Ramiz Mehdiyev demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
742 Ramiz Mehdiyev
Demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
proqramların həyata keçirilməsi çətinliklərlə üzləşə bilər” 1 . Buna görə də ictimai palatalara bənzər qurumların və cari və- ziyyəti işgüzarlıqla, real və düşünülmüş şəkildə qiymətləndi- rən və təhlil edən, dövləti və cəmiyyəti hər hansı saxta sap- malardan və labüd olaraq sosial narazılığın artmasına doğru aparan iğtişaşlardan çəkindirərək, vəziyyətin inkişaf perspek- tivini tədqiq edən digər ictimai ittifaqların və birliklərin bu disputda çox mühüm rolu var. Əgər müəyyən qüvvələr bizim cəmiyyəti xırda qruplara par- çalamağa cəhd göstərirsə, əgər biz yalnız özümüzün mənsub ol- duğumuz məhdud qrupların maraqları ilə yaşasaq, Azərbaycan daxili və xarici təhlükələrə qarşı ciddi müqavimət göstərə bilər- mi? Tamamilə aydındır ki, ən azı, baza xarakterli ümummilli dəyərlər və vəzifələr ətrafında sıx birləşmədən bu təhlükələrə davam gətirmək mümkün olmayacaqdır. Ümumi siyasi nəza- kətlilik olmasa, bütün siyasi və ictimai qrupların qarşısında du- ran vəzifələr başa düşülməsə, real demokratik məkan qurmaq çox çətin olacaqdır. Bizim cəmiyyət öz inkişafının elə bir pil- ləsinə yaxınlaşmışdır ki, indi partiyalar siyasi mədəniyyətin sə- viyyəsini yüksəltməli, partiyalararası dialoq və koalisiya şəklin- də fəaliyyət vərdişlərinə yiyələnməli, xalqın iradəsi ilə hakimiy- yətə gəlməyi və hakimiyyətdən getməyi öyrənməlidir. Son illərdə biz milli iqtisadiyyatın davamlı inkişafı və enerji resurslarının dünya bazarlarına çatdırılması üçün SSRİ-dən miras qalmış rəqabət üstünlüklərindən istifadə edə bilmişik. Lakin təkcə karbohidrogenlər ixracı hesabına güclü iqtisadiyyat yaratmaq mümkün deyildir. Əgər biz rabitə və informasiya, enerjiyə qənaət, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı sahəsində yüksək texnologiyalara yiyələnməsək,
1
Əliyevin nitqindən. Bakı, 2 oktyabr 2006-cı il.
743 Sözardı əvəzi
təhsil və elm sistemlərini rəqabətədavamlılıq mənbəyinə çe- virməsək səmərəli inkişaf barədə danışmaq çətin olacaqdır. Buna görə də çox düzgün olaraq son illərdə “qara qızıl” ixra- cından asılılığı azaltmaq və milli iqtisadiyyatın digər tərkib hissələrini gücləndirmək yolu seçilmişdir. Görülmüş təsirli tədbirlər nəticəsində 2006-cı ildə Azərbaycanda ÜDM-in həcmi 17,7 milyard manata bərabər olmuşdur. Bu, 2005-ci ilin müvafiq göstərici ilə müqayisədə 34,5 faiz çoxdur. ÜDM-in 58,3 faizi sənayedə, 7,1 faizi kənd, ovçuluq və meşəçilik təsərrüfatlarında, 5,6 faizi topdansatış və pərakən- də satış, avtomobillərin, məişət cihazlarının və şəxsi istifadə əşyalarının təmiri sahələrində, 1,8 faizi rabitədə, 7,9 faizi sosial və digər sahələrdə istehsal edilmişdir. Qeyri-neft sek- torunda ÜDM 2005-ci ilin müvafiq göstərici ilə müqayisədə 12,1 faiz artmışdır. 2006-cı ildə adambaşına ÜDM 2120 manat olmuşdur ki, bu da əvvəlki ilin müvafiq göstəricisindən 33 faiz çoxdur. Sənayedə istehsalın həcmi 36,6 faiz artaraq 14,4 milyard manata çatmışdır. Etiraf etmək lazımdır ki, Azərbaycanda iqtisadi artım, ilk növbədə, son illərdə dünya bazarında konyunkturun əlverişli vəziyyəti sayəsində mümkün olmuşdur. Xarici ticarət üçün şəraitin görünməmiş dərəcədə yaxşılaşması hesabına iqtisa- diyyatımız ciddi üstünlüklər və böyük əlavə gəlirlər əldə et- mişdir. Azərbaycan xarici ticarəti inkişaf etdirməklə həqiqi və etibarlı tərəfdaşa çevrilir. Məsələn, 2006-cı ildə Azərbay- canın xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 11,7 milyard ABŞ dolları və ya 2005-ci ilin müvafiq göstəricisindən 36 faiz yüksək olmuşdur. İdxalın həcmi 5,3 milyard dollar və ya 2005-ci ildəkindən 25 faiz çox olmuşdur. İxracın həcmi
744 Ramiz Mehdiyev
Demokratiya yolunda: irs haqqında düşünərkən
2005-ci ilin göstəricisi ilə müqayisədə 46,6 faiz azalaraq 6,4 milyard dollar təşkil etmişdir. 2006-cı il üçün Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsində 1007,6 milyon dollar profisit qeydə alınmışdır. Ölkə büdcəsinin həcmi 2004-cü ildə 1,5 milyard ABŞ dol- larına bərabər olduğu halda, 2007-ci il üçün 6,5 milyard dollar həcmində müəyyən edilmişdir. Ölkəmizdə yoxsulluğun sə- viyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşmüşdür və 20 faizə bərabərdir. 2006-cı ildə dövlət büdcəsinin gəlirləri 2005-ci ilin müvafiq göstəricisi ilə müqayisədə 88, 8 faiz, xərclər isə 76,6 faiz art- mışdır. Azərbaycanın ümumi daxili məhsulunda dövlət büdcə- sinin gəlirlərinin xüsusi çəkisi 4 faiz artaraq 21,9 faizə, büdcə məxarici isə 3,5 faiz artaraq ÜDM-in 21,3 faizinə bərabər olmuşdur. Adambaşına büdcə xərcləri artaraq 250 manatdan 450 manata çatmışdır. 2007-ci il yanvarın 1-nə olan məlumata görə, Azərbaycan əhalisinin sayı 8533 min nəfər, o cümlədən iqtisadi baxımdan fəal əhalinin sayı 3973 min nəfər olmuşdur. 2006-cı ildə əhalinin banklardakı əmanətlərinin məbləği 2005-ci ildəkinə nisbətən 55,4 faiz artaraq 726,2 milyon manata çatmışdır. Kreditlər verilməsi göstəricisi 65 faiz artaraq 2,2 milyard dollar olmuşdur. Neft Fondunun aktivləri 1518 milyon ABŞ dollarına bərabər idi. 2006-cı ildə Azərbaycanın valyuta ehtiyatlarının həcmi 4 milyard dollardan çox olmuşdur. Azərbaycan Milli Bankının ehtiyatları ikiqat artmışdır. Bütövlükdə, son üç ildə bank sektorunun bütün göstəriciləri üzrə üçqat artım müşahidə edilmişdir.
Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|