Qadinlar indd

57
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
ki, m n ona dedim: m n artıq s ni öz qızım bilir m.  M n Moskvada i l y rk n o, 
oraya qastrola g lmi di, h yat yolda ım bundan x b r tutduqda, onu ba ımıza d v t
etdi v  onlar - Rotaru, h yat yolda ım, qızım görü dül r. Qızım da musiqi il  m
ul
olur. M n ondan sonra Rotarunu görm dim. Budur, Soçid  avqustun  vv ll rind
MDB ölk l ri dövl t ba çılarının qeyri-r smi görü ü keçiril rk n, o dövrün bir neç
artistini d  oraya d v t etdil r. Onların arasında Rotaru da vardı.
lb tt , o, göz l
çıxı  etdi. Sonda is  m n bad  qaldırıb b zi adları, o cüml d n d  Rotarunun adını
ç kdim.
Hamı da ılı ma a ba ladıqda m n onların stoluna yaxınla dım. Bilirsinizmi, 
biz onunla do ma adamlar kimi görü dük, dedi ki, m ni h mi  xatırlayır. O, h m
la mü
nni. h m d  çox yax ı, göz l bir insandır. Söz dü mü k n, sonralar, m n
artıq prezident olandan sonra Solovyanenko buraya qastrola g lmi di. O, bizim 
Müslüm Maqomayevl  dostluq edirdi, buraya g lmi di v  m n onu gördüm. Onun 
v fat etdiyini e itdikd  çox m yus oldum v  Leonid Daniloviç Kuçmaya ba sa lı ı
teleqramı gönd rdim. M n  Solovyanenko da müst sna t sir ba ı layırdı. H r halda, 
gileyl nib dey  bilm rik ki, biz bel  s n tkarları görm mi ik. Lakin bel  s n tkarlar
arasında el l ri var ki, onların yaradıcılı ı ür y  xüsusil  yatır. Bel  görü l r m nim
xatirimd dir. Bu  kill r  gör  sa  olun. Y qin ki, onlar m nim arxivimd  d  var, 
b lk  d  yoxdur.
Mariya Orlik: M n onları arxivl rd  artıq arayıb tapmı am, Sizs  h
l  axtarmalı
olacaqsınız.
Heyd r
liyev: Çox sa  olun.
Mariya Orlik: Yeri g lmi k n, Siz Nazirl r Soveti s drinin birinci müavini olark n
probleml rimiz , ehtiyaclarımıza qay ı il  yana ma ınızı, biz  göst rdiyiniz köm yi
Ukrayna xatırlayır. Sizin d , bizim d  respublikamız sanki müst qil idi, amma bizim 
slind  müst qilliyimiz yox idi. Biz müst qillik bar d  ancaq dü ünür, onu arzu 
edirdik v  n hay t ki, ona nail olduq. M nim yadımdadır ki, biz Sizin kabinetinizd
d f l rl  olmu duq v  respublikanın qaldırdı ı m s l l ri h ll edirdiniz. Buna gör
Siz  ür kd n sa  olun deyir m.
Heyd r
liyev: Sa  olun ki, unutmursunuz. M nim özüm respublikaya ill rl
r hb rlik etdiyim  gör , Siyasi Büro üzr  bir çox h mkarlarımdan f rqli olaraq, 
mütt fi q respublikaların probleml rini daha yax ı bilirdim. Çünki onların çoxu 
mütt fi q respublikada i l m mi di, b lk  d  Rusiyada vilay t partiya komit sind ,

---

58
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
nazir i l mi di. Mütt fi q respublikanın xüsusiyy tini bilm k üçün orada i l m k
lazım idi, özün bu v ziyy td  olmalı idin.
Burada uzun ill r respublikaya r hb rlik etdiyim  gör  mütt fi q  respublikanın
probleminin Moskvada nec   a ır h ll edildiyini, Moskvadakı b zi r hb rl rin
mütt fi q respublikalara lazımınca münasib t göst rm dikl rini d  görürdüm. ölk miz
SSR , y ni Sovet Sosialist Respublikaları ttifaqı adlanırdı. Özü d  bu, 1922-ci ild
yaradılmı  könüllü birlik idi.
Mariya Orlik: Bu könüllü birliyin n  oldu unu bilirik.
Heyd r liyev: Bel  olan halda Siyasi Bürodakı bir çox h mkarlarım bunu, t
ssüfl r
ki, ba a dü mürdül r. Bel  bir  raitd  ya adı ıma, mütt fi q respublikanın v ziyy tin
yaxından b l d oldu uma gör , mütt fi q respublikaların ehtiyac v  probleml rini,
ç tinlikl rini onların çoxundan yax ı ba a dü ürdüm. M n bir çox m s l l ri, o 
cüml d n Ukrayna il  ba lı m s l l ri h ll edirdim. Ukrayna iri respublika olsa da, 
Moskvada onunla hesabla salar da, bir çox m s l l r h ll olunmurdu. M s l n, t kc
sizin s viyy nizd  deyil, ba qa s viyy l rd  d  h ll edilmirdi. Siz humanitar sah  il
m
ul olurdunuz, el  bu sah   d   m n  baxırdı. M n çox sah y , o cüml d n d
m d niyy t sah sin , sosial sah y  kuratorluq edirdim. Olduqca çox vilay t partiya 
komit l rinin birinci katibl ri birba a m n  müraci t edirdil r v  h r birinin d  öz 
problemi var idi. M n h mi  bu m s l l rin h llin  çalı ırdım.
Mariya Orlik: Siz orada canlandırıcı bir qüvv  idiniz v  biz bunu bilirdik, ona 
gör  d  m hz Siz  müraci t edirdik. Bir daha çox sa  olun.
Heyd r
liyev: Sa  olun ki, unutmursunuz. Gürcüstan nümay nd  hey ti n s
dem k ist yir?
rina Yevaniya (Gürcüstan qadınlarının v ziyy tinin yax ıla dırılması üzr
hökum t komissiyasının eksperti, münaqi l r üzr  müt x ssis): Çox hörm tli
Heyd r
liyeviç, m n bir q d r h y can keçirir m. lk növb d  icaz  verin, bizi - 
GUÖAM ölk l ri qadınlarının birinci  m kda lıq forumunun i tirakçılarını q bul
etm y  vaxt v  imkan tapdı ınıza gör  Gürcüstan qadınlarının nümay nd  hey ti
adından Siz  t
kkürümüzü bildirim.
GUÖAM birliyinin bünövr sini qoyark n Sizin, ölk l rimizin liderl rinin b yan
etdiyi m qs d v  v zif l rin h yata keçirilm sin  qadınların da nec  böyük töhf  ver
bil c yi bar d  burada artıq danı ıldı. Biz ciddi planlar n z rd  tutmu uq, kifay t
q d r s m r li i l dik v  razılı a g ldik ki, ölk l rimizin i ıqlı v  dinc g l c yi namin

---

59
www.aliyevheritage.org
Az rbaycan qadını namin
ir lil y c yik. Çox hörm tli Heyd r
liyeviç, m n
xs n Siz  dem k ist yir m ki, 
Az rbaycandakı dostlarımız v  bacılarımızla daimi  laq l rimizin geni l nm sin
v   d rinl m sin  Gürcüstanda biz böyük  h miyy t veririk. Bel   s mimi q bula
gör , d st yiniz  gör  çox sa  olun.  min m ki, h mkarım m mnuniyy tl  bir neç
xo  k lm
lav  ed c kdir. Sa  olun.
Tamara Aba idze (Gürcüstan qadınlarının v ziyy tinin yax ıla dırılması üzr
hökum t komissiyasının ba  referenti, münaqi l r üzr  müt x ssis):  C nab
prezident, m n d  çox h y can keçirir m. lk növb d  biz , forum i tirakçılarına diqq t
yetirdiyiniz  gör  Siz  m n d  t
kkür etm k ist yir m. Biz Sizin daimi d st yiniz
minik. Biz   m lumdur v  heç vaxt unutmayaca ıq ki, ölk mizin h yatının çox 
a ır anlarında Siz öz xalqınızın h qiqi lideri kimi, Az rbaycanın g l c yi haqqında
dü ün n sl uzaqgör n siyas tçi kimi ölk mizl , xalqımızla dostlu un xeyrin  seçim 
etdiniz. Biz bunu qiym tl ndirir v
minik ki, Az rbaycan v  Gürcüstan qadınları
arasında münasib tl r GUÖAM-ın dig r ölk l rinin qadınları üçün örn k olacaqdır. 
Bir daha sa  olun. Biz göz l Bakı
h rind n bir-birimiz
n xo  duy ularla ayrılırıq
v
minik ki, hamımız Tbilisid   d , Ki inyovda da, Kiyevd   d , Da k ndd   d
yenid n görü c yik. Sizinl  bugünkü görü  is  g l c k f al m kda lı ımız üçün 
xeyir-duadır. C nab prezident, bir daha çox sa  olun.
Heyd r
liyev: Biz Gürcüstanla qon uyuq, h m qon u, h m d  dostuq. 
Dostlu umuzun çox böyük tarixi var, bunun nec  bir tarix oldu unu h tta söyl m k
ç tindir. Biz bir çox  srl r, minillikl r boyu yana ı ya amı ıq. Bilirsiniz, Qafqazda 
v ziyy t o q d r d  normal   deyil,   Erm nistanla Az rbaycan arasında münaqi
mövcuddur, Gürcüstanda abxaz, C nubi Osetiya probleml ri, habel  Rusiyanın
c nubunda, imali Qafqazda probleml r var, Çeçenistandakı hadis l r var. T ssüf
ki, bizim bu zonamız münaqi l r zonası olmu dur. Sözsüz ki, bu münaqi l r h r
bir xalqa, h r bir ölk y  çox böyük ziyan vurur. Dü ünür m ki, biz bu münaqi l ri
aradan qaldıraca ıq. Dem liy m ki, Erm nistanla bizim münaqi mizd , Gürcüstanın
Abxaziya il  münaqi sind   n  gürcü xalqı, n   d  Az rbaycan xalqı t qsirkardır. 
Çünki Erm nistan heç vaxt erm ni torpa ı olmamı , z li Az rbaycan torpa ı olan 
Da lıq Qaraba  Muxtar Vilay tini özün  birl dirm y  çalı araq, h l  1988-ci ild
Az rbaycana qar ı razi iddiaları ir li sürm y  ba lamı dı.
Orada az rbaycanlılar da, erm nil r d  yan-yana ya ayırdılar. M s l n, Gürcüstanın
çox z ngin tarixi var. Abxaziya Gürcüstanın bir hiss sidir. M n h tta siz  dem liy m

---