N1, 2016
bankla əlaqə qurmaq üçün onlayn bankçılıq və
ATM-
lər kimi məşhur olmasa da, bu üz-üzə
əməliyyatlardan (branch tellers) daha vacib
hesab olunur.
Mobil bankçılıqda olan yüksələn meyl
keçən
payız
Amerika
Bankçılar
Assosiasiyasının (ABA) sorğusunda da
müşahidə olunub. Sorğunun nəticələri göstərir
ki, hər beş amerikalıdan ikisi (39%) ən azı
ayda bir dəfə, 45%-i isə ümumilikdə mobil
telefonlarından
istifadə
edərək
bank
hesablarına nəzarət ediblər.
Mobil
bankçılığın
inkişafını
stimullaşdıran amillərdən biri Apple, Google,
Samsung və Paypal şirkətlərinin mobil ödəniş
sistemlərinin beynəlxalq bazarda rəqabəti
olmuşdur. 2014-cü ilin sentyabr ayında
yaranmış və IOS əməliyyat sistemi üçün
nəzərdə tutulmuş Apple Pay applikasiyası
Böyük Britaniya, Avstraliya, Kanada və Çin
kimi ölkələrdə fəaliyyət göstərir və 2016 fiskal
ilinin sonuna qədər İspaniya, Sinqapur və
Honk Konqda da fəaliyyətə başlayacağı
gözlənilir.
Bundan əlavə, Google şirkətinə
məxsus və Android əməliyyat sistemi üçün
nəzərdə tutulan Android Pay applikasiyasına
ABŞ-da hər ay 1.5 milyon yeni qeydiyyat olur.
A
pplikasiyanın bu yaxınlarda Böyük Britaniya
bazarına və 2016-cı ilin iyuna ayının sonuna
qədər isə Avstraliya bazarına daxil olacağı
gözlənilir.
Tayvanda yerləşən “Trendforce”un
məruzəsinə əsasən mobil ödənişlərin həcmi
2016-
cı ildə 620 milyard, 2019-cu ildə isə 1
trilion dollar səviyyəsinə çatacağı gözlənilir.
M
ənbə:
•
http://www.pymnts.com/news/digital-
banking/2016/fed-says-mobile-banking-usage-
on-the-rise/
•
https://www.siliconrepublic.com/gear/2016/03
/23/android-pay-uk-apple-mobile-wallet
•
http://www.nasdaq.com/article/apple-plans-to-
expand-apple-pay-is-mobile-web-next-
cm597534
1.6.
Qlobal maliyyə mərkəzləri
Beynəlxalq Valyuta Fondu maliyyə
bazarlarında risklərin artması ilə bağlı
xəbərdarlıq edir
Son dövrlərdə iqtisadi inkişafın zəifləməsi,
əmtəələrin ucuzlaşması və Çin iqtisadiyya-
tındakı mənfi meylləri nəzərə alaraq BVF
qlobal maliyyə bazarlarında sabitliyin
qorunması məqsədilə tədbirlər görülməsi
haqqında xəbərdarlıq edir. BVF tərəfindən
hazırlanmış son Qlobal Maliyyə Sabitliyi
İcmalına əsasən keçən ilin oktyabr ayı ilə
müqayisədə əmtəə və valyuta bazarlarında
hökm sürən yüksək volatilliyin nəticəsi olaraq
maliyyə riskləri artmışdır ki, bu da bir çox
ölkələr, xüsusilə Çin və Avropa ölkələri üçün
yarana biləcək yeni təhdidlərə hazırlaşmaq
üçün çağırışdır.
Çin bankları təşviş içindədir. Qlobal
maliyyə bazarlarında artan risklərin Çin səhm
bazarına mənfi təsiri investorların dünyanın
ikinci ən böyük iqtisadiyyatının artım
tempinin zəifləməsi ilə bağlı təşvişlərinin
yaranmasına səbəb olmuşdur. Çinin dövlət
müəssisəsilərində balans aktivləri üzrə
təxminən 1.3 trilyon dollar (1.14 trln avro)
məbləğində vəsaitin defolt olma riski var ki,
bu da ÜDM-in 7%-
i həcmində potensial bank
zərərinin yaranması deməkdir. BVF-nun
rəyinə görə bu böyük məbləğ olsa da, Çinin
ehtiyat yastığı, həmçinin mövcud itisadi artımı
nəzərə alındıqda idarə olunan səviyyədədir.
Avrozona
banklarında
maliyyə
kövrəkliyi. Avrozona bankları maliyyə kövrək-
liyinin azaldılması istiqamətində ciddi
tədbirlər həyata keçirməlidir. BVF qeyd edir
ki
, hazırda qlobal maliyyə bazarlarında artan
risklər fonunda Avrozona banklarında
problemlərin həllini ləngitmək olmaz. Belə ki,
A
vrozona banklarının hesablarında olan 900
mlrd. avro (715 mlrd. funt-
sterlinq) həcmində
problemli kreditlərin həlli istiqamətində
effektiv strategiya tətbiq olunmalıdır.
Həmçinin izafi kreditləşmə problemini həll
15
N1, 2016
etmək üçün bankların bağlanmasına ehtiyac
vardır.
Avrozonanın bank sistemində ən çox
problem yaşayan Yunanıstan, İtaliya, eyni
zamanda risklərə nisbətən daha az həssas
Po
rtuqaliya və bəzi Alman bankları olmuşlar
ki, buna səbəb izafi kreditləşmə, yüksək
məbləğdə vaxtı keçmiş kreditlər, həmçinin
tətbiq olunan biznes modellərinin zəifliyi
olmuşdur. İnkişaf etmiş ölkələrin bank
sektorunun təqribən 15%-i (Avropada bank
sektorun
un təqribən 30%-i) islahatlar olmadan
davamlı gəlirliliyə nail olmaq istiqamətində
ciddi çətinliklərlə üzləşmişdir.
Bundan əlavə, investorların daha
yüksək faiz dərəcələri tələbi və maliyyə
vəziyyətindəki çətinliklər iqtisadi geriləmə və
inflyasiya meylləri, artan borc yükü və inamın
zəifləməsi kimi risklər yarada bilər.
Borc yükünün artması problemi. He-
sab
lamalara əsasən, inkişaf etmiş ölkələrin
ortalama dövlət borcu artır və ÜDM-in 107%-
ni təşkil edir ki, bu rəqəm Yaponiya üçün daha
yüksək – təxminən 250% səviyyəsindədir.
Müqayisədə, inkişafda olan ölkələrdə vəziyyət
nisbətən yaxşı – ÜDM-in təxminən 50%-i və
ya daha aşağı – olsa da, bu ölkələrin maliyyə
ehtiyac
ları durmadan artır və inkişaf etmiş
ölkələrə nisbətən daha yüksək fiskal kəsirlə
üzləşirlər.
Eyni zamanda, inkişaf etmiş ölkələr
İkinci Dünya müharibəsindən sonra dövlət
borcunun maksimal səviyyəsi fonunda zəif
iqtisadi artım, həmçinin deflyasiya ilə
mübarizə aparır. Burada, borc yükünün
dayanıqlı olmaması səbəbindən, BVF əsas
diqqəti Yunanıstana ayırır və kreditorlar
tərəfindən borcların restrukturizasiyasını tələb
edir.
Yüksək borc yükü iqtisadi inkişafı
stimullaşdırmaq məqsədilə dövlətin əlavə
tədbirlər
həyata
keçirməsi
imkanını
məhdudlaşdırır. Nəticədə, bir sıra ölkələr
Dünya Bankına və BVF-ə maliyyə dəstəyi
üçün müraciət edirlər. Bu yaxınlarda isə neftin
qiymətində kəskin enmə səbəbindən maliyyə
çətinlikləri ilə üzləşən Anqolaya BVF
tərəfindən yardım göstərilmişdir.
Mənfi faiz dərəcəsinin əhəmiyyəti.
Avropa və Yaponiya Mərkəzi Bankları
tərəfindən, izafi likvidliklərini real sektora
kredit vermək əvəzinə Mərkəzi Bankdakı
hesablarında saxlayan kommersiya banklarını
cəzalandırmaq məqsədilə, iri həcmli qiymətli
kağız alışı proqramları hazırlanmış və mənfi
faiz dərəcələri tətbiq olunmuşdur. Belə ki,
mənfi faiz dərəcəsi iqtisadi inkişafa təkan
verməsi və bankların gəlirlilik marjasını
azaltması baxımından əhəmiyyətlidir.
BVF siyasət qurucularını likvidlik
risklərinin azaldılması, problemli kreditlərin
həlli, həmçinin maliyyə kövrəkliklərinin
azaldılması baxımından ciddi tədbirlər həyata
keçirməyə çağırır. BVF-in təklifləri effektiv
şəkildə nəzərə alındığı təqdirdə 2018-ci ilə
qədər iqtisadi artım tempi 1.7 faiz arta bilər
(baza ssenarisi çərçivəsində). Onu da qeyd
edək ki, baza ssenarisinə əsasən, BVF iqtisadi
artım tempinin növbəti 5 il ərzində 3.7%
olacağını proqnoz edir.
Mənbə:
•
http://www.theguardian.com/business/2016/ap
r/13/imf-warns-fresh-financial-crisis-global-
stability-report-eurozone-banks
•
http://www.dw.com/en/imf-warns-of-rising-
financial-market-risks/a-19184796
16