Qadinlar indd

63
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
da i tirak edirdil r. Geni  iclasın ikinci hiss si be  bölm d  keçirildi. Bölm l rd  d
i  çox maraqlı oldu. Böyük salonda bölm l r üçün ayrıca masalar qoyulmu du v
bölm l rd  hamı, o cüml d n bizim  ziz Az rbaycan qadınları f al i tirak edirdil r.
Burada qanunvericilik m s l l ri, qeyri-hökum t qadın t kilatlarının i i il
ba lı m s l l r müzakir  edildi, gender m s l l ri, f aliyy timizin prinsipc  nec
i ıqlandırılması bar d  m s l  qaldırıldı. Biz müharib  vaxtı ziyy t v  z r r ç kmi
qadınlara köm k göst rilm si haqqında, qaçqınların v ziyy ti v
lveri siz
raitd ,
çadırlarda ya ayan qadınların v  onların u aqlarının hüquqlarını qadınlarımızın müdafi
ed  bilm si haqqında ciddi m s l l r qaldırdıq. Biz günü sabah qaçqınlarımızın bir 
qisminin ya adı ı
h rciy  getm k niyy tind yik.
lb tt , onlar respublikanın h r
yerind   m skunla mı lar. Ancaq biz yaxın yeri, Sabirabadı seçdik. Qaçqınların n
kimi a ır
raitd  ya adıqlarını göst rm k ist yirik, ist yirik ki, onlar görü sünl r, 
h r eyi öz gözl ri il  görsünl r. Çünki, Sizin dediyiniz kimi, qaçqın v ziyy tind
bir ay, üç ay, bir il, iki il ya amaq olar, daha s kkiz il yox, doqquz il yox. Bu, çox 
ç tindir. Sonra biz bu adamların reabilitasiyası bar d  dü ünürük ki, bu da ç tin i dir. 
Lakin hesab edirik ki, GUÖAM ölk l rinin qadınları il  birl s k, onlar v ziyy timizi
gör c k, m qs dl rimizi d st kl y c k v  biziml  birlikd  qadınların, u aqların
hüquqlarını qoruyacaq, sülh u runda mübariz  aparacaqlar. Biz qadınlar, analar 
milli m nsubiyy timiz , hansı dövl td , hansı ölk d  ya ama ımıza baxmayaraq, 
övladlarımıza, g l c k n sill rimiz  h mi  sülh v fi ravanlıq arzulayırıq. Ona gör
d  bu cür birlik çox vacibdir. Bu birliyin yaradılmasına gör  biz Siz  minn tdarıq.
Çox minn tdarıq, çünki Siz bizi d st kl misiniz v   h mi   d st kl yirsiniz. Biz 
d  özümüzd n asılı olan h r eyi etm y  çalı aca ıq. Bu gün siz neft müqavil l ri
m s l sin  toxundunuz. Bu gün birinci müqavil nin imzalanmasının 7 ili tamam 
olur. Bizim üçün bu da böyük f xr, 
r fdir. Biz prezidentimizin bu müqavil nin
imzalanmasına nec   ç tinlikl , hansı
raitd  nail oldu unu bilirik. Buna çoxları
inanırdı, amma inanmayanlar da vardı. Respublikanın daxilind , onun hüdudlarından
k narda b zi adamlar müqavil nin imzalanmasına bacardıqları q d r mane olurdular. 
Buna baxmayaraq, h min müqavil  ba landı v  indi onun 7-ci ildönümüdür.  caz
verin bu münasib tl  Sizi t brik ed k, m yiniz  gör  t
kkürümüzü bildir k. Biz, 
sad c  olaraq, heyranıq, Sizin kimi olmaq, Sizin kimi i l m k ist yirik, lakin biz 
buna çox ç tinlikl  müv ff q oluruq. Ancaq Sizin i  üslubunuz az rbaycanlıları
da, Az rbaycan qadınlarını da Sizi d st kl m y  sövq edir. S n dl r qovlu unu v

---

64
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
forumun emblemi t svir edilmi  xalçanı t dbirin bütün i tirakçıları adından xatir
olaraq Siz  t qdim etm k ist yirik.
Heyd r liyev: Z hra xanım, sa  olun. Dostlarımız kimi, Siz d  forumdan çox  traflı
danı dınız. Siz bu fi kri ir li sür nd  m n onu çox g r kli, z ruri bir i  hesab etdim. 
Amma i l m y  ba layanda bunun n inki qadınlar üçün, h m d  bütün insanlarımız
üçün n  d r c d  düzgün oldu unu hiss etm yiniz m n  xüsusil  xo dur. M n çox 
adam ki, artıq 8-9 ildir daimi ya ayı  yerl rind n  did rgin salınmı  qaçqınların
çadırlarda m skunla dıqları  rayonlara getm yi q rara aldınız. Ged c yiniz
Sabirabadda
rait pisdir, ancaq bundan da bet r olan yer var-bu, Bil suvardadır. 
Sabirabad b lk  d  daha yaxındır, oraya gedin. Bil suvarda is
rait daha pisdir. H r
halda, özünüz gör c ksiniz. M nc , sivilizasiya al mind  insanların bu v ziyy td
nec  ya adı ını t s vvür etm k ç tindir. Heç cür inana bilmirs n ki, insanlar bu 
çadırlarda qızmar yayda da, soyuq qı da da, ya ı da da, qarda da ya ayırlar. Neç
adamın kiçik bir çadırda ya adı ını siz özünüz orada gör c ksiniz. Bilirsiniz, bu, bir 
t r fd n böyük qüss -k d r hissi do urur, a ır t sir ba ı layır. M n orada tez-tez 
oluram. Dig r t r fd n dü ünürs n ki, insan nec   d  dözümlü varlıqdır. M s l n,
siz oraya ged c ksiniz v  heç k s giley-güzar etm y c kdir ki, v ziyy tl ri pisdir. 
slind  is  pisdir.  lb tt , m n d  oraya ged nd  ayrı-ayrı ikay tl r olur, amma 
ümum n bel  deyirl r: Siz bizim prezidentimizsiniz, ümidvarıq ki, m s l ni h ll
ed c ksiniz, biz öz torpaqlarımıza qayıdaca ıq.
Bu torpaqlar is  xarabalı a çevrilmi dir. H r sind  150-160 min  halinin ya adı ı
rayonlar, 50-60 min  halinin ya adı ı
h rl r xarabazarlı a dönd rilmi dir. Halbuki 
onlar bir il , on il , h tta bir  sr  yaradılmayıbdır. Onları bir çox n sill r yaradıblar. 
ndi h r ey da ıdılmı dır, h r ey talan edilmi dir. Ona gör  d  qar ımızda problemi 
h ll etm k, münaqi y  son qoymaq, Erm nistanla Az rbaycan arasında sülh
nail olmaq v zif si, dem li,  i al olun  razil ri azad etm k, Az rbaycanın razi
bütövlüyünü t min etm k, bütün qaçqınları do ma yerl rin , vv lki ya ayı  yerl rin
qaytarmaq m s l si durur.  lb tt , insanlar oraya qayıdacaqlar, ora da torpaqdır. 
Ancaq, dediyim kimi, yüz ill r rzind  yaradılmı  n  varsa, onların hamısını yenid n
tikm k, yaratmaq üçün vaxt lazımdır. Bir sözl , qar ımızda el  ç tinlikl r durur ki, 
t s vvür ed  bilm zsiniz. Hazırda günd likd  ilk növb d  i al  olunmu
razil rin
azad edilm sin , Az rbaycanın razi bütövlüyünün b rpasına nail olmaq m s l si
durur.  lb tt , bu, ba lıca m s l dir. Bunu dinc yolla h ll etm k ist yirik, h rbi

---

65
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
m liyyatların bir daha yenid n ba lanmasını ist mirik.
H rç nd bizd  b zil ri qı qırır, haray-h ir salırlar ki, g lin müharib y  ba layaq,
öz torpaqlarımızı silah gücün , müharib  il  azad ed k. Amma sabah müharib
ba lasa, o adamların çoxu qaçıb aradan çıxaraq döyü  getm y c kdir. Ona gör
d  bel   m suliyy tsiz b yanatlar verirl r. M suliyy ti is  hökum t, dövl t da ıyır. 
Sabah müharib  ba lasa, t bii ki, insanlar h lak olacaqlar, h m bu t r fd n, h m d  o 
t r fd n qan tökül c kdir. Özü d  bir gün yox, bir ay yox. Çünki biz silah götürüb i al
olunmu
razil rimizi azad etm y  gets k, n z r  alın ki,   i alçıların da ordusu, öz 
vasit l ri var. Dem li, 1994-cü ild  dayandırdı ımız müharib  yenid n  ba layacaq.  
slin  qalsa,  müharib ni dayandırma ımız respublikada v ziyy ti  sabitl dirm y ,
iqtisadiyyatla m
ul olma a, insanların h yatını qoruma a imkan vermi dir. Axı
biz n   q d r insan, özü d   g ncl r itirmi dik. Siz y qin ki, 
hidl r Xiyabanında
oldunuz, gördünüz. Bu gördükl rinizin yalnız kiçik bir hiss sidir  Ona gör  d  biz 
m s l nin sülh yolu il  h llin  nail olma a çalı ırıq. H rç nd, Erm nistanın qeyri-
konstruktiv mövqeyi üzünd n bu, son d r c   ç tindir, çünki Erm nistan vaxtil
mü yy n s b bl r  gör  torpaqlarımızı i al ed  bilm si amilind n istifad  edir. 
Buna baxmayaraq, hesab edir m ki, bu m s l nin dinclikl   h llinin potensialı
tük nm yibdir, biz ondan istifad  etm liyik. H min adamlar ancaq bu günü görürl r, 
m n is  perspektivi  görür m, g r biz bunu ed  bils k, bu, böyük bir i  olacaqdır.
B s sonra? Sonra yolları b rpa  etm k,  x st xana v  m kt bl ri b rpa etm k, daha 
do rusu, b rpa etm k yox, yenid n tikm k lazımdır.  nsanlar ya amalıdır, onlara ev 
tikm k g r kdir. Onların is  bundan ötrü v saiti yoxdur. Onlar  vv ll r ya adıqları
evl rin bir hiss sini özl ri tikmi dil r, amma çox  ey is  onlara valideynl rind n,  
ata-babalarından qalmı dı. ndi bunların  hamısı da ıdılmı dır v  hamısını yenid n
yaratmaq  lazımdır. Siz bilirsiniz ki, bunun üçün q d r vaxt g r kdir, n  q d r v sait,
n  q d r qüvv  v  sair t l b olunacaqdır.  Odur ki, qar ımızda çox a ır bir problem 
durur.
M n is  buna nail olmaq ist yir m. M n    razil rimizin azad edilm sin  nail 
olmaq  ist yir m,  Az rbaycanın
razi bütövlüyünün qan tökülm d n b rpa
edilm sin  nail olmaq ist yir m. Qaldı i imizin ikinci m rh l sin , bu, bir çox ill r
t l b ed n bir i dir.  lb tt , n  q d r olsa da, biz bununla da m
ul olmalıyıq.  Siz 
Sabirabad rayonuna gedib oradakı qaçqınları gör c ksiniz. T krar edir m, onlar bel
raitd  8-ci ildir ya ayırlar, onlar sizi böyük m h bb tl  qar ılayacaqlar. M n bel

---