Rəhim Həsənov
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
38 fəlsəfəyə yaxın olduğu qənaətinə gəlir. «Öncə Klassik sənət Simvolik sənəti inkar edir. Sonra Romantik sənət Klassik sənəti inkar edir. Və bu zaman Simvolik sənətdən Ruhun sonsuzluğunu götürüb, onu yeni yönümdə ─ Klassik sənətdən aldığı aydın konkretlikdə anlamağa başlayır.»(22, səh.244). Hegel incəsənəti mütləq ruhun dərk olunması forması hesab edir və incəsənətin mütləq ruhun qeyri-kamil forması olduğu qənaətinə gəlir. Estetik şüur haqqında Hegelin söylədiyi fikirlər də tədqiqtçılarda daima maraq doğurmuşdur. «Bütün ideyaları əhatə edən ali zəka məqamı estetik şüurdur. Həqiqət və fayda doğma tellerlə ancaq gözəllikdə birləşir.»(39, səh.113.) Göründüyü kimi Hegelin yaradıcılığında dövrünün bütün elmi-fəlsəfi məsələlərinə toxunmuş, bunları obyektiv idealist dialektika mövqeyindən şərh etmişdir. Burada Hegelin bütün əsərləri haqqında məlumat verilməyə cəhd göstərilmişdir. 39 Gələcək təmiz adamlara məxsusdur. M. Qorki 1.2. Hegelin yaşadığı dövrdə ictimai-siyasi və sosial-mədəni mühit G.V.F.Hegelin yaşadığı dövrdə, xüsusilə də XVIII yüzilliyin axırı və XIX yüzilliyin ilk onillikləri Avropada ictimai-siyasi vəziyyət o qədər də ürəkaçan deyildi. Bu dövrdə baş verən Fransa burjua inqilabı bütün Avropanı, o cümlədən də Almaniyanı ziddiyyətli və təlatümlü bir vəziyyətə salmışdı. Fransa kralı XV Lüdövikin (1715-1774) əyləncəyə olan meyli, dövlət işlərinə məsuliyyətsiz və səhlənkar münasibəti nəticəsində Fransa monarxiyasının beynəlxalq nüfuzunun aşağı düşməsinə səbəb oldu. Bu dövrdə Fransada köhnə qayda-qanunlar, silki qurluş, feodal münasibətlər, katolik kilsəsinin hökümdarlığı hökm sürür, bu da üçüncü silkin (aşağı təbəqənin) narazılığına səbəb olurdu. Bütün bu hadisələr Avstriya da daxil olmaqla 360 xırda dövlətdən - kiçik qraflıqlar, knyazlıqlar, baronluqlar, azad imperiya şəhərləri və krallıqlardan ibarət olan qonşu Almaniyaya da öz təsirini göstərməkdə idi. Hegelin yaşadığı dövrdə parçalanmış alman dövlətləri içərisində Rusiya krallığı öz iqtisadi və hərbi gücünə görə digər 360 dövlətin içərisində fərqli bir əhəmiyyət kəsb edirdi. Bu dövlətlər arasında hərc - mərclik, özbaşınalıq hökm sürür, hər hakim özünü məğlubedilməz bir qüvvə hesab edirdi. Saraylarda 40 hökm sürən çəkişmə və özbaşnalıq da dövlətin arasındakı ziddiyyətdən artıq deyildi. Almaniyada belə bir vəziyyət hökm sürdüyü halda Fransada üçüncü silk ağır vergilərə etiraz edir, ziyalı təbəqələr isə xalqı inqilaba səsləyirdi. 1787- 1789-cu illərdə Fransada ticarət-sənaye böhranı yarandı, işsizlik artdı, kənd təsərrüfatı iflas bir vəziyyətə düşdü. Üçüncü silkə malik olan burjuaziya, kəndlilər, sənətkarlar və fəhlələr, birinci silk olan ruhanilərin və ikinci silk olan zadəganların narazı qalan hissəsi izahat tələb edirdi. Kral XVI Lüdovik (1774-1792) 1789-cu ildə artıq 175 ildə çağrılmayan Baş Ştatları Versalda topladı. Toplantıdan narazı qalan üçüncü silk Müəssisələr Məclisini yaratdı və xalqı inqilaba səslədi. Beləliklə, tarixə Fransız burjua inqilabı kimi düşən bu hərəkat 1789-cu il 14 iyulunda başladı. Alman liberal burjuaziyası fransız inqilabını dəstəkləyir, Müəssisələr Məclisinə və ya Milli Məclisə təbrik məktubları göndərirdi. Almaniyanın ziyalı təbəqəsi də bu inqilaba biganə qala bilməzdi. Fixte və Şiller Fransız respublikasının fəxri vətəndaşı adına layiq görülür. Höte tarixdə yeni bir eranın başladığından bəhs edir, Hölderlin, Şellinq və Hegel bu inqilabı yaxından izləyirdi. Almaniyanın bəzi yerlərində inqilab çağrışları edilsə də, bunlar cavabsız qalır, xalq bu çağrışa laqeyd münasibət bəsləyirdi. 1793-cü ildə yakobin diktaturasının Fransada hakimiyyətə gəlməsindən sonra yakobinçilərin terorçuluq hərəkətləri inqilabı gözdən salmağa, 41 inqilaba qarşı koalisiyanın yaranmasına səbəb oldu. Hələ 1792-ci ildə Avstriya və Prussiya Fransa inqilabına qarşı birləşmiş, 1792-ci il avqustun 19-da 80 minlik Prussiya ordusu Fransa inqilabına müdaxilə etmişdi. Lakin, inqilabçılar Valmi döyüşündə Prussiya qoşununu məğlub etmiş, eyni taleyi Avstriya ordusunun da başına gətirmişdilər. İri fransız burjuaziyasının mənafelərinə xidmət edən, qətiyyəti, səriştəsi və çalışqanlığı ilə fərqlənən Napoleon Bonapartın özünü birinci konsul təyin etməsi Fransa tarixində yeni dövrün başlanması demək idi. 1799-cu ildə Bonapartın yaratdığı hərbi - diktatura rejimi 1804-cü ilə qədər sürdü. 1804-cü ilin mayında Napoleon Bonapart özünü «fransızların imperatoru elan edərək xarici dövlətlərə qarşı işğalçılıq siyasəti yürütməyə başladı. Napoleonun işğalçılıq planlarına alman torpaqları da daxil idi. 1805-ci ildə Avstriyaya, 1806-cı ildə Prussiyaya hücum edərək alman torpaqlarını öz əsarəti altına aldı. Napoleonun təhriki ilə Avstriya imperatoru «Müqəddəs Roma İmperiyası»nın titulundan imtina etdi, eyni zamanda Napoleonu İtaliyanın kralı elan etməyə də məcbur edildi. 1807-ci ildə Prussiyanı sülh müqaviləsi imzalamağa məcbur edən Napoleon 1812- ci ildə Rusiya imperiyası ərazisinə soxuldu. 1814-cü ildə Almaniyanın Leyptsiq şəhəri yaxınlığında döyüş Napoleonun məğlubiyyətinə səbəb oldu, nəticədə isə Burbonlar sülaləsinin hakimiyyəti Fransada bərpa edildi». Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|