Sayman Aruz YÜZ İL İNQİlab
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
8 – Bəs kim tanıyır onları, dayı? – Allah, dayı, Allah! Sonra bığından bir tük qoparıb, baxıb, puuuu – deyə püfləyərdi göyə. Söhbətin axırındasa bu sözü tək- rarlayardı: – “Öz günahımızdı, dayı, öz günahımızdı, özü yı- xılan ağlamaz axı... hmmm..“ Kürdlər iki dəfə soyqırım törətdikdən sonra şəhəri- mizin beş faizə yaxın topraqlarını işğal eləmişdilər. İlk dəfə “Noyabr hadisələri” adlanan 1951-ci ildə kürd- assuri-erməni birləşməsi Sulduz və ətraf şəhərlərə hü- cum edib yetmiş mindən çox azərbaycanlını öldürmüş- dülər. Həmin dövrdə bir çox Azərbaycan şəhərlərini alıb, kürdləşdirib, adlarını belə dəyişdirmişdilər. İkinci dəfəsə 1980-ci ildə iyirmi min silahlıyla şəhərə basqın edib əhalini kütləvi şəkildə qırmışdılar. O günü xatır- layanlar deyirlər ki, iyirmi minə yaxın silahlı kürd şə- hərin “Top Meydanı” adlı futbol meydançasına yığışıb Sulduzu Kürdistan ərazisi kimi adlandırmış, sonrasa şə- hərə saldırmışdılar. Milləti qorxudub öz ata-baba yur- dundan qovmaq üçün ananın qarnından uşağı çıxarıb kabab şişiylə sinəsinə tikmişdilər. Görənlər deyir şə- hərin ətrafında olan su quyularının hamısı azərbay- canlıların cəsədləriylə dolmuşdu. Böyüklü-kiçikli, in- sanları öldürüb quyulara atırmışlar. O dövrdə şəhəri- mizdə olan beş-altı yüz silahlı onların qarşısında da- yanıb şəhəri təslim etmirlər. Bir neçə günlük müha- ribədən sonra kürdlərin orduları dağılaraq məcburən İraqa qaçıb gedir və Sulduz ikinci dəfə nicat tapır. Bi- zim uşaqlıq şeirlərimizin biri də bu idi: 9 Gün çıxdı, kürdlər qəbirdən çıxdı. Gün batdı, kürdlər qəbirdə yatdı! Mən hələ də bu şeirin mənasını bilmirəm. Hər bir sözə və ya şeirə bəlkə min məna tapıb qoşmaq olar, amma sözün əsl mənasını o günlərdə yaşayan və o fa- ciələri hiss eliyən insanlardan başqa kimsə bilə bilməz. Yaralı şəhərimizi çox gözəl tanıyırdım. Raziyəni də uşaqlıq aləmində sevirdim. – Raziyə! Dalı yanmış hardasaaan? Raziyəəə? – Bəli, maman! Burdayam. Gəlirəm. Yazıq qorxusundan tələsik durub qaçardı. Mənim- sə mətbəxdən oğurladığım yeralma, soğan əlimdə qa- lardı! – İt yetimçəsi! Sənə demədim evdən eşiyə çıxma? Hən? Vaveyla! Üstünə-başına bax? Çıxart, çıxart şalva- rıyın görüm... Mən divarımızın üstünə dırmaşardım. Özümə bir ba- laca pusqu yeri tapıb anasına əsir düşmüş xanımımı izlə- yərdim. Raziyənin gözüsə məni axtarardı. Gözlərindəki parıltınının nə olduğunu bilmirdim. İçində hər şey tapmaq olardı. Heç vaxt onu iynə-iynə oynamağa razı sala bilmə- dim. Bütün uşaqlar o oyunu oynayırdılar. Gizlin bir yer tapıb biri xəstə, birisə həkim rolunu oynayardılar. O bəha- nəylə də bir-birinin filan yerlərini görərdilər. Bizsə ancaq yeralma-soğan oyunuyla keçinirdik! Belənçik vaxtları da mən əldən vermirdim. İynə vura bilmirdim, heç olmasa iynənin vurulan yerini ki görürdüm! 10 Otağımda oturmuşdum, çay içirdim. Mənim otur- duğum otaqdan “Yeddi göz” dağı aydın görünürdü. Boş vaxtlarımı onun gözəlliyinə baxıb, çay içməklə keçirirdim. Üzü yeddi gözə dayananda, sağ tərəfində də “Sultan Yaqub” dağı dayanırdı. Ormanlı, ağac və xəzinə dolu bir dağ. Deyilənlərə görə, o dağın başında Sultan Yaqub adında bir Türk şahının qəbri var. Sultan Yaqub dağının yanındakı dərədən soyuq bir çay axardı. Sərçeşməsi də elə o dağın lap zirvəsindəydi. Mən özüm dəfələrlə oraya gəzməyə gedib həmin sudan içmişdim. Dağın sol tərəfində, İran-İraq müharibəsi şəhidlərindən beş-altısının qəbri var idi. O qəbirlərin içindəki şəhidlər müharibədə tanınmaz hala düşdükləri üçün “adsız qə- birlər” adlanırdılar. Heç kim onların kim olduğunu bil- mirdi, amma bura az qala bir ziyarətgaha çevrilmişdi. İran-İraq müharibəsindən kimliyi bəlli olmayan bir çox ölülər qalmışdı. Partlayış nəticəsində insanlardan de- mək olar heç nə qalmırdı. Müharibə bitdikdən sonrasa bir çoxunun cəbhə bölgəsindən olub-qalan sümüklərini tapıb gətirib, dəfn eliyərdilər. Həmin sümüklər müha- ribədən sonra ağır günlədə hakimiyyətin dadına çatırdı. Ölkədə bir az narahatçılıq və etiraz şəraiti yaranan kimi, bir neçə tabutun içinə bir-iki dənə sümük qoyub, cəbhədən yeni şəhid tapmışıq deyə, küçələrdə özləri məcburi şəkildə çıxartığı adamlarla “təşii cənazə” elə- yərək millətin fikrini yayındırardılar. Ailələr tanıyırdım ki, uşaqlarının cəsədləri əllərinə çatmırdı deyə, onların taleyindən xəbərsiz qalırdılar. Yazıqlar elə bilirdilər bir gün uşaqları sağ-salamat qayıdacaq! Otağım çox sadə və soyuq idi. Bir kiçik miz, bir telefon, bir üzümü bağlamaq üçün qara parça, iki 11 oturacaq, bir kiçik şkaf, bir köhnə pənkə 1 , bir də divar- dan asılan Xomeyni və Xaməneinin şəkli, mizimin üs- tündə də bir telfon aparatı, bir az kağız və qələm. Siyir- məmdəsə həmişə bir tapançam olardı. – Alo! – Qonağımız var, Seyid. – Kimdi, xanım Feyzi? – Bir dənə arvad gətiriblər. Tapşırıblar işinə ciddi baxaq. Hacı dedi pərvəndəni 2 sənə verək. Özün gör nədi da. – Yaxçı. De gətirsinlər! Dəstəyi yerə qoydum. Gündəlik işim idi. Qız, oğ- lan, yaşlı, cavan. Mənim bütün sinifdən, səviyyələrdən müştərilərim var idi. Oğrusu, adam öldürəni, siyasisi. Mənim üçün onların kim olduğunun heç fərqi yox idi. Bura gələn adamlar yalnız bir şeyə görə gəlirdilər: eti- raf eləməyə! İşimdən razı deyildim. Gecə-gündüz gərək avaralarla deyişib, edib-etmədiyi günahları etiraf etdi- rərdim. “Axı mənim nəyimə lazımdı bu gədəlik”? Hey deyirəm “bu işi atacam”, amma alınmır. Boğaza qədər batmışam. Bir nəfər lazımdı mənim özümü dindirib- danışdırsın. – Gəl içəriyə! Məlum idi ki, qapını ayağıyla taqqıldadır. İnək oğ- luna deməkdən dilimə tük çıxıb. Nədənsə, buraya təzə əsgərliyə gələn cavanları göndərirdilər. Onları da tez- tez dəyişirdilər. Neçə ay bir adamın üstündə işləyib 1 pənkə - vintilyator 2 pərvəndə- qovluq Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|