217
dialoqunu davam etdiririk. Əminəm ki, mənim Avropa
parlamentinə, Avropa İttifaqına və Avropa Komissiyasına
səfərim gələcək əlaqələrimizin inkişafında çox mühüm rol
oynayacaqdır. Biz bir məsələdə birləşmişik və bu bir-birimizə
yaxınlaşmaq və Avropa təsisatları ilə Azərbaycan arasında
mümkün qədər çox sahələri əhatə edəcək uzunmüddətli strateji
tərəfdaşlıq qurmaqdır.
Bugünkü danışıqlarımız zamanı daha çox diqqət Azərbay-
canda siyasi islahatların davam etdirilməsinə, demokratik
sistemin gücləndirilməsinə və Azərbaycanın siyasi sisteminin
Avropa İttifaqı ölkələrinin siyasi sisteminə yaxınlaşdırılmasına
yönəldi. Həmçinin Azərbaycanda iqtisadi islahatlar yalnız o
zaman uğurlu ola bilər ki, bu islahatlar siyasi islahatlarla birgə
aparılsın. Bizim çox liberal iqtisadi qanunvericiliyimiz vardır.
Bu bizə xarici sərmayədarları cəlb etməyə kömək edir.
İnvestorlar, adətən, siyasi vəziyyəti proqnozlaşdırıla bilən və
sərmayələrin qorunduğu ölkələrə sərmayə yatırırlar.
Biz bu gün, həmçinin regional təhlükəsizlik məsələlərini də
müzakirə etdik. Cənab Sədrin qeyd etdiyi kimi, Ermənistan–
Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli təkcə
Azərbaycan üçün deyil, həm də regional inkişaf və təhlükəsizlik
üçün çox vacibdir. Çünki bu, regional sabitlik və təhlükəsizlik
üçün ən böyük təhlükədir. Biz ATƏT-in Minsk qrupu həmsədr
ölkələrinin rəhbərlərinin və bu gün cənab Barrozunun
bəyanatlarından ruhlanırıq ki, status-kvo qəbuledilməzdir.
Bu gün biz eyni fikri cənab Buzek ilə də bölüşdük. Bu çox
vacib bəyanatlardır. Çünki biz bu münasibətləri illərdir ki,
gözləyirdik. Bildiyiniz kimi, bizim torpaqlarımız artıq 20 ilə
yaxındır ki, işğal altındadır və yüz minlərlə azərbaycanlı öz
torpaqlarında qaçqın və məcburi köçkün kimi yaşayır. Status-
kvonun dəyişdirilməsi Azərbaycan torpaqlarının azad
olunmasına, Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh sazişinin
əldə edilməsinə, bütün kommunikasiyaların açılmasına, qaçqın
və köçkünlərin öz doğma yurdlarına qayıtmasına gətirib
çıxaracaqdır. Bu isə öz növbəsində Cənubi Qafqaz regionunda
218
tamamilə yeni bir vəziyyət yaradacaqdır. Ondan sonra isə üç
Cənubi Qafqaz ölkəsi siyasi islahatları birgə aparmağa və
Avropa təsisatları ilə daha sıx əlaqələr qurmağa başlaya bilər.
Avronestin yaradılması yaxın tarixin ən mühüm hadisə-
lərindəndir. Bu isə Avropa ilə Qafqaz ölkələri arasındakı
əlaqələrə uyğundur. «Şərq Tərəfdaşlığı», Avronest, Assosiativ
razılaşmaya dair danışıqlar – bütün bunlar əməkdaşlığımızın
mühüm elementlərindəndir və bizə Avropaya daha yaxın
olmağa imkan verəcəkdir.
Bu gün həmçinin enerji təhlükəsizliyi məsələlərini də
müzakirə etdik və bir qədər əvvəl sədr Buzek düzgün qeyd etdi
ki, Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft boru kəmərinin tikintisi
regiondakı vəziyyəti tamamilə dəyişdi, yeni dəhliz açdı. Artıq
bu gün bu dəhliz vasitəsilə Azərbaycandan dünya bazarlarına
yanacaq ixracatı həyata keçirilir və Avropa ilə Azərbaycan
arasında enerji əməkdaşlığının davam etdirilməsinə yaxşı bir
şərait yaradır. Bu ilin yanvarında Avropa Komissiyasının sədri
cənab Barrozunun Azərbaycana səfəri zamanı biz Cənub qaz
dəhlizi ilə bağlı bəyannamə imzaladıq. Bu isə bəyannamədən də
artıqdır. Bu bəyannamədə çox mühüm məqamlar vardır. Biz
birgə işçi qrupu yaratdıq. Bu qrup artıq fəaliyyətdədir və yaxşı
nəticələr verməkdədir.
Azərbaycan böyük enerji ehtiyatlarına malik olan bir ölkə
kimi, potensialını reallaşdırmaq istəyir ki, özünün enerji
resurslarını dünya bazarlarına nəql edə bilsin. Avropanın isə
şaxələndirməyə, yeni təchizat marşrutlarının yaranmasına
ehtiyacı vardır. Bu məsələdə bizim maraqlarımız üst-üstə düşür.
Bu səbəbdən əməkdaşlığımız, onun gündəliyi çox genişdir. Bu
gün Avropa parlamentini ziyarətim bu münasibətlərin hər iki
tərəf üçün nə qədər vacib olduğunu göstərir.
Cənab Sədr, qonaqpərvərliyə, dəvətə və bugünkü danı-
şıqlarımıza görə bir daha minnətdaram.
* * *
Sonra jurnalistin sualı cavablandırıldı.
219
Ş a i q M ə m m ə d o v (Azərbaycan Televiziyası):
Sualım Avropa parlamentinin sədrinədir. Cənab Sədr,
Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən işğal
olunması bir milyondan çox insanın qaçqın və məcburi
köçkün vəziyyətinə düşməsinə gətirib çıxarıb. Burada insan
hüquqlarının kobud şəkildə pozulması faktı mövcuddur.
Məsələ ilə bağlı Avropa parlamentinin müvafiq qərar qəbul
etməsinin vaxtı çatmayıbmı?
Y e j i B u z e k: Bu sual bizim bu məsələnin həllində yaxın
gələcəkdə iştirakımız və yardım göstərməyimizlə bağlıdır. Çünki
burada iki mühüm bəyanatın olması zəruridir. Bütün əsas tələblər
yerinə yetirilməlidir. Bu məsələdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü
çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir və Avropa parlamenti belə bir
yanaşmanı tam dəstəkləyir. Bu, istənilən danışığın yaxşı bir
başlanğıcıdır. Bildiyiniz kimi, bu yaxınlarda ATƏT-in Minsk
qrupunun həmsədri olan Rusiya tərəfindən təşkil edilən
Azərbaycan və Ermənistan arasında Kazan görüşünün keçirilməsi
nəzərdə tutulur. Bu çox yaxşı bir işarədir. Avronestdə isə hər iki
ölkənin parlamentinin 10 nəfərdən ibarət nümayəndə heyəti bir
araya gələrək bütün bu problemləri müzakirə edə bilər. Avronest
Assambleyasının iki üzvünün namizədliyi həmin işçi komitənin
həmsədr vəzifələrinə irəli sürülüb. Avronestdə gündəlik iş
fəaliyyəti nəticə verir. Münaqişənin həlli üçün biz Azərbaycanı və
Ermənistanı yaxınlaşmağa çağırırıq. Danışıqların parlamentlər
səviyyəsində aparılması da çox vacibdir və bunu Avronest
daxilində etmək asan ola bilər. Ermənistan və Azərbaycan
parlament rəhbərlərinin qərarı nəticəsində biz bunu Avronestdə
mayın əvvəlində başlaya bildik.