Sağlam ĠnkiĢaf və Maarifləndirmə
Yüklə 2,1 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Hüseynov ƏĢrəf Ġskəndər oğlu
- Hacıyev Tofiq Ġsmayıl oğlu
- Quliyev Novruz Məhəmməd oğlu
- Əlizadə Rəfail Qubad oğlu
- Həsənov Əli ġamil oğlu
- Hümbətov Ramiz TopuĢ oğlu
- Qarayev Yəhya Hüsən oğlu
- Nəsirov Yasif Mirzə oğlu
- Nuriyev Ürfət Qubad oğlu
- Vəliyev Kamil Nəriman oğlu
- Vəliyev Oqtay ƏliĢ oğlu
- Hüseynov Telman Əlihüseyn oğlu
- Quliyev Mətləb Kamran oğlu Əkbərov Akif Abbas oğlu Quliyev Vahid Həbibulla oğlu
Hələ orta əsrlərdə Cəbrayılda təhsil yüksək səviyyədə idi. Bütün Qarabağda öz təsir dairəsi ilə tanınan Çələbilər məscid-məqbərə kompleksi geniĢ Ģəkildə fəaliyyət göstərirdi. Mollaxana məktəbi kimi fəaliyyət göstərən məscidin həyətindəki hücrələrdən sinif otaqları kimi istifadə olunurdu. Burada dövrün ən tanınmıĢ din xadimləri, alimləri dərs keçirdilər. Bu mədrəsəni bitirən məzunlar ġərqin bir sıra nüfuzlu dini məktəblərinə göndərilir, Nəcəf, Bağdad, Tehran və digər Ģəhərlərdə fəaliyyət göstərən ruhani məktəblərində təhsillərini davam etdirirdilər. XVIII əsrdə yaĢamıĢ böyük Azərbaycan Ģairi Molla Vəli Vidadinin də bu mədrəsədə dərs deməsi artıq bir sıra tutarlı ədəbi-tarixi dəlillərlə sübuta yetirilmiĢdir. • Hüseynov ƏĢrəf Ġskəndər oğlu (1907-1980) Azərbaycan EA-nın həqiqi üzvü - akademik, Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor • Mehdizadə Mehdi Məmməd oğlu (1903-1984) SSRĠ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü-akademik, pedaqoji elmlər doktoru, professor • Hacıyev Tofiq Ġsmayıl oğlu (1936) AMEA-nın müxbir üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, BDU-nin kafedra müdiri • Həsənov Arif Həsən oğlu (1938-2008) AMEA-nın müxbir üzvü, geologiya- mineralogiya elmləri doktoru, professor • Quliyev Novruz Məhəmməd oğlu (1952) AMEA-nın müxbir üzvü, biologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Respublikası Təbii Sərvətlər və Ekologiya Nazirinin müavini • Əhmədov Azər Sahib oğlu (1974) - Fəlsəfə və riyaziyyat elmləridoktoru, ABġ-ın Kaliforniya Universitetinin professoru • Əhmədov Anar Sahib oğlu (1976) Fəlsəfə və riyaziyyat elmləri doktoru, ABġ-ın Corciya Universitetinin professoru • Əlizadə Rəfail Qubad oğlu (1956) Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, Ġzmir Universitetinin professoru • Nacızadə Nailə Nəriman qızı (1955) Filologiya elmləri doktoru, Türkiyə Səlcuq Universitetinin professoru • Həsənov Əli ġamil oğlu Azərbaycan Respublikasının BaĢ Nazirinin müavini, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin ĠĢləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Beynəlxalq Humanitar Yardım üzrə Respublika Komissiyasmın sədri. • Hümbətov Ramiz TopuĢ oğlu (1944) Texnika elmləri doktoru, professor, Beynəlxalq Ġnformasiya Akademiyasının (Rusiya) həqiqi üzvü, ADNA-nın prorektoru • Hüseynov Həsən Əhməd oğlu (1944) Texnika elmləri doktoru, professor, Rusiya Federasiyası Keyfiyyət Problemləri Akademiyasının akademiki, Azərbaycan Texniki Universitetində Kafedra müdiri • Qarayev Yəhya Hüsən oğlu (1951) Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, Beynəlxalq Ġnformasiya Akademiyasının həqiqi üzvü • Quliyev Yusif Nəsib oğlu (1939-1994) Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, SSRĠ EA-nın müxbir üzvü • Quliyev Novruz Əmirxan oğlu (1956) Pedaqoji elmlər doktoru, professor, Omsk Texnologiya Ġnstitutunun prorektoru • Nəsirov Yasif Mirzə oğlu (Yasif Nəsirli) (1938) Nasir, tənqidçi, publisist, tərcüməçi və ictimai-siyasi xadim. Filologiya elmləri doktoru, “Azərbaycan dünyası” Beynəlxalq Əlaqələr Mərkəzinin prezidenti • Nuriyev Ürfət Qubad oğlu (1954) Fizika - riyaziyyat elmləri namizədi, Türkiyənin Ege Universitetinin professoru • Rüstəmov Elman Sirac oğlu (1952) Ġqtisad elmləri doktoru, Azərbaycan Respublikası Milli Bankı Ġdarə Heyətinin sədri • Vəliyev Kamil Nəriman oğlu (Kamil Vəli Nərimanoğlu) (1946) Türk Dil Qurumu və Atatürk Kültür Mərkəzinin fəxri üzvü Ç.Aytmatov Akademiyasının akademiki, Filologiya elmləri doktoru, professor. • Vəliyev Oqtay ƏliĢ oğlu (1954) Ġstanbul DoğuĢ Universitetinin professoru. • Əhmədov Cəmil Məhəmməd oğlu - Sovet ittifaqı Qəhrəmanı. • Quliyev Hamlet Fərman oğlu (1951)- Fizika - riyaziyyat elmləri doktoru, professor. • Süleymanov Əhliman Süleyman oğlu (1948) - Kimya elmlər doktoru, professor • Hüseynov Telman Əlihüseyn oğlu (1934) - Ġqtisad elmlər doktoru, professor • ġahverdiyev Astan NüĢrəvan oğlu (1947) - Texnika elmləri doktoru, professor. MĠLLĠ QƏHRƏMANLARI Aslanov ġikar Davud oğlu Məmmədov Kazım ƏrĢad oğlu Hüseynov Vüqar Tofiq oğlu Quliyev Mətləb Kamran oğlu Əkbərov Akif Abbas oğlu Quliyev Vahid Həbibulla oğlu TARĠYEL ABBASLI Cəbrayıl rayon Tarix-diyarşünaslıq muzeyinin direktoru ÜMUMĠ MƏLUMAT Rayonun əsası 1827-ci ildə qoyulmuĢ və ilkin adı Qarabulaq olmuĢdur. Füzuli 08.08.1930-cu ildə inzibati rayon statusu almıĢ və Qaryagin adlandırılmıĢdır. 1959-cu ilin aprelində böyük Ģairimiz Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 400 illiyi Ģərəfinə Qaryagin rayonunun adı dəyiĢdirilərək Füzuli rayonu adlandırılmıĢdır. Tarixi 1827-ci ildən hesablansa da, Azıx mağarasındakı tapıntılar buranın ən qədim insan məskəni olduğunu sübut edir. Füzuli rayonunun ərazisi 1.39 min kv/km, əhalisi 113,7 min (01.01.2010) nəfərdir. Rayonda 2 Ģəhər (Füzuli, Horadiz), 11 qəsəbə (yeni salınmıĢ l-11 №-li QayıdıĢ qəsəbələri), 80 kənd vardı. Kəndləri bunlardır - Alxanlı, Arayatlı, Babı, Mollaməhərrəmli, AĢağı Seyidəhmədli, ġükürbəyli, Araz Dilağarda, ġəkərcik, ġıxlı, Böyük Bəhmənli, Cuvarlı, Çimən, XələfĢə, Dədəli, ĠĢıqlı, Qarğabazar, Yuxarı Yağlıvənd, Yuxarı Aybasanlı, Yal Pirəhmədli, Dilağarda, Dördlər, Qobu Dilağarda, Dövlətyarlı, Qərvənd, Zərgər, Yuxarı Əbdürrəhmanlı, AĢağı Əbdürrəhmanlı, Kürdlər, Əhmədalılar, Qazaxlar, Mirzənağılı, Əhmədbəyli, Araz Zərgər, Qarabağ, Murtuzalılar, Gecəgözlü, Üçüncü Mahmudlu, Horadiz, Dördçinar, Hüngütlü, Kərimbəyli, AĢağı Yağlıvənd, Yuxarı Kürdmahmudlu, AĢağı Kürdmahmudlu, Qacar, Divanalılar, Qaraxanbəyli, Qaraməmmədli, Ġkinci Mahmudlu, Merdinli, Qarakollu, Gorazıllı, Xatın Bulaq, Qaradağlı, Saracıq, Yuxarı Rəfədinli, Yuxarı Güzlək, Qoçəhmədli, ArıĢ, Mollavəli, Sərdarlı, Üçbulaq, GovĢatll, ġıxımlı, AĢağı Veysəlli, Yuxarı Veysəlli, AğbaĢlı, Yuxarı Seyidəhmədli, Birinci Mahmudlu, Mirzəcamallı, Ələsgərli, Hüseynbəyli, Seyidmahmudlu, Pirəhmədli, AĢağı Güzlək, AĢağı Rəfədinli, Mandılı, Musabəyli, Bala Bəhmənli, Qorqan. Rayon iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təĢkil edib. Bu da məhsuldarlıq baxımından kənd təsərrüfatına yararlı boz, Ģabalıdı, boz-qəhvəyi torpaq sahələrinin olması ilə izah edilir. ĠĢğala qədər rayonda taxılçılıq, heyvandarlıq, üzümçülük, qoyunçuluq, quĢçuluq, baramaçılıq geniĢ inkiĢaf edib. Rayonda 65 kolxoz və sovxoz, 12 fermer təsərrüfatı, 11 üzüm emalı müəssisəsi və s. vardı. Kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar 85 min hektar idi. 50,9 min ha otlaq sahələri var idi. Rayonda Köndələn çayı üzərində Köndələn su anbarı tikilmiĢ, suvarma kanalları çəkilmiĢdir. Suvarılan torpaqlar 24 min hektardı. ĠĢğaldan əvvəl təsərrüfatlarda 17.6 min baĢ qaramal, 70 min baĢ qoyun və keçi saxlanılırdı. Kənd təsərrüfatı ilə yanaĢı, rayonda tikinti tresti, 6 nəqliyyat təĢkilatı, 13 sənaye müəssisəsi və s. fəaliyyət göstərirdi. Mədəniyyətin inkiĢafına görə, ölkənin digər bölgələrindən geri qalmayan Füzuli rayonunda iĢğala qədər 90 kitabxana, 20 mədəniyyət evi, 79 klub, 20 kinoqurğu, 2 muzey, xalq və dövlət dram teatrları, istirahət parkları fəaliyyət göstərib. Təhsil və səhiyyədə də yaxĢı göstəricilərə malik rayonda 685 çarpayılıq 13 xəstəxana, 17 həkim məntəqəsi, 30 feldĢer-mama məntəqəsi, vərəm, dəri və zöhrəvi xəstəlikləri dispanseri, texnikum, 86 ümumtəhsil məktəbi, 2 texniki peĢə məktəbi, 65 məktəbəqədər müəssisə, stadion, və s. obyektləri olub. Yüklə 2,1 Mb. Dostları ilə paylaş:
|