Qasim qirxqizli
Yüklə 0,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
60 seçilən Həsən kəndlilərə deyir ki, əgər məni istə- yirsinizsə, yal-yamacın daşını təmizləyin ki, maral- ların ayağını incitməsin. Həsəni Yazgül xanımla evləndirirlər. Həsən harada yaralı maral görürmüşsə onla- rın yarasını bağlayıb sağaldarmış. Həsən camaatı yığıb deyir ki, məni Kürün sahilindəki Qıraq Bayramlı elatına qonaq çağır- mışdılar. Onlar mənə bir maral qoruğu göstərib de- dilər ki, qoruğun adı “Buğac oğlu Həsəndir”. Bu adı sən anadan olanda Sarı Abdal baba qoyubdur. Onlar dedilər ki, yurdumuzun hər guşəsində - Maymaq dağında, Ağbabada, Başkeçiddə, Borça- lıda, Kəpənəkçidə, Sarıyaqubda, Beşikli bağda tay- famızdan adamlar var. Sən öz oğlanlarınla o yerləri gəz, tanış et. Onlara qız ver, qız al, əlaqəni kəsmə. Saydığımız bu ocaqların hamısında çöl maralları sağına gəlir. Ağbabalı qoca maraqlı bir hadisə danışaraq deyir: - Bir ovçu maralları çox qırırmış. Bir gün ovçunun oğlu atasının arxasınca gəlib xəzəllikdə yatır. Ovçu maralın balasını vurur. Maral ona tərəf qaçanda bir ox da marala atır. Ox süzərək xəzəlin içində yatan ovçunun oğluna dəyir. Maral bir yan- da öz balasını, ovçu da bir tərəfdə öz balasını ağlayır. Ovçu o gündən maral ovuna tövbə edir. Marala toxunan heç bir zaman cəzasız qalmır. Maral halallığı sevir. 61 Bir dəfə ovçu maralı oxa tutur, lakin o, qaçmır. Ovçu gəlib görür ki, maral balasını yalayır, neçə yerindən yaralanmasına baxmayaraq yaralara dözür, ancaq bala ayrılığına dözmür. Bir gün Buğac oğlu Həsən ağır xəstələnir. O, arvadı Yazgülü çağırıb deyir ki, yuxuda gördüm mənim dərmanım maral qatığıdır. Yazgül deyir ki, maral qatığını haradan alım? Həsən deyir ki, ana maral səni “Maral qa- yası”nda gözləyir. Yazgül sərnici götürüb qarı yara-yara gedib maralı sağır. Birdən yadına düşür ki, Həsən qatıq istəyib. Geriyə qayıdıb deyir ki, Həsən məndən süd yox, qatıq istəyib. Maral gözlərindən iki damcı sü- dün içinə salır və süd qatıq olur. Buğac oğlu Həsən qatıqdan yeyib sağalır. O, yaxınlarını ətrafına top- layıb deyir: - Sizə vəsiyyətim budur ki, el-oba ilə yaxşı dolanın, tayfalarımızı hər yerdə, hər zaman yox- layıb, yurdu sevin. Əzizini itirən bir il ağlar, vətə- nini itirən isə ömrüboyu ağlayar. Əsl övlad doğul- duğu torpağı vətən bilər, törəmə övlad isə qarnı doyan yeri. Məni, bax o Sarı Abdal təpəsində dəfn edin, ərtafına sal daşlar, düzüb duzlaq düzəldin. Qoyun o təpədə mən olum, bir də marallar. İllər keçir, Sarı Abdal təpəsində bir qəbir ətrafında duzlaq, yanlarında isə marallar yatırdı. 62 Ana maral ayaq üstə qəbirə baxa-baxa ağlayarmış. Yaxında isə maral dərisindən alaçıqlar görünürmüş. Hekayədə müəllif insanla təbiət aləminin qarşılıqlı vəhdətdə olması məsələsini oxucuya dik- tə edir. Əgər insan təbiətin heyvanlarına xoş mü- nasibət göstərərsə, onun əvəzini onqat alacağına əmin olmalıdır. Hekayə oxunaqlı, xalq deyimləri ilə zəngin olduğu üçün oxucular tərəfindən sevilə-sevilə oxu- nur. Azərbaycanın məşhur xanəndəsi Cabbar Qaryağdıoğlu gənc olmasına baxmayaraq sehrkar səsi ilə el-oba arasında yaxşı tanınmış bir sənətkar idi. Onu hamı muğam ustası kimi tanıyırdı. Gün- lərin bir günü çox fikirləşdikdən sonra Təbrizə üz tutmağı qərarlaşdırır. Məqsədi də o olur ki, görsün Təbrizdə Azərbaycan muğamları necə ifa olunur. Bu muğamlarda yeni nəfəs, yeni çalarlar, yeni xallar, güllər varmı? O, özünü tanıtmamaq üçün tacir libası geyinir, karvana qoşularaq Təbrizə gəlir. Burada onu bir tacir tanıyır, lakin üstünü vurmur. Onunla hal-əhval tutur, dostlaşır və evinə qonaq aparır. Tacir Cabbarı gül bağçaya tərəf oturtdurur, gizlincə yanına da bir qabal qoyur. Bağçada dil-dil ötən bülbüllərdən vəcdə gələn Cabbar Qaryağdı- oğlunun xəyalı Qarabağa uçur, hər bir şeyi unutdu- ğuna baxmayaraq gözləri qəflətən böyründəki qa- bala sataşır. Şirin xəyallara dalaraq özündən asılı olmayaraq əl atır qabala və “Segah” muğamını 63 oxumağa başlayır. Tacirin 7-8 yaşlarında olan oğlu maraqla qonağın oxumasına qulaq asır. Bundan xəbər tutan ev sahibəsi yaxınlaşıb uşağın qolundan yapışır və deyir: - Əyə, burda nə durmusan? Allaha and olsun qonağımız “Segah”ın qol-qabırğasını necə sındı- rırsa, indicə sənin də qol-qabırğanı eləcə sın- dıracam. Dur, get atanın yardığı odundan daşı gətir ocağın başına. Qonağımızı narahat etmə!.. Cabbar ev sahibəsinin bu sözündən sonra “Segah”ı axıra kimi oxuya bilmir, çox bikef olur. Tacir gəlib qonağın yanında əyləşir, ona toxtaqlıq verir: - Kefini heç pozma, qardaş. Sözdür də... Axşam çoxlu qonaqlarımız gələcək. Bir çal-çağır olacaq ki, gəl görəsən... Qonaqlar gəlib çıxırlar. Qonaqlardan biri gətirdiyi kamançanı, tacir isə tarı əlinə götürür. Ev sahibəsi libasını dəyişərək pərdə arxasından çı- xaraq “Segah” muğamını oxuyur. Cabbar görür ki, ondan fərqli olaraq bu qadın “Segah”ı yeni xallarla, guşələrlə elə bəzədi ki, gəl görəsən. Qonaqlar dağılıb getdikdən sonra Cabbar tacirdən onu bu sirdən agah etməyi xahiş edir. Ta- cir deyir: - Bax, bu xanımım müğənni idi, mən də onun yanında tarzən. Mən ona vurulmuşdum. Bir gün ürəyimi ona açdım. Ağır bir şərt də qoydum ki, biz ailə qurandan sonra xanəndəlik etməyə- Yüklə 0,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|