Birinci kitab. Buxarı̇ və müslı̇mı̇n “səhı̇h”lərı̇ndə qadın şəxsı̇yyətı̇
52
“Hicrət günü Mədinəyə gecə çatmışdıq. Kişilər və qadınlar
evlərin üstünə çıxmış, qulam və xidmətçilər də küçələrə dağı-
lışmışdılar. (Hamı Peyğəmbərə) səslənirdi: “Ey Məhəmməd! Ey
Allahın elçisi! Ey Məhəmməd! Ey Allahın elçisi!”
1
Qadınlar cəmiyyətə xidmət göstərmişlər
Peyğəmbərin zamanında qadınlar müxtəlif sosial fəaliyyət
sahələrində insanlara xidmət göstərirdilər.
Bayramda köməklik. Əbdülvahid ibn Əymən atasının belə
dediyini rəvayət etmişdir:
“Aişənin
(Allah ondan razı qalsın!)
yanına getmişdim. Əynində 5
dirhəmlik pambıq paltar vardı. Aişə (çətin günləri xatırlayaraq)
dedi: “Gözünü qaldır cariyəmə bax. Ona bax. O mənim pal-
tarımı evdə geyinməkdən xoşlanır. Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-
duası və salamı olsun!)
zamanında bu cür paltarım var idi. Mədinədə
zifaf gecəsi üçün bəzənən elə bir qadın yox idi ki, onu (palta-
rımı) götürmək üçün mənə xəbər göndərməsin”
2
.
Qonaqlara yatmaq və yemək şəraitinin yaradılması. Fa-
timə bint Qeys
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“Ümmi-Şərik ənsarın varlı qadınlarından biri idi. Allah yo-
lunda çox xərcləyirdi. Evinə çoxlu qonaqlar gəlirdi”
3
.
Sağlamlığa qayğı. Ümmi-Əla
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
1
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
2
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
3
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
Birinci fəsil. Qadın şəxsiyyəti
53
“Osman ibn Məz`un evimizdə (səhhətindən) şikayətləndiyin-
miş və mən o, vəfat edənədək onun qayğısına qalmışdım”
1
.
Qadınlar cəmiyyətin qorunmasında
iştirak etmişlər
Peyğəmbərin zamanında qadınlar cəmiyyəti qorumaq üçün
müxtəlif siyasi fəaliyyət növü ilə məşğul idilər.
Kafirlərin əlindən qaçaraq vətəni tərk etmişlər. Mərvan
və Misvər ibn Məxrəmə demişlər:
“...Mömin qadınlar hicrət edərək gəldilər. İbn əbu Müeytin
qızı Ümmi-Gülsüm də həmin gün Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-
duası və salamı olsun!)
yanına gələnlər arasında idi. Ümmi-Gülsüm
evlənmə yaşına çatmışdı. Ailəsi gələrək Peyğəmbərdən
(Ona Al-
lahın xeyir-duası və salamı olsun!)
onu tələb etdi. Peyğəmbər
(Ona Allahın
xeyir-duası və salamı olsun!)
vermədi...”
2
.
Xəlifəyə varis seçmədə köməklik etmişlər. Bu, müharibə
şəraitində dövlətin təhlükəsizliyini qorumaq məqsədi daşıyırdı.
İbn Ömər
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“Həfsənin yanına getmişdim. Dedi: “Xəbərin oldumu, atan
özündən sonra heç kəsi varis buraxmayıb?” Dedim: “O bunu
(əvvəlcədən) belə istəyirdi.” Dedi: “O, bunu edəcəkdir.” Mən
də and verim ki, (bu haqda gedib atamla) danışacağam”
3
.
Zalımın üzünə söz söyləmişlər. Əbu Nofəl demişdir:
1
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
2
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
3
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
Birinci kitab. Buxarı̇ və müslı̇mı̇n “səhı̇h”lərı̇ndə qadın şəxsı̇yyətı̇
54
“Abdullah ibn Zübeyrin qətlindən sonra Həccac ibn Yusif
əs-Səqəfi Əsma bint Əbubəkrin yanına gedərək dedi: “Alla-
hın düşməninə (oğlu Abdullah ibn Zübeyri nəzərdə tuturdu
– mütərcim) nə etdiyimi gördünmü?” Əsma dedi: “Gördüm.
Sən onun dünyasını bərbad etdin, o da sənin axirətini zay
etdi... Xəbərdar ol ki, Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
bizə demişdi: “Səqif ” (qəbiləsində) bir yalançı və bir qantökən
(və ya: canaqıyan) vardır. Yalançının kim olduğunu gördük.
Qantökənə gəlincə, onun ancaq sən olduğunu güman edirəm.”
Bunu eşidən Həccac ondan ayrıldı və bir daha onun yanına
getmədi”
1
.
Qadınlar orduda iştirak etmişlər
Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
zamanında qa-
dınlar orduda münasib işləri yerinə yetirirdilər.
Təchizat, təcili yardım və daşıma işlərini icra. Rübəyye
bint Müəvviz demişdir:
“Peyğəmbərlə
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
savaşa çıxırdıq.
İnsanlara su verir, xidmət göstərir, ölü və yaralıları Mədinəyə
daşıyırdıq”
2
.
Cəbhə xətt indən arxada yemək hazırlama və xəstələrə
baxma. Ümmi-Ətiyyə demişdir:
1
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
2
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
Birinci fəsil. Qadın şəxsiyyəti
55
“Peyğəmbərlə
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
yeddi döyüşdə
iştirak etmişdim. Miniklərinin arxasında olur, onlara yemək
bişirir, yaralıları müalicə edir, xəstələrə baxırdım”
1
.
Qadınlar peşə fəaliyyəti ilə
məşğul olmuşlar
Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
zamanında qa-
dınlar həm müxtəlif peşələrlə məşğul olur, həm də ailələrinə
baxırdılar.
Əkin-biçin. Cabir ibn Abdullah
(Allah ondan razı qalsın!)
demiş-
dir:
“Xalam boşanmışdı. (İddət vaxtı) xurma ağacından bar top-
lamaq istədi. Amma bir şəxs onu çölə çıxmağa qoymadı. Xalam
da Peyğəmbərin
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
yanına gedib
(bunu ona danışdı). Peyğəmbər
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
ona dedi: “Əlbətt ə. Xurma ağacının barını topla. Ola bilsin ki,
(bu bardan) sədəqə çıxar, ya da (onunla) bir yaxşılıq edərsən”
2
.
Çobanlıq. Sə`d ibn Muaz
(Allah ondan razı qalsın!)
demişdir:
“Kə`b ibn Malikin bir cariyəsi qoyunları Səldə
3
otarırdı. (Bir
dəfə) qoyunlardan biri yaralanmışdı. Cariyə özünü yetirib onu
daşla kəsmişdi. Peyğəmbərdən
(Ona Allahın xeyir-duası və salamı olsun!)
bu
haqda soruşanda demişdi: “Ətini yeyə bilərsiniz”
4
.
1
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
2
Hədisi İmam Müslim rəvayət etmişdir.
3
Dağ adı
4
Hədisi İmam Buxari rəvayət etmişdir.
Dostları ilə paylaş: |