Qadin indd

Beşinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında qadınların sosial həyatda...

489

namaz  qıldıracağam.”  Namaz  qıldırdı,  bizim  və  övladlarımızın  

dünya  və  axirət  xoşbəxtliyi  üçün  dua  etdi”

1

.

Rəvayət  olunur  ki,  Ənəs  ibn  Malik  

(Allah  ondan  razı  qalsın!)

  deyib:

“Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

insanların  ən  yax-

şı  xasiyyətlisi  idi  (başqa  versiyada:  bizimlə  qaynayıb-qarışardı).  

Əbu  Ümeyr  adlı  bir  qardaşım  var  idi.  Həmin  vaxt  təzə  süd-

dən  kəsilmişdi.  (Onun  Nüğeyr  adlı  quşcuğazı  var  idi.  Bir  dəfə  

quşcuğaz  xəstələnmişdi).  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  

olsun!)  

gəldiyində  ona  dedi:  “Ay  Əbu  Ümeyr,  gör  başımıza  nə  iş  

açıb  bu  Nüğeyr!”  Həmin  vaxt  Əbu  Ümeyr  Nüğeyrlə  oynayır-

dı.  Yadıma  gəlir  ki,  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

bizim  evimizdə  olanda  namaz  vaxtı  girərdisə,  (yatdığı)  həsirin  

təmizlənməsini  əmr  edər,  namaza  durardı.  Biz  də  onun  arxa-

sında  durub  namaz  qılardıq”

2

.  

İbn  Həcər  demişdir:  

“Hədisə  görə  bir  kişinin  yad  qadına  baş  çəkməyi,  əgər  qadın  

cavan  deyilsə  və  fitnə-fəsad  çıxmazsa,  caizdir.  Həmçinin  bu  

hədisə  görə  bir  kişinin  öz  zövcəsinin  evində  deyil,  başqa  bir  

evdə  –  bu  evdə  öz  zövcəsi  olmasa  da  –  günorta  yatması  caiz-

dir.  Bir  hökmdar  da  rəiyyətindən  bəzi  kimsələrin  –  hətt a  qadın  

da  olsa  –  evində  günorta  yata  bilər.  

Həmçinin  hədisə  görə  əri  evində  olmayan  qadının  evinə  

fitnə-fəsad  ehtimalı  olmadıqda  bir  kişinin  gəlməsi  caizdir.  O  da  

aydın  olur  ki,  böyük  şəxs  bir  dəstə  adamı  ziyarət  etdiyində  hər  

kəs  eyni  qayğını  göstərməlidir.  Məsələn,  (hədisdən  məlum  olur  

ki,  Peyğəmbər)  Ənəslə  əl  verib  görüşmüş,  Əbu  Ümeyrlə  zarafat  

1

 Hədisi  İmam  Müslim  rəvayət  etmişdir.  

2

 Hədisi  İmam  Buxari  və  İmam  Müslim  rəvayət  etmişlər.

---

İkinci kitab.  Müsəlman qadının sosial həyatda iştirakı̇ 

490

etmiş,  Ümmi-Süleymin  yatağında  yatmış  və  onlara  öz  evlərində  

namaz  qıldırmışdı  ki,  hamı  onun  bərəkətindən  istifadə  etsin”

1

.

Aşağıda  bəzi  faktlara  toxunacağıq.  Bu  faktlar  səmimi  qayğı-

dan  söz  açır.  

Rəvayət  olunur  ki,  Ənəs  ibn  Malik  

(Allah  ondan  razı  qalsın!)

  deyib:

“Ümmi-Süleym  Peyğəmbərə  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)

  

dəri  həsirdən  yer  salır,  Peyğəmbər  də  onun  üzərində  yatırdı.  

Elə  ki  yatdı  Ümmi-Süleym  onun  təri  və  tükündən  götürür,  bir  

şüşəyə  qoyur,  ətirə  qatırdı”

2

.

İmam  Müslimin  versiyasında  deyilir:  

“Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

yatdığında  tərlə-

yirdi.  O  da  (Ümmi-Süleym)  onun  tərini  yığır,  qablarda  ətirə  

qatırdı.  Peyğəmbər  (bir  dəfə)  soruşdu:  “Nədir  bu,  ey  Ümmi-

Süleym?”  Dedi:  “Tərindir,  onu  ətrimə  qatıram”

3

.

İbn  Həcər  demişdir:

“əl-Mühəlləb  bu  hədis  haqda  deyib  ki,  böyük  insan  tanışla-

rının  evində  günorta  yata  bilər.  Çünki  aralarında  sevgi  və  istək  

vardır...  Bəziləri  bu  əhvalatda  saçdan  söz  açılmasını  belə  izah  

edirlər  ki,  daranarkən  ətrafa  tökülübmüş.  Sonralar  mən  gör-

düm  ki,  Məhəmməd  ibn  Sə`din  rəvayəti  bu  qarmaqarışıqlığa  

aydınlıq  gətirir.  O,  səhih  istinadla  rəvayət  edir  ki,  Sabit  deyib:  

“Ənəs  ibn  Malik  demişdir:  “Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  sa-

lamı  olsun!)  

Minada  saçını  qırxdırdıqda  Əbu  Təlhə  onun  saçından  

götürüb  Ümmi-Süleymə  gətirdi.  Ümmi-Süleym  də  onu  ətrinə  

1

 İbn  Həcər  əl-Əsqəlani.  Fəth  əl-Bari,  XIII  cild,  səh.  205-207.  

2

 Hədisi  İmam  Buxari  və  İmam  Müslim  rəvayət  etmişlər.  

3

 Hədisi  İmam  Müslim  rəvayət  etmişdir.  

---

Beşinci fəsil. Peyğəmbərin zamanında qadınların sosial həyatda...

491

qatdı.  Ümmi-Süleym  deyərdi:  “Peyğəmbər  gəlir,  mənim  evində  

həsirdə  yatır,  bədənindən  tər  axırdı...”.  

Bu  rəvayətdən  məlum  olur  ki,  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  

və  salamı  olsun!)  

yatdığında  Ümmi-Süleym  onun  tərindən  götürərək  

evində  çoxdan  saxladığı  saça  qatmışdı.  O,  bu  saçları  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

yatarkən  götürməmişdi.  

Rəvayətdən  o  da  məlum  olur  ki,  hadisə  Vida  həccindən  son-

ra  olmuşdu.  Çünki  Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

vida  həccində  saçını  Minada  kəsdirmişdi”

1

.

Rəvayət  olunur  ki,  Ənəs  ibn  Malik  

(Allah  ondan  razı  qalsın!)

  deyib:

“Peyğəmbər  

(Ona  Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

Quba  torpaqlarına  

gedərkən  Ümmi-Həram  bint  Məlhanın  qonağı  olurdu.  Ümmi-

Həram  ona  yemək  verirdi.  (Həmin  vaxtlar)  Ümmi-Həram  

Übadə  ibn  əs-Samitin  zövcəsi  idi.  Bir  dəfə  Peyğəmbər  

(Ona  Al-

lahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

onun  yanına  getdi,  o  da  Peyğəmbərə  

(adəti  üzrə)  yemək  verdi.  Peyğəmbər  (yeməyi  yedikdən  sonra)  

yatdı.  Ayıldıqda  gülürdü.  (Ümmi-Həram  deyir:)  “Soruşdum:  

“Ey  Allahın  rəsulu,  nə  üçün  gülürsən?”  Dedi:  “Gördüm  ki,  

ümmətimdən  bir  dəstə  insan  bu  dənizdə  hökmdarlar  taxta  

oturubmuş  kimi  savaşa  çıxıblar.”  Bu  zaman  Ümmi-Həram  dedi:  

“Allaha  dua  et  ki,  məni  də  onlardan  etsin!”  Peyğəmbər  

(Ona  

Allahın  xeyir-duası  və  salamı  olsun!)  

dua  etdikdən  sonra  yatdı.  Ayıldıqda  

gülürdü.  (Ümmi-Həram  deyir:)  “Dedim:  “Ey  Allahın  rəsulu,  

nə  üçün  gülürsən?”  Dedi:  “Gördüm  ki,  ümmətimdən  bir  dəstə  

insan  bu  dənizdə  hökmdarlar  taxta  oturubmuş  kimi  savaşa  

çıxıblar”

2

.

1

 İbn  Həcər  əl-Əsqəlani.  Fəth  əl-Bari,  XIII  cild,  səh.  312-313.

2

 Hədisi  İmam  Buxari  və  İmam  Müslim  rəvayət  etmişlər.  

---