Qlobal iQTİsadiyyat və TƏHLİL
Yüklə 425,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
miqyaslı pilot proqramı həyata keçirməyə hazırlaşır: bu ölkələrdə 6 mindən artıq şəxsə 10 il və daha artıq müddətdə şərtsiz baza gəlirinin verilməsi planlaşdırılıb. UBI tipli sosial müavinətə qarşı bir çox t ənqidi fikirlər də mövcuddur. Baza gəlirinin verilməsinə qarşı çıxan sağ yönümlü siyasi partiyaların əsas arqumenti ondan ibarətdir ki, bu tip gəlirin təmin olunması əhalinin işləmək motivasiyasını öldürə, bir sözlə insanları tənbəlləşdirə bilər. Lakin yanvar ayında DemoSCOPE tərəfindən İsveçrədə həyata keçirilən sorğuya əsasən əhalinin cəmi 2%-i baza gəliri ilə təmin edildikləri halda işləməkdən imtina edəcəklərini bildiriblər. Həmçinin, baza gəlirlərinin inflyasiyaya artırıcı təsir göstərəcəyi iddia olunur, ancaq nəzərə alsaq ki, bu proqram dövlət tərəfindən həyata keçirilən digər bahalı layihələri əvəz edəcək, o zaman inflyasiyaya təsirin əhəmiyyətli olmayacağını güman etmək olar. Bununla yanaşı, bir çox, xüsusilə üçüncü dünya ölkələrində dövlət tərəfindən əhaliyə subsidiya və ya yardım şəklində ayrılan müavinətlər bəzi hallarda mənimsənilir və korrupsiya mənbəyinə çevrilir. Fərdi baza gəlirinin təqdim edilməsi yoxlama, nəzarət və inzibati xərcləri aradan qaldırır və vəsaitin hədəflənmiş kütləyə çatmasını asanlaşdırır. Sol yönümlü siyasi partiyaların əsas narahatlığı isə baza gəliri təqdim edildiyi halda bunun digər bütün sosial müdafiə proqramlarına əvəz olaraq görüləcəyi və ümumilikdə, əhalinin sosial müdafiəsi məsələsinə marağın azalacağı ilə bağlıdır. Lakin bəzi mühafizəkar və liberallar da baza gəliri ideyasını məhz bu səbəbdən dəstəkləyirlər. Onlara görə bütün sosial müdafiə proqramlarının baza gəliri ilə əvəz olunması həm insanlara daha çox seçim azadlığı verəcək, həm də dövlətin digər proqramların həyata keçirilməsi ilə bağlı xərclərini əhəmiyyətli şəkildə azaldacaq. Mənbə: •
http://www.theguardian.com/politics/2016/apr/ 13/should-we-scrap-benefits-and-pay- everyone-100-a-week-whether-they-work-or- not
•
http://www.remappingdebate.org/article/guara nteed-income%E2%80%99s-moment- sun?page=0,2
• http://www.theguardian.com/business/econom ics-blog/2014/dec/18/incomes-scheme- transforms-lives-poor
•
http://www.fastcoexist.com/3056339/switzerla nd-will-hold-the-worlds-first-universal-basic- income-referendum
• http://www.basicincome.org/news/2016/01/sw itzerland-only-2-of-people-would-stop- working-if-they-had-a-basic-income/
•
http://www.vox.com/2016/4/14/11410904/giv edirectly-basic-income
11
Hazırda qlobal maliyyə bazarlarını narahat edən əsas məsələlərdən biri dünyada ən böyük valyuta ehtiyatları balansına malik olan Çin Mərkəzi Bankının ehtiyatlarında müşahidə olunan kəskin azalmadır. Belə ki, Mərkəzi Bankın ehtiyatları 2015-ci il ərzində 513 milyard dollar əriyərək tarixi rekordunu yeniləmişdir. Ümumilikdə isə, ehtiyatlarda azalma tendensiyası 2014-cü ilin ortalarından etibarən davam etməkdədir və geridə qalan müddət ərzində xarici valyuta ehtiyatları 762 milyard dollar azalmışdır. Verilən rəsmi açıqlamalarda ehtiyatlardakı azalmanın əsas səbəbləri kimi, əhalinin xarici valyutada olan yığımlarını artırması və borclarını tez ödəmək istəyi göstərilir. Bu amil isə, əhali və şirkətlər arasında keçən il ərzində milli valyutanın müəyyən qədər devalvasiyasının yaratdığı mənfi gözləntilərin olduğundan xəbər verir. Buna əlavə olaraq, Çin iqtisadiyyatında geriləmə və Federal Ehtiyatlar Sistemi (FES) tərəfindən 2016-cı ildə bir neçə dəfə faiz artırılması gözləntilərinin mövcudluğu da yuana olan təzyiqi gücləndirir. Mərkəzi Bank vaxtaşırı olaraq, bu göstəricilərin müvəqqəti olduğunu və milli valyutanın etibarlılığının zədələnməyəcəyini vurğulayır. Valyuta ehtiyatlarında dəyişikliyin son aylardakı dinamikasına baxdıqda Mərkəzi Bankın mülahizələrinin hələ ki özünü doğrultduğunu demək olar. Belə ki, 1-ci rübün ilk 2 ayında xarici valyuta ehtiyatlarında müşahidə olunan azalma, mart ayında artımla əvəzlənmişdir. Ehtiyatlarda yanvar ayında 100 milyard
dollar və fevral ayında 29 milyard dollar azalma müşahidə olunsa da, mart ayında yenidən 10 milyard dollar artım olmuşdur. Buna əsas səbəb kimi, ötən ilin son ayında faiz artırılması qərarı qəbul edən FES-in bu ilin ilk rübündə kifayət qədər təmkinli davranması və maliyyə bazarları iştirakçılarında il ərzində faiz artırılması ilə bağlı veriləcək qərarların, ilin əvvəlində təxmin edildiyindən az olacağı gözləntilərinin formalaşmasını göstərmək olar. Hazırda Çin Mərkəzi Bankının xarici valyuta ehtiyatları 3.2 trilyon dollar həcmində qalmaqla ciddi təşviş üçün əsas vermir. Lakin, istər daxili, istərsə də xarici amillərin yuan üzərində olan təzyiqləri artıra biləcəyi ehtimalı qalmaqdadır. Mənbə: 1.
http://www.reuters.com/article/us-china- economy-forexreserves-idUSKCN0X41BE
2.
http://www.reuters.com/article/us-china-forex- idUSKCN0W10PA
3.
http://www.cnbc.com/2016/02/07/china-fx- reserves-fall-almost-100b-to-lowest-since- may-2012.html
Türkiyə Mərkəzi Bankı yumşaq pul siyasətinə başlayır Türkiyə Mərkəzi Bankının Pul Siyasəti Komitəsinin 24.03.2016 tarixində keçirilmiş görüşü zamanı qəbul etdiyi qərara əsasən, faiz dəhlizinin yuxarı həddi 0.25 faiz bəndi aşağı salınmışdır. Bununla Türkiyə Mərkəzi Bankının uzun müddətdir həyata keçirdiyi sərt faiz
dərəcəsi siyasətində yumşalma prosesibaşlamışdır. Mərkəzi Bankın
açıqlamasında və müxtəlif ekspertlərin şərhlərində qeyd olunduğu kimi, bu addım simmetrik faiz dəhlizinin tətbiqinə doğru atılmış ciddi bir addımdır. Belə ki, hazırda asimmetrik olan faiz dəhlizinin yuxarı həddi 10.50%, aşağı həddi isə 7.25% olaraq qəbul olunmuşdur. Siyasət faiz dərəcəsi isə 7.5% olaraq qalmaqdadır. Mərkəzi Bankın faiz dəhlizinin yuxarı həddinin aşağı salınmasında müxtəlif daxili və xarici amillərin rolu qeyd olunur. Bu amillərdən ən önəmlilərindən biri inkişaf etmiş ölkələrdə, xüsusilə Türkiyənin əsas ticarət tərəfdaşı olan Avropa İttiqafı ölkələrində yumşaq pul siyasəti davam etməsi və türk 12
Yüklə 425,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|