199
çünki çox vaxt nəinki bütün əsərin, həm də
operamn, baletin, dram
əsərinin ayrıca bir pərdəsinin, şəklinin sonuncu
səhnəsi F. adlanır.
FİRMA ÜSLUBU (firm style) - şirkətin reklam
müraciətlərində
daimi istifadə olunan bədii və mətn elementləri
(konstant).
FM (frequency modulation) - bax Tezlik
modulyasiyası.
FM DALĞASI (FM - Frequency Modulation)
- tezlik modul-
yasiyası (TM); şüalandıncı ilə antenamn mərkəzi
arasında məsafə.
FM-də dalğanın eni və daşıyıcı siqnalm tezliyi
sabitdir.
FOKUS (focus) - optik sistemin baş oxuna
paralel istiqamətdə
düşən işıq şüalarının həmin sistemdən keçdikdən
sonra cəmləşdiyi
nöqtə, hər optik sistemin iki q a b a q və a r x a
fokusu olur. TV-
də və kinoda təsvirin keyfıyyətü alınması, ilk
növbədə, dəqiq fokus
nöqtəsi tapılmasından asılıdır.
FOKUS MƏSAFƏSt (focal length) - optik
sistemin baş (əsas)
nöqtəsindən onun baş fokusuna qədər olan məsafə.
Linzanın, yaxud
optik güzgünün F.m. onun optik mərkəzindən
baş fokusunadək
200
olan məsafədir. Linzanm və ümumiyyətlə, optik
sistemin iki - q a -
b a q və a r x a F.m. olur. Cisim və xəyal
fazalannın sındırma
əmsallarından asılı olaraq bu məsafələr bir-birinə
bərabər, yaxud
fərqli ola bilər. Optik sistemin işıq qüwəsi,
böyütmə dərəcəsi və s.
F.m.-ndən asılıdır (baxObyektivinfokus məsafəsi).
FOKUS MƏSAFƏSİNİN DƏYİŞDİRİLMƏSİ
(focal distance
change) - fasiləsiz, uzunmüddətli plan çəkilişi
zamanı kameranın
obyektə tərəf, ya da obyektdən həqiqi, yaxud
güman edilən hərəkəti.
Canlı hərəkətin çəkiliş zamanı, adətən, hərəkətsiz
kamerada fokus
məsafəsinin variyoobyektivinin dəyişdirilməsi
hesabma əldə olunur.
FOKUS-QRUP (focus-group) - tədqiqatçılann
bu və ya digər
informasiya verilişlərinə reaksiyanı rəy sorğusu
ilə öyrənmək üçün
seçdiyi auditoriyanın bir hissəsi. F.-q.-dan sonra
isə kontent-təhlil
keçirilir.
FOKUSUN MÜƏYYƏNLƏŞDtRtLMƏSİ
(focus definition) -
hər hansı məsafədən kameranın obyektivinə
salmmış təsvirdəki
yayğınlığın, qeyri-müəyyənliyin aradan
qaldınlması. Fokusun tez
201
müəyyənləşdirilməsi refleksə çevrilir. Əwəlcə,
ən kəskin görüntünü
götürür, sonra görüntüdə «yayğınhq» gördükcə
onu düzəltməyə
çalışır. F.m. iki üsulla: əllə (zumdan istifadə) və
avtomatik üsulla
gerçəkləşdirilir.
FON (background/hum) - 1) bəzən
teleradio verilişlərini,
kinofilmlərin nümayişini müşayiət edən kənar səs
effektləri; 2) səsin
ucalıq səviyyəsinin vahidi.
FON İŞIĞI (backgraund light) - çəkiliş
prosesində zaman və
ovqatı bildirmək üçün istifadə edilən işıq.
F.i. bütövlükdə
işıqqurmanın ən mühüm dəyişən tərkib
hissələrindən biridir. Onun
köməyi ilə çəkilən səhnənin zamanını və ovqatını
seyrçiyə yetirmək
və seyrçi qavrayışına təsir göstərmək mümkündür.
F.i.-nı əks işıqla
eyniləşdirmək olmaz; işıq çəkiliş obyektini, fon
işığı isə arxa planı
işıqlandınr.
FON MUSİQİSİ (background music) -
videoaparatda səsin
(danışığm) dublyajı (əvəz edilməsi) zamanı
materiala əlavə olunan
səs effektləri.
FONOQRAF (phonograph/ phono record) -
səsi yazmaq və
202
səsləndirmək üçün cihaz; səsyazan.
FONOQRAM (phonogram/scanning) -
sonradan səsləndirilməsi
nəzərdə tutulan səs siqnallannın yazılışı; səsin
(nitqin, musiqinin və
ya şərti siqnalın) qramplastinkada, maqnit lentində,
kinoplyonkada
yazılması; audiolentə - diskə yazma.
FONOQRAMIN YERLƏŞDİRİLMƏSİ ÜÇÜN
MAQNİTO-
FON (layback recorder) - səs siqnallarının
videolentə xüsusi effekt
siqnalları və eyni zamanda mikşerlə yazılmasını
təmin edən qurğu.
FONOTEKA (phono library/archieve) - 1)
müxtəlif (bəzən nadir)
-musiqi yazıları anbarının xüsusi şəraitdə
saxlandığı yer. F.-lar,
həmçinin məlumat-öyrədici xarakterli müxtəlif
vəzifələri və tarixi
sənədlər funksiyasını da yerinə yetirir; 2)
fonoqramlarm, səs
yazılannın, lentlərin toplusu, arxivi.
FORMA (form) - 1) bədii əsərin, sənətin
mövcud növünün
təsviri-ifadə vasitələrinin köməyi ilə bədii
məzmunu ifadə etmək
üçün yaradılan struktur, xarici çərçivə, forma. F.
məzmunun əsərdə
necə və hansı vasitələrlə təcəssüm etdiyini göstərir.
F.-nın əsərin
203
məzmunundan asılılığı bunda ifadə olunur ki,
məzmundan kənarda
forma mövcud deyildir. Sənətkarın F. axtanşlarının
məzmundan
təcrid edilməsi F.-m mənadan məhrum edir və
məntiqi olaraq
formalizmə gətirib çıxanr. Hər sənət növünün
özünəməxsus forması
var: r ə s s a m l ı q d a -kolorit, rəng; qrafikada
-rəsm; musiqidə-
melodiya və s. Amma bununla yanaşı, incəsənətin
müxtəlif növləri
[üçün ümumi olan forma ünsürləri də
mövcuddur. Kompozisiya,
süjet, fabula və s. bu qəbildəndir; 2) əşyanın xarici
görünüşü, şəkli,
biçim, şablon, nümunə; 3) tip, quruluş, təşkilat
sistemi; struktur.
FORMALİZM (formalism) - estetika və
incəsənətdə bədii
əsərlərin ideya məzmununu inkar edən, yalnız
onlann formasına
jrfıəmiyyət verən idealist cərəyan və bədii metod.
Kinoda - kadrların
montajının göstərilməsinə dəlalət edir.
FORMAT (format) - TV verilişlərinin
daimi əlamətlərinin
məcmusu. F. çap formalannın xətti ölçülərinin
- uzunluğunun,
eninin, kağız vərəqi hündürlüyünün, kitab
səhifələrinin, sütunlann,
Dostları ilə paylaş: |