S e t a 1 y ı l l ı ğ ı

42

o c a k   1 1

yöneldiği tezini haklılaştırmıyor. Çünkü yuka-

rıdaki  üç  başlık,  AK  Parti’nin  seçim  yatırımı

olarak tutucu bir siyaset güttüğünü iddia etmek 

için yeterli veriler sağlamıyor. Bunca mahal-

le baskısı yaygarasına rağmen, 8 yıla yaklaşan 

iktidarında  AK  Parti’nin  muhafazakâr  eğilim-

lerini yasakçı bir politikaya dönüştürdüğünün 

örnekleri yok. Örneğin, son kampanyaya kay-

naklık eden, sanat, içki ve sinema sektörleri, 

AK Parti iktidarında küçülmek bir yana katla-

narak büyüdü. 

İkinci  varsayım,  bu  siyasetin  MHP’nin

milliyetçi-muhafazakâr seçmenini hedef aldığı-

nı öngörüyor. Bu varsayım da yanlış, çünkü AK 

Parti,  tam  da  MHP’den  farklı  bir  milliyetçilik

ve muhafazakârlık anlayışına dayanan bir siya-

set yürüttüğü için milliyetçi tabanın desteğini 

aldı. Dört ay önceki referandumda, değişim 

ve demokrasi vaadiyle MHP’nin Anadolu’daki

seçmeninin oylarını alabilmişken, AK Parti’nin

bu desteği 5 ay sonraki seçimlerde de sağlaya-

bilmek için tam ters bir stratejiyle tutucu bir 

siyasetten medet umması mantıksal bir tutar-

sızlık barındırıyor. MHP’nin mevcut siyasetini

benimsemediği için kendisine yönelen desteği 

kaybetmemek için AK Parti’nin MHP tarzı bir

siyasete göz kırpması basit bir siyasi rasyonali-

teye bile ters. 

Stratejinin hedefi

Dolayısıyla, her iki varsayım da mantıklı ve 

tutarlı bir analize dayanmıyor. Ancak, taşıdığı 

bir sürü mantıksal tutarsızlığa rağmen, bu var-

sayımların dolaşıma sokulması, mantıklı ve ça-

lışılmış bir stratejinin ürünü.  

Bu  strateji  ile  bir  yandan  MHP  tabanına  AK

Parti’nin  araçsal  bir  politikayla  kendilerine

yaklaştığı mesajı verilirken, öte yandan demok-

rat kesimlere CHP’nin her an tutuculuğa kay-

ma eğilimi gösteren AK Parti’den daha doğru

bir  adres  olduğu  mesajı  veriliyor.  AK  Parti’yi

destekleyen liberal-laik-demokrat kesimlerin, 

muhafazakârlaşan  ve  MHP’nin  tabanına  göz

kırpan AK Parti’den kopup, değişen ve demok-

rasi dilini kullanmaya başlayan CHP’ye yönel-

meleri sağlanmaya çalışılıyor. Dolayısıyla, bu 

kurgunun esas hedef kitlesi, endişeli modern-

lerden-liberal demokratlara, bilinçaltlarında 

muhafazakârlığı her an demokrasi karşıtlığıyla 

örtüştürebilme potansiyeli taşıyan bütün top-

lumsal kesimler. Böylece, maksimum yüzde 

5’leri bulabilen milliyetçi oylar karşılığında, ko-

laylıkla yüzde 10-15’leri bulabilecek bir seçmen 

kitlesinin AK Parti’den kopartılması hedefleni-

yor. 

Yanlış verilere dayansa bile mevcut kültürel ve 

ideolojik kamplaşmanın varlığıyla kendine yer 

bulabilen bu strateji işlevsel olabilir mi? Başka 

bir deyişle,  demokrat kesimler, bu senaryonun 

doğruluğuna inanıp, vesayet mekanizmasıyla 

hesaplaşmak ve toplumun değişim beklentile-

rini karşılamak üzere mevcut en iyi aktör olan 

AK Parti’yi desteklemekten vazgeçerek CHP’ye

yönelirler mi? 

AK Parti’yi anlayamayanlar

Liberal  demokrat  çevrelerden  bazı  isim-

ler, uzunca bir süredir destek verdikleri AK 

Parti’nin değişim-statüko gerilimindeki perfor-

mansı ortada durmasına rağmen, görülen o ki, 

zoraki oluşturulan panik havasına kolayca ka-

pıldılar. Ne AK Parti’nin siyasal rasyonalitesiy-

le, ne de iktidar geçmişiyle örtüştürülemeyecek 

bu strateji, neden bu kadar kolay alıcı buluyor? 

Bunun  cevabı,  AK  Parti’nin  muhafazakârlık-

demokrasi bağlamındaki kimliği ile ilgili. 

Cumhuriyet  tarihi  içinde,  siyasal  iradeyi  esir

alan bürokratik vesayetle mücadele eden en 

cesur ve güçlü aktör, AK Parti. İktidar müca-

delesi demokratik bir terminoloji içerisinden 

yapıldığı gibi, mücadelenin ürettiği sonuçlar 

da Türkiye’de demokrasinin derinleşmesini ve 

yaygınlaşmasını sağlıyor. Bu nedenle, yaşanan 

mücadelenin bir demokrasi mücadelesi oldu-

ğuna  şüphe  yok.  Gerek  AK  Parti’nin  tarihsel

kökenleri, gerekse destek bulduğu toplumsal 

kesimlerin yapısı itibariyle, bu mücadelenin 

öncülüğünü muhafazakârlar üstlenmiş du-

rumda. Türkiye’nin demokratikleşme mü-

cadelesinin muhafazakârlar öncülüğünde ve 

“

Demokrat  kesimler,  vesayet 

mekanizmasıyla hesaplaşmak ve top-

lumun  değişim  beklentilerini  karşıla-

mak  üzere  mevcut  en  iyi  aktör  olan 

AK  Parti’yi  desteklemekten  vazgeçe-

rek CHP’ye yönelirler mi? 

---

43

e s k i   t ü r k i y e - y e n i   t ü r k i y e   i k i l i ğ i

muhafazakârların desteğiyle yürütülüyor olma-

sı, birçok kesimin ezberini bozuyor. Bozulan 

ezber, yer yer siyasal körlüğe yol açıyor. 

Yine niyet sorgulaması

Bu siyasal körlük dolayısıyla, AK Parti her si-

yasal momentte bir samimiyet testine ve niyet 

sorgulamasına  tabi  tutuluyor.  AK  Parti’ye  yö-

nelik demokratlık testini besleyen birçok ide-

olojik yanılgıdan bahsetmek mümkün. Ancak, 

başka bir yazıda belki derinlikli bir şekilde tar-

tışılması gereken iki başat yanılgıyı zikretmekte 

yarar  var.    İlk  yanılgı,  AK  Parti’nin  demokrat

olmadığı halde pragmatik gerekçelerle demok-

rasi mücadelesi yürüttüğü varsayımına, ikinci 

yanılgı ise, muhafazakârlığın demokratlıkla ör-

tüştürülemeyeceği inancına dayanıyor.  

Biri demokratik müca-

delenin doğası, diğeri 

muhafazakârlığın Türkiye 

serüveninden kaynaklanan 

bu iki yanılgı dolayısıyla, 

AK  Parti’nin  demokratlığı

ve reformcu politikaları sü-

rekli bir tecessüse tabi tutu-

luyor. Zihinler, AK Parti’nin

demokratlığını sorgulamaya hazır olunca da, 

AK Parti’nin seçim hesapları dolayısıyla tutucu

politikalara savrulduğu tezi, taşıdığı olgusal ve 

mantıksal tutarsızlıklara rağmen, kolayca taraf-

tar bulabiliyor. Endişeli modernlerin CHP yol-

culuğuna liberal-demokrat kesimleri de katmak 

üzere tezgâhlanan bu proje, liberal-demokrat 

kesimlerin demokrasi ve muhafazakârlığın 

Türkiye serüveni ile ilgili yanılgıları ve AK 

Parti’nin hem bu projeyi besleyecek malzeme-

ler sağlamaktaki cömertliği hem de bu projeyi 

sekteye uğratmaya yönelik etkili karşı hamleler 

üretmemesi dolayısıyla, şimdilik,  proje sahip-

lerini umutlandıran bir yolda ilerliyor. 

Star, 24 Ocak 2011

---