S. K. Ganiyev, A. A. Ganiyev, D. Y. Irgasheva ma’lumotlar bazasi xavfsizligi

122

---

'Ив*"' 
- - 
iP1
" 
r S ' i ,
'Щ
ifl 
? ^
Щ
S-
• 
• 
-
'-f f •
ODBCdan foydalanuvchi NewEra, Power
Builder. Visual Basic Yoki har qanday
ilova
Informix, Oracle,
Sybase, DB2 va boshqa MBBTIari
ODBÔ drayverlarining menedjeri
Informix-DCE/Net
mijozlari
Informix-DCE/Net
Server
DCT bilan integrallashgan operatsion
tizim
DCT bilan integrallashgan operatsion
tizim
Tarmoq protokollari
Tarmoq protokollari
DC
rr
JE (RPC) muolajalarini
íasofadan chaqiriqlari
DCT
XavfeizJik -----------
DCE Nomlari
5.3-rasm. Informix-DCE/Netdan foydalanuvchi mijoz-server 
muhitining tatbiqiy yoki instrumental konfiguratsiyasi.
- server ilk bor so‘rovni olganida, faqat muolajani masofadan 
chaqirishning boshlang‘ich bosqichida ma’lumotlar himoyalanadi;
- ma’lumotlar manbaining haqiqiyligini tasdiqlash. Serverga 
qabul qilinuvchi barcha ma’lumotlaming ma’lum mijozdan ekanligi 
tekshiriladi;
- ma’lumotlar manbai va yaxlitligini tasdiqlash. Jo‘natilgan 
ma’lumotlaming o‘zp,artirilmaganligi tekshiriladi;
- ma’lumotlar manbai, yaxlitligi va konfidensialligini tas­
diqlash. Oldingi sathda ko‘zda tutilgan tekshirishlar bajariladi va 
barcha jo ‘natilgan ma’lumotlar shifrlanadi.
Informix-DCE/Net madadlagan autentifikatsiya servisi DCE 
taqsimlangan muhit xavfsizligi xarakteristikalarini yaxshilaydi, 
o‘sha vaqtda foydalanuvchilar va ma’murlar faoliyati soddalashadi. 
Ushbu muhitga joylashtirilgan har qanday ma’lumotlar bazasiga 
murojaat etish uchun yagona kirish nomiga va DCE uchun parolga 
ega bo‘lish kifoya. Ilova ishga tushirilganda Informix-DCE/Net
123

---

DCEdan foydalanuvchining autentifikatsiya axborotini so‘raydi va 
uni istalgan bazaga ulaydi.
Ma’lumotlar bazasidan va ilovalardan foydalanishning kirish 
nomi va huquqini ma’murlashning yagona nuqtasining mavjudligi 
xavfsizlikning umumiy vaziyatini tartibga solishga imkon beradi. 
Masalan, agar DCEning kirish nomi yo‘q qilinsa, ushbu foyda- 
lanuvchi tizimli resurslaming birortasidan ham foydalana olmaydi.