Redaktor: İlyas Şahquliyev Dizayner: Elçin Babayev «Gabud və gabudlular»
Yüklə 3,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zaritap (biz oradan köçənə qədər bu kəndi öz əvvəlki adı ilə Paşalı adlandırırdıq) erməniləri heç gizlətmədən deyirdilər ki, bu
- “Kəllə qaya”
- Anna Şatilova
31 Nazir Əhmədli edir, bəlkə də fağırlar, xaricdə özünə isti yer tapa bilməyənlər və vəzifədən yararlananlar burada yaşamaqda davam edirlər, ermənilərin xarici ölkələrə köçü isə arasıkəsilmədən davam etməkdədir. Yadımdadır ki, 1980-ci illərdə Gomur kəndinə asfalt yol çəkiləndə bizim kəndlərin əhalisi ilə ünsiyyətdə olan
xəbərdarlığı edəndə hələ M.Qorbaçov hakimiyyətə gəlməmişdi, yenidənqurma başlamamışdı... Qorbaçov demişkən, kəndimizdə müəllim işləyən vaxtlar idi, Çernobıl Atom Elektrik Stansiyasında baş vermiş partlayışın əlamətlərini öz gözlərimlə gördüm. Bizim ailə adətən, gec yatırrdı. Təbiətən çox şirin söhbətcil olan atamın başına yığılar və ədəbiyyat məsələlərindən tutmuş atom fizikasına qədər ən müxtəlif mövzularda söhbətlər edərdik. 1986-cı il aprel ayının 25-dən 26-na keçən gecə idi, təx- minən gecə saat birin yarısında havamı dəyişmək üçün bayıra çıxdım. Kəndimizin şimal tərəfində yerləşən “Kəllə qaya” dediyimiz yerdə göy üzündə bir halə gördüm. Nə ola biləcəyini başa düşmək üçün ona diqqətlə baxıb gözlədiyim müddətdə onun cənuba, kəndimizə tərəf böyüdüyünü müşahidə etdim, həyəcanla atamı, evdəkiləri bayıra çağırdım. Xeyli baxdıq, bir şey anlamayıb içəri qayıtdıq, bəzi mülahizələr irəli sürüb onu unutduq. Üstündən təxminən 3-4 gün keçəndən sonra rəsmi sovet mətbuatı Çernobılda baş vermiş qəza ilə bağlı əhəmiyyətsiz, kiçik miqyaslı bir hadisə kimi məlumat verdi. “Zaman” xəbərlər 32 Gabud və gabudlular proqramında xəsiscəsinə verilmiş bu məlumatı oxuyan diktor xanım
ki, qorxulu bir şey yoxdur. Hətta bir ingilis xanımın məktubunu istehza ilə xatırlatdı. Tədbirli, ehtiyatlı ingilis maraqlanırdı ki, Polşaya səfər edən həyat yoldaşını təhlükə gözləmir ki? Amma ingilis haqlı idi-Çernobıl qəzasının ətraf mühitə vurduğu dəhşətli ziyan oraya köməyə gedənlərin-içərisində xeyli azərbaycanlılar da vardı,-ağır radiasiyaya məruz qalması, bir çoxunun ölməsi, əksəriyyətinin əlil olması ilə yaddaşlarda qaldı. Çernobıl faciəsini hətta 1945-ci ildə Xirosimaya atılmış atom bombası ilə müqayisə edirlər. Oradan yayılan radioaktiv şüalanmanın gücü haqqında təkcə o faktı demək kifayətdir ki, həmin il gabudluların əkdiyi xiyar tərəvəzi demək olar ki, məhsul vermədi, tağları qarsalıb büzüşdü. Sən demə, bu bitki radiasiyaya çox həssas imiş. Kəllə qayanın üstündən cənuba doğru böyüyən işıq haləsi isə başa düşdüm ki, dəhşətli dərəcədə güclü şəkildə baş vermiş radioaktiv şüalanmanın izləri imiş.. Millətlərarası nifaqa səbəb olan, milyonlarla insanın döğ- ma yurd-yuvasından sürgün edilməsi, bütün bunların məntiqi nəticəsi olaraq SSRİ boyda nəhəng bir imperiyanın dağılması Çernobıl faciəsindən geri qalmayan başqa bir faciə idi. Mixail Qorbaçovun törətdiyi faciə ... Vəfalı gabudluların oradakı çətinliklərə sinə gərib qal- ması, Gabudu tərk etməməsi uzun söhbətin mövzusudur. Bu çətinliklərin başında işsizlik və yol problemi dururdu. Gabuda nəinki avtobus işləmirdi, qış vaxtı hətta tırtıllı traktor çətinliklə gəlib gedirdi. Ona görə də gabudluların həkim, xəstəxana, ən vacib ərzaq olan un əldə etmələrinin hansı çətinliklərlə başa gəldiyini təsəvvür etmək çətin deyil.
33 Nazir Əhmədli Bizim əhalinin yoldan da vacib problemi iş məsələsi idi. Kəndimizdəki səkkizillik məktəbdə 10-11 müəllim işləyirdi, ondan artığını yerləşdirməyə dərs yükü yox idi. Gabud, Gomur və Axta kəndləri bir sovxozda birləşdirildiyindən, oradakı ştatlar da dolmuşdu və ali məktəbi yeni qurtaranlar üçün artıq yer yox idi, onlar ən yaxşı halda Azərbaycanda qalıb iş axtarmalı idilər. Belələrinin arasında isə gabudlular üstünlük təşkil edirdilər, çünki buradakı ali təhsillilərin sayı qonşu kəndlərdən daha çox idi.
1980-ci illərdəki təxmini hesablamalarımıza görə, Gabudu tərk edən ailələrin sayı Gabudda yaşayanlara bərabər idi. Yadımdadır ki, 1979-cu ildə SSRİ-də keçirilən siyahıya alma zamanı Gabudun əhalisi 206-sı qadın, 206-sı kişi olmaqla 412 nəfərdən ibarət idi. Ali məktəblərdə oxuyan tələbələrin və orduda xidmət edənlərin daxil edilmədiyi bu siyahıya almanı Gabud kənd məktəbinin direktoru olan atama tapşırmışdılar, o da kömək üçün mənə müraciət etdi və bu işi ikilikdə gördük. Büdcədən maaş almayanlar (kənd əhalisinin əksəriyyəti bu kateqoriyaya aid idi) fərdi təsərrüfatla məşğul olmalı idi və burada əsas məşğuliyyət heyvandarlıq idi. Amma bunun üçün yem tələb olunurdu. Artmaqda olan əhali üçünsə sıxlıq yarandığından burada artıq böhran yetişməkdə idi. Ailəni süd- qatıqla təmin etmək üçün 1 inək, 10-15 qoyun saxlamaq əhalinin əksəriyyətinə güclə nəsib olurdu. Çobanlar bu sahədə istisna idi- onlar qış vaxtı öz qoyunlarını da sovxozun sürüsündə saxlamağa müvəfəq olduqlarından imkanları daha geniş sayılırdı. Amma bütün kənd çoban olmayacaqdı ki. Həm də müəllim ştatı kimi, sovxozdakı çoban ştatları da məhdud olduğundan, bir çox ailələr başqa kəndlərə gedib fermalarda işləməyə məcbur olurdular. Yeganə təsəlliləri isə ala-babat dolanışıq əldə etmələri idi.
Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|