Redaktor: İlyas Şahquliyev Dizayner: Elçin Babayev «Gabud və gabudlular»
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yerncaq qalasının (
- “Erməni tapı”
- “Fətəli bulağı”
- “Boğaz bulağı”
- “Xırda çay”
- Qərbi Arpaçaydır.
- “Vəlinin arısı”
- “Əhmədin arısı”
25 Nazir Əhmədli yol verməmək üçün təslim olur. Amma bu aşkar uydurmadır, qədim erməni tarixçiləri də, daha realist müasir tarixçilər də yazır ki, tərəfdarlarının getdikcə azaldığını görən Smbatın təslim olmaqdan başqa çarəsi qalmır və 914-cü ildə təslim olur. Yusif bir şərtlə onu sağ qoymağa razılıq verir ki, Smbat hələ də müqavimət göstərən
müdafiəçilərinə müraciət edərək onları təslim olmağa çağırsın. Smbat razılaşır, amma qalaya yaxınlaşanda sözünün üstündə durmur və qışqırıb onlara deyir ki, təslim olmasınlar. Smbatın xəzinəsi və arvad-uşağı da bu qalada imiş. Qəzəblənən Yusif əvvəlcə onu asdırır, sonra Ermənistanın paytaxtı Dvin şəhərində meyidini çarmıxa çəkdirir ki, bir daha üsyan qaldırmağa kimsə cürət etməsin. Bir müddət sonra Yerncak qalası da tutulur və ona qarşı çıxmağa daha cürət edən olmur. Bir qədər əvvəl isə Smbatın oğlu Muşeq də zindanda ölmüşdü. Beləliklə, Gabud kəndi belə bir tarixi hadisənin şahidi olmuşdu. Biz orada yaşayanda orada mövcud olmuş qədim erməni kilsəsinin xarabalıqları hələ də dururdu. Onun aşağı hissəsində gabudluların “Erməni tapı” dedikləri bir təpə-kurqan vardı, deyirdilər ki, buraları işğal edən Teymurləng bütün erməniləri qırdırıb, üstlərinə torpaq tökdürüb və bu təpə əmələ gəlib. Təpə doğrudan da belə bir şeyə oxşayırdı, amma 1972-ci ildə həmin təpədən təxminən 200 m yuxarıda, xaraba şəhərin ərazisində kilsə qalıqlarına yaxın bir yerdə erməni buldozerçiləri meliorasiya işləri görərkən, heç kimin gözləmədiyi halda kütləvi məzarlıqla rastlaşdılar, insan sümükləri hər tərəfə yayılmışdı, rayon rəhbərliyinə məlumat verdilər və onlar da dərhal işin dayandırılmasını tələb etdilər. Dağıdılan təpənin yanında başqa bir belə təpə də vardı. 26 Gabud və gabudlular Şəhər xarabalıqlarının aşağı hissəsində babamız Fətəlinin adı ilə adlandırılan
ulu əcdadımızın daşdan yonub düzəltiyi təknə istər insanların, istərsə də digər canlıların bu bulaqdan su içməsi üçün çox rahatlıq yaratmışdı. Gabudun son illərində Fətəlinin kiçik oşlu Abbasın nəslindən olan Cəmil əmoğlu- Abbasov Cəmil Əli oğlu bu bulağa yaxın yerdə özünə ev tikmiş və ulu babasının yadigarından istifadə edirdi. Kələklər iki şeylə daha əlamətdar idi-burada yaz vaxtı çiçək açan nərgiz və bənövşə oranı Yer üzünün cənnətinə çevirirdi. Bir də hər il mayın 1-də kəndin bütün kişiləri, uşaqlı-böyüklü hərə özünə münasib olan adamlarla 1 May Həmrəylik gününü qeyd etmək, yeyib-içmək üçün buralara qalxır, qarmonun, zurna- nağaranın səsi yaxınlıqdakı qayalarda əks-səda verərdi. Hər kişi 1 toyuq, bir butulka da araq götürüb buraya gələrdi, uşaqlar da povidlo, balıq konservi, limonad-çaxırla işlərini yola verərdi, hər dəstə bir bulağın başına çəkilərdi. Bircə Nəsib dayı istisna idi-heç kimə qarışmaz, uşaqları ilə
bulağın başına çəkilər, mütləq bir erkək kəsər, may bayramını ayrıca qeyd edərdi. İndi Ordubad rayonunun Nəsirvaz kəndində yaşayan və səxavətli insan olan Nəsib dayı atamın qohumudur- nənəsi Bəyaz xala atamın doğma xalası qızıdır. İsmayıllı rayonunun Ruşan kəndində yaşayan oğlu Yusiflə 10 il bir sinifdə oxumuşuq. Qədim Mesopotomiyada olduğu kimi, Gabud kəndindən iki çay keçirdi onlardan biri-
bulağından götürür, “Kəndin altı” deyilən ərazidə “Böyük çay” dediyimiz çaya qarışır, o isə Araza tökülən Arpaçaya birləşirdi. Coğrafi məlumatlarda onu Şərqi Arpaçay adlandırırlar, 27 Nazir Əhmədli çünki Türkiyənin ərazisində başqa bir Arpaçay da var və o Qərbi Arpaçaydır. Xırda çaydan cənuba, Qayaarasına qalxan sıx meşə ilə örtülmüş yamac “Quzey” adlanırdı, yəni Qayaarasının şimal ətəyini təşkil etdiyinə görə belə adlandırılmışdı, burada müxtəlif çöl heyvanları, xüsusən ayılar yaşayırdı. Ayıların çox sevdikləri giləmeyvəni-cərməşov kollarının “qaraca” adlandırdığımız meyvələrini elə insanlar da çox sevirdi. Kal halında qırmızı rəngdə olub ağızı büzüşdürən, yeyilməsi mümkün olmayan bu meyvələr yetişdikdə qara rəng alır və şirinləşirdi. Adını da elə rəngindən götürmüşdü. Şəhər xarabalıqlarının yuxarı-şərq hissəsində “Dəlik daş” dediyimiz yerdə körpü şəklində olan qayalıq vardı, ona görə belə adlandırmışdılar. Burada qayaların içindən gur bir bulaq çıxır və Xırda çaya qarışırdı. Dəlikdaşın cənub-şərq yamacında Hürşanın nəvəsi Vəlinin adı ilə adlandırılan
və sıldırım bir qaya vardı, qayanın əlçatmaz, quşqonmaz bir yerində bal arıları yuva qurmuş və bal toplayırdılar. Onu ilk dəfə aşkar edən və buradan bal çıxarmağı bacaran Vəli babamız adını beləcə tarixə həkk etdirmişdi. Bizim dövrümüzdə yalnız bir nəfərin oradan bal çıxardığının şahidi olduq, o da İman əmoğlu oldu. İman Fətəlinin oğlu Səfiqulunun törəməsidir, atası Qurban əmi Səfiqulunun nəvəsidir. Anası Saray xala isə Vəlinin oğlu Kərbəlayi Allahverdinin nəvəsidir. Boğaz bulağından şimalda, başqa yüksək bir qayalıqda “Əhmədin arısı” deyilən bir qaya da vardı, çox güman ki, o da 1842-ci il tarixli sənəddə 18 yaşı olduğu göstərilən Əhməd Məmməd oğlunun, ya da Xudabəndənin oğlu Əhmədin adı ilə bağlıdır. Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|