əl-kübra” kitabından . . . . . . . . . . . . . . . . 453
Qadın və kişilər birlikdə yaxşılığa çağırıb
pis işlərdən çəkindirmişlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
Qadınlar və kişilər birlikdə yaxşılıq etmiş, xeyir əməllərin
görülməsini istəmişlər . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
Həyat yoldaşı axtarmada, nişan və nikah mərasimlərində
kişilərlə qadınların iştirakı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
Özünə həyat yoldaşı axtaran kişinin qadınlarla ünsiyyəti . . . . . . . . 464
Evlənmək istədiyini bildirmək üçün kişinin qadınla görüşməsi . . . . . 465
Nişan zamanı kişi və qadının görüşməsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
Nikah zamanı kişi və qadının görüşməsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469
Mərasim və ziyafətlərdə kişilərlə qadınların iştirakı . . . . . . . . . . 470
Qarşılama mərasimində iştirak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
Zifaf mərasimində iştirak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
Toy məclislərində iştirak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
Bayramlarda iştirak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
Bayram namazı, mömin kişi və qadınların bayramı qeyd etmələri . . . 477
Bayram günü mahnı oxumaq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Kişilər və qadınlar bir-birinə sual verib, hal-əhval tutmuşlar. . . . . 481
Ziyarət zamanı kişilər qadınlarla birgə olmuşlar . . . . . . . . . . . . 482
Fədakarlıq və qayğı zamanı kişilərlə qadınların görüşməsi. . . . . . 488
Əbdülhəlim əbu Şəqqə
Peyğəmbər dövründə qadın azadlığı
(Qurani-Kərim ayələri, Buxari və Müslimin
“Səhih”lərindəki hədislər əsasında)
(I CİLD)
Bədii və texniki tərtibat:
Həsən Həsənov
“İdrak” İctimai Birliyi
AZ1100, Bakı ş., Bakı Universiteti MTK,
M. Seyidov 3138, D korpusu, 1-ci mərtəbə
www.idrak.org.az
Yığılmağa verilib: 30.10.14. Çapa imzalanıb: 30.10.14
Çap vərəqi: 32. Tiraj: 2000 nüsxə. Sifariş №:
mətbəəsində çap olunub
Dostları ilə paylaş: |